به گزارش ایمنا، حصول اطمینان از روش‌های شستشو مبتنی بر شواهد و مدیریت صحیح پسماند در جوامع، خانه‌ها، مدارس، بازارها و مراکز بهداشتی درمانی، از ابتلا به ویروس انسانی COVID-19 جلوگیری می‌کند. این دستورالعمل ابتدا در مارس ۲۰۲۰ منتشر شد و جزئیاتی را در مورد بهداشت دست، محافظت بهداشتی، کارگران WASH و حمایت از ادامه کار و تقویت خدمات WASH، به ویژه در مناطق تحت نظارت ارائه می‌دهد.
انتقال COVID-19
راه‌های اصلی انتقال این ویروس قطرات تنفسی و تماس مستقیم است. هر فردی که در تماس نزدیک با یک فرد آلوده است، در معرض خطر قرار گرفتن قطرات تنفسی عفونی بالقوه قرار دارد. قطرات نیز ممکن است روی سطحی که ویروس زنده مانده است، فرود بیایند. بنابراین محیط یک فرد آلوده می‌تواند به عنوان منبع انتقال کمک کند.
به نظر می‌رسد خطر انتقال ویروس COVID-19 از مدفوع یک فرد آلوده کم است. شواهد موجود نشان می‌دهد که ویروس عفونی COVID-19 بدون در نظر گرفتن اسهال یا علائم عفونت روده ممکن است در مدفوع دفع شود. تقریباً دو تا ۲۷ درصد از مبتلایان به COVID-19 تأیید شده، مبتلا به اسهال هستند و چندین مطالعه، قطعات RNA ویروسی COVID-19 را در ماده مدفوع این بیماران در طول بیماری و بعد از بهبودی تشخیص داده است.
ماندگاری ویروس COVID-19 در آب‌های آشامیدنی
وجود ویروس COVID-19 در آب آشامیدنی تصفیه نشده امکان پذیر است، اما در منابع آب آشامیدنی تشخیص داده نشده است. علاوه بر این دیگر ویروس‌های کرونا در منابع آب‌های سطحی یا زیرزمینی شناسایی نشده‌اند و بنابراین خطر ابتلا به کرونا ویروس‌ها در منابع تأمین آب کم است. ویروس کووید ۱۹ در مقایسه با ویروس‌های روده‌ای توسعه نیافته، با روش‌های انتقال آزاد شناخته شده در محیط زیست پایداری کمتری دارند. نتایح یک مطالعه نشان داد که سایر کرونا ویروس‌های انسانی مانند آدنوویروس ها، نورو ویروس‌ها، روتاویروس ها و هپاتیت A تنها دو روز در آب شیر آب زدایی شده و در فاضلاب بیمارستانی با دمای ۲۰ درجه زنده مانده‌اند. همچنین سطح بالای حذف ویروس آنفلوانزا در آب آشامیدنی، تنها پس از مدت زمان تماس پنج دقیقه و کلر باقیمانده ۰.۳ میلی گرم در لیتر مشاهده شد.
مطالعات دیگر، حذف‌های مشابهی را در روزها و هفته‌ها نشان دادند. مقدار قابل توجهی از ویروس‌های کرونا (حذف ۹۹.۹ درصد) در دو روز در پساب فاضلاب اولیه در دمای ۲۳ درجه سانتیگراد، دو هفته در فاضلاب ته نشین شده در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد و چهار هفته در آب با معرف با درجه حرارت ۲۵ درجه سانتیگراد مشاهده شد. درجه حرارت بالاتر، pH بالا یا پایین و نور خورشید همگی باعث کاهش سطح ویروس می‌شود.
شواهد جدید نشان می‌دهد بقای ویروس SARSCoV-2)COVID-19)، در سطوح مشابه ویروس SARS-CoV1 است؛ ویروسی که باعث سندرم حاد تنفسی(SARS) می‌شود و بقای آن در سطوح مختلف از دو ساعت تا ۹ روز است. زمان بقا به عوامل مختلفی از جمله نوع سطح، دما، رطوبت نسبی و نژاد ویروسبستگی دارد. در این مطالعه همچنین مشخص شد که غیرفعال کردن مؤثر می‌تواند طی یک دقیقه با استفاده از ضد عفونی کننده‌های متداول مانند ۷۰ درصد اتانول یا ۰.۱ درصد هیپوکلریت سدیم حاصل شود.
مدیریت ایمن پساب و فاضلاب مدفوعی
تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر انتقال ویروس COVID-19 از طریق سیستم فاضلاب به همراه یا بدون تصفیه فاضلاب وجود ندارد. از آنجا که قطعات ویروسی در مدفوع یافت شده‌اند و به دلیل سایر خطرات احتمالی بیماری‌های عفونی از مدفوع، فاضلاب باید در تصفیه خانه فاضلاب مرکزی به خوبی طراحی و مدیریت شود. هر مرحله از تصفیه منجر به کاهش بیشتر خطر احتمالی می‌شود. یک استخر تثبیت پسماند (حوضچه اکسیداسیون) عموماً یک فناوری تصفیه فاضلاب عملی و ساده محسوب می‌شود که به خصوص برای از بین بردن پاتوژن ها مناسب است، به طوری که زمان ماند نسبتاً طولانی (۲۰ روز یا بیشتر) همراه با نور خورشید، سطوح pH و فعالیت‌های بیولوژیکی را که باعث تسریع در تخریب پاتوژن می‌شود، افزایش می‌دهد. اگر تصفیه خانه‌های فاضلاب موجود برای حذف ویروس‌ها بهینه سازی نشده باشد ، ممکن است مرحله ضد عفونی نهایی در نظر گرفته شود.
بهترین اقدامات برای حمایت از سلامت کارگران بهداشتی باید رعایت شود. کارگران باید از وسایل حفاظت فردی مناسب استفاده کنند که شامل لباس‌های محافظتی، دستکش‌های بادوام، چکمه‌ها، عینک یا محافظ صورت و ماسک است. آن‌ها باید به صورت مداوم عملیات شستشوی دست را انجام دهند، از دست زدن به چشم، بینی یا دهان خودداری کنند و در حین کار باید فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند.
ایمن نگه داشتن منابع تأمین آب
اقدامات متعددی می‌تواند ایمنی آب را بهبود بخشد که از طریق حفاظت از منبع آب، تصفیه آب در نقطه توزیع، جمع آوری یا مصرف و اطمینان از سالم نگه داشتن آب تصفیه شده در منزل در ظروف تمیز و پوشش دار انجام می‌شود. چنین اقداماتی می‌تواند با استفاده از برنامه‌های ایمنی آب به طور مؤثر برنامه ریزی، اجرا و پایش شود.
روش‌های مرسوم تصفیه آب متمرکز که از فیلتر و ضد عفونی کننده استفاده می‌کنند باید ویروس COVID-19 را غیرفعال کنند. دیگر کرونا ویروس‌های انسانی نسبت به کلراسیون و ضدعفونی کردن با اشعه ماوراء بنفش (UV ) حساس هستند . برای ضد عفونی متمرکز مؤثر باید غلظت باقیمانده کلر آزاد معادل ۰.۵ میلی گرم در لیتر یا بیشتر، پس از حداقل ۳۰ دقیقه از زمان تماس در pH <0.8 باشد؛ باقیمانده کلر باید در کل سیستم توزیع نگهداری شود.
علاوه بر تصفیه مؤثر آب، مدیران شرکت آب می‌توانند اقدامات پیشگیرانه دیگری را نیز به عنوان بخشی از یک رویکرد برنامه ریزی گسترده‌تر در مورد ایمنی آب اتخاذ کنند. این اقدامات شامل اطمینان از ذخایر کافی مواد افزودنی شیمیایی و معرف‌های مصرفی برای آزمایش کیفیت آب، اطمینان از دسترسی به بخش‌های ذخیره بحرانی است. در مکان‌هایی که تصفیه آب متمرکز و منابع آب لوله کشی ایمن در دسترس نباشد، تعدادی از فن آوری های تصفیه آب خانگی برای از بین بردن ویروس‌ها مؤثر هستند؛ این فناوری‌ها شامل جوشاندن یا استفاده از فیلترهای تصفیه آب با کارایی بالا یا فیلترهای نانوممبرین، پرتودهی خورشیدی و تابش اشعه ماوراء بنفش و کلر آزاد با دوز مناسب در آب‌های غیر کدر است.
یادداشت از: شهناز ضرغام، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست
نظر شما