اگر چه شاخص کل و شاخص هم وزن بورس اوراق بهادار تهران این هفته را نیز با رکورد زنی پشت سر گذاشته و به ترتیب رشد ۱۵.۴ و ۸.۳ درصدی را ثبت کردند اما هر چه هفته به پایان نزدیک شد، تعداد نمادهای قرمز رنگ در بازار افزایش پیدا کرد تا فعالان، انتظار هفته‌ای متعادل‌تر را برای شنبه تا چهارشنبه آتی داشته باشند.
در مجموع بازدهی ۱۵۰ نماد معاملاتی در این هفته منفی و در خصوص ۴۷۹ نماد مثبت بود. بالاترین بازدهی این هفته به شرکت "باما" اختصاص داشت که پس از تقسیم سود ۶۶۷ ریالی در مجمع با رشد ۵۴ درصدی قیمت به بازار بازگشت و قیمت هر سهم این شرکت از ۱۳۱ هزار ریال به بیش از ۲۰۰ هزار ریال افزایش پیدا کرد. شرکت‌های سیمان ساروج بوشهر، توسعه اقتصادی آرین، آهنگری تراکتور و سرمایه گذاری بهمن و سیمان خزر با بازدهی بالاتر از ۳۰ درصد دیگر صدرنشینان جدول بازدهی هفتگی بودند.
قعر نشین این جدول در این هفته کابل‌های مخابراتی شهید قندی با بازدهی منفی ۱۶.۴ درصدی بود و شرکت‌های پگاه اصفهان، پارس مینو، سرما آفرین و صنایع غذایی مینو شرق نیز از دیگر شرکت‌هایی بودند که در این هفته عملکرد ضعیفی در بازدهی سهام به نمایش گذاشتند. حضور شرکت‌هایی از صنایع کاشی و سرامیک، کانی غیرفلزی و غذایی بجز قند و شکر در گروه شرکت‌های در حال اصلاح قیمتی در این هفته بیشتر به چشم می‌آمد.
مشاهده قیمت‌های پنج رقمی برای هر سهم شرکت‌ها که تا یکی دو سال پیش از آن به عنوان یک مانع روانی برای رشد قیمت سهام تعبیر می‌شد و شرکت‌ها تشویق می‌شدند تا در صورت افزایش قیمت سهام اقدام به افزایش سرمایه و رقیق کردن سهام کنند، اکنون به امری عادی در بازار بدل گشته است.
در حال حاضر ارزان‌ترین قیمت برای هر سهم یک شرکت از دو هزار ریال فراتر رفته است و قیمت هر برگ از اوراق ۷۳ نماد معاملاتی مرز ۱۰۰ هزار ریال را پشت سر گذاشته است. صدرنشین جدول بیشترین قیمت برای هر سهم در حال حاضر شرکت معدنی دماوند با قیمت هر سهم ۴۷۵ هزار ریال و بعد از آن گروه صنعتی ملی با قیمت هر سهم ۳۵۷ هزار ریال است.
از میان نمادهای با قیمت پنج رقمی بیش از ۴۲ نماد به شرکت‌هایی مربوط می‌شود که آخرین سرمایه ثبت شده آنها کمتر از ۵۰۰ میلیارد ریال است. به نظر می‌رسد با توجه به اقبال بازار نسبت به این شرکت‌ها زمان مناسبی باشد تا سازمان بورس و سهامداران این شرکت‌ها، با اعمال فشار به مدیران جهت ارائه طرح‌های توجیهی مناسب و افزایش سرمایه از محل آورده نقدی در این شرکت‌ها زمینه ورود نقدینگی و گسترش کسب و کار آنها را فراهم کنند زیرا شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه به عنوان ویترین اقتصاد کشور باید هر چه شکوفاتر باشند.
آغاز معاملات ثانویه صندوق اعتبار سرمایه نوآفرین به عنوان اولین صندوق سرمایه گذاری خصوصی کشور در روز چهارشنبه تنوع فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را گسترش داد. کارکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی (Private funds) عمدتاً سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی است که به دلایلی از جمله کمبود نقدینگی و یا مدیریت ضعیف نتوانسته‌اند بهره برداری مناسبی از ظرفیت‌های خود داشته باشند و این صندوق‌ها می‌توانند با ورود به این شرکت‌ها و انجام اصلاح ساختاری، مدیریتی و مالی عملکرد آنها را ارتقا داده و از طریق سودآور کردن آنها، ورودشان به بازار سرمایه و یا فروش آنها خارج از بازار از بازدهی مناسبی برخوردار شوند. "نوآور" نخستین صندوق دارای مجوز از این نوع در کشور است و سرمایه‌گذارانی که به دنبال فرصت‌های بکر سرمایه گذاری می‌شوند می‌توانند با اختصاص بخشی از سرمایه گذاری بلند مدت خود از حضور در این صندوق‌ها بهره مند شوند.
با این وجود سرمایه‌گذاران در این گونه از صندوق‌ها باید ریسک نقدشوندگی پایین در این گونه ابزار را با توجه به سابقه برخورد بازار با صندوق‌هایی که ارزش دارایی آنها نامشخص است در نظر داشته باشند و در کنار نگاه بلند مدت در تخصیص سرمایه به جهت مدیریت ریسک نیز دقت کافی داشته باشند.
متأسفانه صندوق تازه تأسیس اعتبار سرمایه نوآفرین با نماد نوآور که تحت مدیریت مشاور سرمایه‌گذاری فاینتک است، هنوز اقدام به انتشار صورت‌های مالی نکرده و گزارشی از عملکرد خود در سایت صندوق یا سامانه کدال منتشر نکرده است. طبیعتاً نقش عملکرد و استراتژی‌های مدیر در بازدهی این صندوق‌ها بسیار با اهمیت است و با این اوصاف مشخص نیست مبنای رشد ۲۰ درصدی قیمت هر واحد از این صندوق در معامله یک‌هزار واحدی روز چهارشنبه نسبت به زمان پذیره نویسی چیست؟!
البته باید توجه داشت که متأسفانه عملکرد بازار سرمایه در خصوص صندوق‌هایی که مبتنی بر سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار نیستند تا به حال رضایت بخش نبوده است و عمدتاً این گونه ابزارها در بازار سرمایه پیش از ولادت وفات کرده‌اند.
نمونه این گونه صندوق‌ها پیشتر در قالب صندوق‌های زمین و ساختمان، صندوق پروژه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه به بازار معرفی شده‌اند اما حجم اندک معاملات ثانویه این صندوق‌ها نشان از عدم استقبال بازار از این صندوق‌ها دارد.
دلایلی نظیر نامشخص و غیرشفاف بودن ارزش دارایی‌های این صندوق‌ها، گزارشگری ضعیف و مقررات دست و پاگیر را می‌توان از دلایل ناکامی انواع صندوق‌ها دانست. رویکرد نویسندگان دستورالعمل‌ها در سازمان بورس، جهت دور کردن سرمایه‌گذاران از انواع ریسک‌ها عمدتاً منجر به ناکارآمد شدن ابزارهای مالی می‌شود زیرا اساساً یکی از مبانی سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه پذیرش ریسک است.
امید می‌رود مدیریت جدید سازمان بورس که با تصمیمات جسورانه‌ای نظیر اجازه انتشار اوراق بدهی بدون ضامن نشان داده است نگاهی متفاوت به مقوله ریسک در بازار سرمایه دارد، با اصلاح قوانین در حوزه انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ضمن ایجاد پویایی در این بخش از بازار سرمایه زمینه جذب سرمایه در حوزه‌های دانش بنیان، نوآورانه و خطر پذیر را فراهم کند.
در شرایطی که گروهی از سرمایه‌گذاران معتقد به گذر قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها از ارقام منطقی است، فراهم کردن ابزارهای سرمایه گذاری خارج از سهام پذیرفته شده در بازار سرمایه می‌تواند به سهامداران جهت مدیریت ریسک و آمادگی برای اصلاح اجتناب ناپذیر بازار در آینده نه چندان دور را فراهم کند.
معروف است که بازارهای صعودی در بدبینی متولد می‌شوند، در تردید رشد می‌کنند، در خوش‌بینی به بلوغ می‌رسند و در شادی و سرخوشی می‌میرند و ورود بازار به مسیر اصلاح فرسایشی معمولاً بیش از آنکه نیازمند دلایل اقتصادی باشد نیازمند بهانه است.
مروری بر نزولی شدن بازار در سال‌های ۸۴ و ۹۲ نشان می‌دهد چنین بهانه‌هایی ساده‌تر از آنچه تصور می‌شود رخ داده‌اند و مشکل تر از آنچه انتظار می‌رود می‌توان از آنها نجات یافت. این بهانه در سال ۸۴ با آغاز بهانه گیری‌های غرب در خصوص برنامه هسته‌ای ایران رخ داد و در سال ۹۲ با یک تصمیم ساده مدیریتی در سازمان بورس در خصوص تغییر طبقه بندی برخی شرکت‌ها و انتقال آنها به بازار پایه. رخدادهایی که در بازار صعودی دو سال اخیر، بازار مواردی به مراتب شدیدتر از آنها را پشت سر گذاشته است اما در روز واقعه با همین بهانه‌های ساده، طعم شیرین رشدهای تجدید پایه را فراموش خواهد کرد.
آنچه در خصوص آمادگی جهت اصلاح بازار گفته شد به آن معنا نیست که فصل برداشت در بازار به پایان رسیده است، بلکه کماکان شاهد حمایت مقامات کشور از رونق بازار سرمایه هستیم. یکی از آخرین موارد این حمایت‌ها انتشار نامه ریاست جمهوری به وزیر اقتصاد با مضمون ابلاغ مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی است که به تأیید رهبری نظام نیز رسیده است.
بر اساس این مصوبه شرکت‌هایی که با ارائه صورت‌های مالی و پرداخت مالیات متعلقه در سال ۱۳۹۹ وارد بازار بورس شوند، سازمان امور مالیاتی کشور پس از پذیرش آنها در بازار بورس متعرض حساب‌های سنوات گذشته آنها نخواهد شد. این شرکت‌های موظفند حداقل ۲۵ درصد از سهام شرکت خود را به صورت شناور در بازار سرمایه عرضه کنند.
اگر چه این مصوبه انگیزه‌ای قوی برای ورود شرکت‌های دارای دغدغه‌های مالیاتی به بازار سرمایه است اما کندی ارکان بازار در پذیرش شرکت‌های جدید علیرغم صف طولانی شرکت‌های متقاضی پذیرش موجب می‌شود تعداد شرکت‌هایی که در نهایت از این مصوبه بهره مند خواهند گشت رقم چشمگیری نباشد. عرضه اولیه تنها ۶ شرکت در ۹۷ روز گذشته از سال جاری علیرغم حجم بالای معاملات این ایام نشان واضحی از هفت خان لازم برای حضور در این بازار است.
عرضه اولیه سرمایه گذاری پویا وابسته به سرمایه گذاری تدبیر (ستاد اجرایی فرمان امام) در روز چهارشنبه جدیدترین مورد از عرضه‌های اولیه است که در این عرضه هر سرمایه گذاری موفق به خرید ۲۲۹ سهم به قیمت هر سهم ۴,۱۰۰ ریال گردید. تعداد مشارکت کنندگان در این عرضه اولیه به دو میلیون و ۵۴۹ هزار نفر بالغ گردید که نسبت به عرضه اولیه قبلی با رکورد سه میلیون و ۳۵۰ هزار نفر کاهش چشمگیری نشان می‌دهد.
توجه: این نوشته حاوی هیچ توصیه‌ای برای هر گونه تصمیم سرمایه گذاری شامل خرید و فروش نیست و صرفاً بیان رویدادهای مرتبط با بازار سرمایه و نظر شخصی نگارنده است. مسئولیت هر گونه تصمیم بر عهده سرمایه‌گذاران است.
**کارشناس ارشد مدیریت مالی، تحلیل‌گر بازار سرمایه و بورس
نظر شما