به گزارش خبرنگار ایمنا، لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان پس از حدود ۱۰ سال سرگردانی در نهایت خرداد ۹۹ به تأیید شورای نگهبان رسید، لایحه‌ای که امروز به عنوان قانون حمایتی از جمعیتی بالغ بر یک چهارم جمعیت شناخته می‌شود، هر چند به اعتقاد بسیاری از فعالان حقوق کودکان قانون حمایت از اطفال و نوجوانان با تأخیر بسیار زیادی به تصویب رسید اما وجود قانون بسیار بهتر از نبود آن است.
هر چند به دلیل بی قانونی آتنا، بنیتا، ستایش، ملیکا، رها، رومینا اشرفی و هزاران کودک ایرانی دچار آسیب‌های جدی شده و حتی جان خود را از دست دادند اما از این پس می‌توان امیدوار بود که اهرمی قانونی برای حمایت از افراد زیر ۱۸ سال در کشور وجود دارد.
برای بررسی بیشتر قانون حمایت از اطفال و نوجوانان با سمیه یخچالی فعال اجتماعی حوزه کودکان گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
قانون حمایت از اطفال و نوجوانان چه کمکی به این قشر می‌کند؟
وقتی که در حال نقض اجرای برخی قوانین هستیم، وجود این چنین قانونی بسیار کمک کننده است و با توجه به اینکه این قانون تقریباً جامع است می‌تواند کمک‌های خوبی به احیای حقوق کودکان و نوجوانان بکند.
البته این قانون از لحاظ جامعیت و جهانشمول بودن مانند کنوانسیون حمایت از کودکان نیست، ولی در شرایط کنونی کشور ما قدم بسیار بزرگی است.
این قانون به چه مسائلی بهتر و جامع‌تر پرداخته است؟
قانون حمایت از اطفال و کودکان به همه بخش‌ها تقریباً جامع، کامل و درست پرداخته است اما در بخش‌های کار کودک، تحصیل کودک و مجازات فرد کودک آزار به طور دقیق‌تر و بهتری پرداخته است.
این قانون به وضع کودکان طلاق نیز توجه داشته است؟
در این قانون به طور خاص به مسئله کودکان طلاق و اینکه چه حمایت‌هایی از آنها می‌شود، اشاره نشده است، اما در ماده سوم فصل اول که در خصوص بی‌سرپرست بودن و یا بی‌توجهی به کودکان اشاره می‌کند، به نظر می‌رسد منظور از بی سرپرست بودن فوت یا طلاق والدین است.
به طور قطع نمی‌توان اشاره کرد، ولی احتمال زیاد منظور از این ماده کودکان طلاق است، ولی به طور مستقیم به مسئله این کودکان اشاره نشده است.
بخش حمایتی این قانون از کودکان کار چیست؟
در لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان خیلی خوب به موضوع کودکان کار پرداخته شده؛ در ماده یک فصل اول این لایحه به بهره‌کشی اقتصادی از کودکان اشاره شده است، همچنین در ماده سه این فصل به سوء رفتار نسبت به طفل و بهره‌کشی از آن می‌پردازد.
در فصل دوم که در خصوص تشکیلات لایحه صحبت می‌کند، در ماده چهار در قسمت وظایف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی عنوان می‌کند که این وزارت عهده دار است به منظور جلوگیری از کار کودکان و پوشش بیمه کامل برای نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ سال بر اماکن نظارت کند، زیرا در قانون کار نوجوان از ۱۵ سالگی مجاز به انجام فعالیت اقتصادی است و از نظر قانون کار، انجام کار نوجوان ۱۵ ساله جرم نیست، اما باید این قشر پوشش بیمه‌ای کامل شوند.
چه مجازاتی برای بهره کشی اقتصادی از کودکان وجود دارد؟
در فصل سوم قسمت جرایم و مجازات هیچ مجازاتی برای کسی که کودکی را به کار می‌گیرد پیش‌بینی نشده است، اما در همین فصل و در ماده نهم عنوان شده که در صورت بی‌توجهی و غفلت در خصوص کودکان و نوجوانان اگر کودک یا نوجوان فوت یا دچار عوارضی بشود به فراخور آنکه فرد آسیب زننده والدین یا غیر والدین باشد مجازاتی را تعیین کرده است.
ولی برای اینکه فرد آسیب زننده کودکی را برای کار بگیرد، مجازاتی تعیین نکرده و این در حالی است که کار کودک که یک نمونه بارز از بی‌توجهی و غفلت است، می‌شود همان قوانین که برای بی‌توجهی و غفلت در نظر گرفته شده است را اعمال کرد.
در بخش‌های دیگری از این لایحه به کار کودک اشاره نشده اما همین مقدار نیز کافی، لازم و درست است و به نظر می‌رسد این لایحه که دیگر تبدیل به قانون شده است در حوزه کار کودک به طور کامل به موضوع پرداخته است.
قانون حمایت از اطفال و کودکان چه خلأهایی دارد؟
ماده نهم فصل سه این قانون اشاره می‌کند که اگر فرد کودک آزار فردی غیر از والدین باشد چه مجازاتی دارد و اگر این فرد پدر و مادر باشد به حداقل مجازات مندرج در بندها می‌رسد که این بخش نمی‌تواند خلأ قانونی جامعه ما را برطرف کند.
به نظر می‌رسد تعیین حداقل مجازات برای پدر و مادر که فرزند خود را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد اصلی‌ترین خلأ قانون حمایت از اطفال و کودکان است؛ البته در برخی موارد نیز به وضوح اشاره نشده است، موضوعاتی از جمله طلاق که به آن به طور شفاف پرداخته نشده است.
این قانون چه خلأهای قانونی گذشته را پوشش می‌دهد؟
از آنجایی که این قانون تقریباً کامل است و به طور دقیق به وظایف دولت و نهادهای مرتبط می‌پردازد و همچنین به بیان مسئولیت‌های خانواده‌ها در مقابل کودکان می‌پردازد و همچنین در بخش تحصیل و کودک کار توانسته است به موضوعاتی که در قوانین قبلی دیده نشده بود بپردازد.
در کل آیا قانون حمایت از کودکان می‌تواند به احیای حقوق کودکان کمک کند؟
بله، با جامعیت و کامل بودن نسبی این قانون می‌توان به احیای حقوق کودکان در آینده نزدیک امیدوار بود.
نظر شما