به گزارش خبرنگار ایمنا، صمد بهرنگی نویسنده و فعال اجتماع ایرانی دوم تیر سال ۱۳۱۸ در تبریز به دنیا آمد. او در جوانی تحصیل در رشته زبان و ادبیات انگلیسی در دانشگاه تبریز را آغاز کرد و از همان زمان به شعر و ادبیات علاقه فراوانی داشت. او از همان دوران تدریس در مدارس را آغاز کرد و تا پایان عمرش آموزگار دغدغه‌مندی بود. او بر زبان‌های آذری و ترکی آذربایجانی تسلط داشت و اشعار بزرگانی همچون "مهدی اخوان ثالث"، "فروغ فرخزاد"، "احمد شاملو" و "نیما یوشیج" را ترجمه می‌کرد. او بسیار برای آموزش کودکان ارزش قائل بود و فرهنگ از جمله دغدغه‌های اصلیش بود. صمد در روستاها مختلف از جمله آذرشهر، ممقان، قاضی‌جهان، گوگان، و آخی‌جهان در استان آذربایجان شرقی تدریس می‌کرد و با دوستانش در روزنامه‌ی فکاهی به نام "خنده" طنزنویسی را دنبال می‌کردند.
"عادت" اولین اثر صمد بهرنگی است که در سال ۱۳۳۹ منتشر و پس از آن داستان "تلخون" را نوشت. او این داستان را با الهام از یک افسانه محلی آذربایجانی به زبان آذری نوشت و آن را با نام مستعار "ص قارانقوش" در کتاب هفته منتشر کرد؛ متن فارسی این داستان سال ۱۳۴۰ منتشر شد. این نویسنده آذری سال ۱۳۴۲ "الفبای آذری" را نوشت که به‌واسطه "جلال آل احمد" به انجمن پیکار با بی‌سوادی معرفی شد. بهرنگی علاوه بر نوشتن داستان، مقالات متعددی نیز می‌نوشت که با نام‌های مستعار "داریوش نواب مرغی"، "چنگیز مرآتی"، "بابک"، "افشین پرویزی" و " باتمیش" در روزنامه‌ی "مهد آزادی" به چاپ می‌رساند.
ماهی سیاه کوچولو صمد بهرنگی
نام "صمد بهرنگی" یادآور داستان "ماهی سیاه کوچولو" است، این داستان نخستین بار مرداد سال ۱۳۴۶ منتشر شد. این اثر را انتشارات کانون پرورش فکر کودکان و نوجوانان با تصویرگری "فرشید مثقالی" به چاپ رساند، نقاشی‌های این هنرمند نیز سبب شهرت بیشتر این اثر شد چرا که برای تصویرگری این کتاب و فعالیت‌های هنری دیگرش در زمینه ادبیات کودکان و نوجوانان موفق به دریافت جایزه‌ی تصویرگری "هانس کریستین اندرسون" شد.
کتاب "ماهی سیاه کوچولو" داستانی ساده و با زبانی قابل‌درک است، بسیاری این اثر را مناسب برای کودکان می‌دانند ولی این نویسنده باهوش و ذکاوت طی این داستان مسائل و موضوعات اجتماعی دوران خودش را بیان کرده است. "ماهی سیاه کوچولو" داستان ماهی است که محدودیت‌ها را می‌شکند و شجاعتش را جمع می‌کند تا به دریا برسد. این اثر به‌ظاهر کودکانه سرشار از نمادهای سیاسی و اجتماعی است و ماهی این داستان نماد یک موجود آزادی‌خواه است. این داستان پس از انتشار به‌عنوان یک داستان سیاسی معرفی شد و بسیاری آن را نزدیک به ایده‌های سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران می‌دانستند.
مرگ صمد بهرنگی
صمد بهرنگی عمر کوتاهی داشت ولی با خلق آثار برجسته و ویژه‌اش چهره‌ای ماندگار در ادبیات معاصر فارسی شد. او در ۹ شهریور سال ۱۳۴۷ در رود ارس غرق شد. گروهی از نویسندگان و فعالان آن زمان ازجمله جلال آل احمد مرگ او را یک حادثه از پیش تعیین شده دانستند و ساواک را مقصر اصلی اعلام کردند. سال ۱۳۹۴ هم‌زمان با سالگرد چهلمین سال درگذشت این نویسنده شاخص نمایشگاهی با عنوان "چند روایت از یک انسان که با امواج ارس به دریا پیوست" در تهران برگزار شد؛ طی این برنامه حدود ده مجسمه از صمد بهرنگی به نمایش گذاشته شد. در این نمایشگاه مجموعه‌ای از طرح جلدهای آثار این نویسنده، پوسترها و نامه‌های زندگی او نیز وجود داشت.
صمد بهرنگی نویسنده توانایی بود که مرگ زودهنگامش بسیار تأسف‌برانگیز بود، او آثار ماندگار و مهمی از خود به‌جا گذاشته است. این نویسنده داستان‌های تأثیرگذار و ماندگار برای کودکان می‌نوشت که این کار بسیار پیچیده و دشوار است چراکه مفاهیم ژرف و فلسفی را به زبان قابل‌درک کودکان بیان می‌کرد.
آثار صمد بهرنگی
"کوراغلوو کچل حمزه" از آثار دیگر این نویسنده است که داستان پهلوانی آذری است که عاشق نوازنده و خواننده دوره‌گردی است. این داستان به همراه شش داستان دیگر "الدوز و عروسک سخنگو"، "الدوز و کلاغ‌ها"، "کچل کفترباز"، "افسانه محبت" و "یک هلو و هزار هلو" در مجموعه کتاب "صمد بهرنگی، مجموعه هفت کتاب" گردآوری شده است. "افسانه‌های آذربایجان" کتاب دیگر این نویسنده است که روایت داستان چند تن از قهرمانان و چهره‌های مشخص افسانه‌ها است و آن را "نشر نامک" و "انتشارات نگاه" منتشر کرده‌اند. در ابتدای این کتاب مقدمه‌ای از صمد بهرنگی قرار دارد که افسانه و داستان‌های فولکور آذربایجان را در سه دسته تقسیم می‌کند و درباره‌ی سمبل‌ها و نمادهای افسانه‌ها سخن می‌گوید.
صمد بهرنگی کتاب "زنده‌باد قانون و داستان‌های دیگر" را هم از عزیز نسین، مهدی حسینی و ناظم حکمت ترجمه کرده است. نسخه صوتی بعضی از آثار این نویسنده را ازجمله "افسانه محبت"، "الدوز و کلاغ‌ها"، "پوست نارنج"، "اولدوز و عروسک سخنگو"، "ماهی سیاه کوچولو" و "یک هلو و هزار هلو" هم ناشرین صوتی منتشر کرده‌اند. همچنین کتاب "یادمان صمد" اثر "علی‌اشرف درویشیان"، داستان‌نویس و پژوهشگر ایرانی است که درباره‌ی زندگی و آثار "صمد بهرنگی" نگاشته شده است.
نظر شما