به گزارش خبرنگار ایمنا، این سامانه آموزشی نوآورانه با هدف ارتقای کیفیت و بهره‌وری نظام آموزشی کشور و پس از انجام بررسی‌های تخصصی پیرامون چالش‌ها و محدودیت‌های موجود در حوزه آموزش دروس عملی آزمایشگاهی مراکز آموزشی و تحقیقاتی، توسط محققان شرکت پرتو نور آسمان، مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان طراحی و راه‌اندازی شده است.
میکروسکوپ مجازی در راستای استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت آموزش مجازی در کنار آموزش حضوری و به عنوان تکمیل کننده آموزش دروس عملی و آزمایشگاهی طراحی شده که موجب عبور از آموزش سنتی به آموزش نوین و مدرن می‌شود و فرآیند تدریس و آزمون را در مفاهیم دروس آزمایشگاهی دگرگون می‌کند. برای آگاهی بیشتر درباره این سامانه نوآورانه با محمد جواد زمانی قلعه، مدیر عامل شرکت پرتو نور آسمان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
هدف از راه‌اندازی سامانه میکروسکوپ مجازی چیست؟
سامانه جامع میکروسکوپ مجازی با بررسی دقیق محدودیت‌های روش‌های فعلی آموزش از قبیل هزینه بالای تهیه و نگهداری میکروسکوپ‌های مختلف، ممکن نبودن استفاده و مشاهده همزمان نمونه‌ها، آسیب نمونه میکروسکوپی به مرور زمان و در اثر استفاده مداوم، نبود امکان بازنگری مجدد نمونه، امکان نداشتن یادداشت‌گذاری روی نمونه و همچنین ذخیره تصاویر مهم و پرکاربرد، راه‌اندازی شده است.
این سامانه چگونه فرایند تدریس و آزمون در مفاهیم دروس آزمایشگاهی را تسهیل می‌کند؟
این سامانه همانند یک میکروسکوپ مجازی عمل کرده و در آن امکان تعامل اساتید و دانشجویان در رایانه و یا تلفن همراه وجود داشته و سعی شده است تا با امکان مشاهده، مدیریت، اشتراک‌گذاری، تجزیه و تحلیل تصاویر، استفاده از ابزار علامت‌گذاری و نشانه گذاری تصاویر و امکان مشاهده نمونه‌ها در بزگنمایی‌های مختلف با حفظ کیفیت، فرایند تدریس و آزمون در مفاهیم دروس آزمایشگاهی از قبیل رشته‌های علوم پزشکی، زیست شناسی، کشاورزی و مهندسی مواد آسان شود.
همچنین در دهه اخیر علاوه بر اینکه میکروسکوپ‌های مجازی توانسته است وظایف میکروسکوپ‌های معمولی را انجام دهد به اساتید و دانشگاهیان اجازه داده تا از مزایای دنیای دیجیتال در ارتقای بهره‌وری، ذخیره‌سازی، سرعت و اشتراک گذاری اطلاعات و بهره وری نظام آموزشی و تحقیقاتی استفاده کنند.
چه عواملی سبب شد استفاده از میکروسکوپ مجازی، جایگزین میکروسکوپ‌های فیزیکی شود؟
میکروسکوپ مجازی یک سامانه نوآورانه است؛ افرادی که با میکروسکوپ‌های فیزیکی کار می‌کنند اطلاع دارند که کار با آن‌ها محدودیت‌های فراوانی دارد و علاوه بر مباحث مربوط به هزینه، تهیه و نگهداری میکروسکوپ، به خصوص در تعداد زیاد که دانشجوها بتوانند از آن‌ها استفاده کنند و مسائلی از قبیل بایگانی نمونه‌ها، جلوگیری از آسیب رسیدن به نمونه‌ها، نحوه بایگانی آن‌ها و نیز بسیاری از مشکلات دیگر سبب شده تا استفاده از سامانه میکروسکوپ مجازی، جایگزین میکروسکوپ‌های فیزیکی شود.
چند مرکز آموزشی و تحقیقاتی در دنیا از میکروسکوپ مجازی استفاده می‌کنند؟
امروزه در دنیا بهره از میکروسکوپ مجازی به دلیل قابلیت‌های زیادی که دارد، بسیار متداول است؛ بنابراین روزبروز توجه بسیار بیشتری به آن می‌شود و شرکت‌های بزرگی به سمت استفاده از سامانه میکروسکوپ مجازی می‌روند. وجود محدودیت‌های گفته شده باعث شده تا از میکروسکوپ مجازی به طور اصلی برای اهداف تدریس و آموزش در بیش از ۳۰ مرکز آموزشی و تحقیقاتی در آسیا، آمریکا و اروپا استفاده شود.
سامانه میکروسکوپ مجازی چه مزیتی برای آموزش در دوران شیوع کرونا دارد؟
میکروسکوپ مجازی ابزاری جامع و رو به پیشرفت را در راستای گسترش آموزش الکترونیک در کنار آموزش حضوری ارائه می‌دهد و به دلیل خصوصیاتی که دارد، حتی در شرایط خاص مثل اوضاع فعلی کشور و بحران کرونا ویروس هم می‌تواند به خوبی ایفای نقش کند. استفاده از این سامانه باعث می‌شود کلاس‌های درس در دوران کرونا تعطیل نشود و روند آموزش ادامه پیدا کند.
در شرایط عادی نیز که کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی و عملی برگزار می‌شود، امکانات میکروسکوپ مجازی از همان ابتدا در اختیار استاد و دانشجو قرار می‌گیرد تا بتواند ارتقای سطح آموزش را به همراه داشته باشد. این سامانه امکاناتی از قبیل امکان علامت‌گذاری، نشانه‌گذاری، بزرگنمایی بدون از دست دادن کیفیت را در اختیار استاد و دانشجو قرار می‌دهد. در واقع امکاناتی که در میکروسکوپ مجازی تعبیه شده، باعث خواهد شد تا استاد و دانشجو بتوانند در هر کجایی که هستند فرایند آموزش خود را بهبود دهند.
امکانات میکروسکوپ مجازی برای استاد و دانشجو چیست؟
میکروسکوپ مجازی به دلیل اینکه سامانه آنلاین مجازی ۲۴ ساعت است، همیشه می‌تواند در اختیار استاد و دانشجو باشد و امکان اینکه هر زمان خواستند، دروس را بازنگری، بررسی و مطالعه کنند وجود دارد. در واقع دانشجو باید هم زمان با کلاس تئوری یک درس، بخش عملی را دنبال کند و سامانه میکروسکوپ مجازی این هم زمانی را به وجود می‌آورد. با توجه به شرایط در شب امتحان نیز نیاز است که مطالب و موارد تدریس شده در آزمایشگاه مرور شود و قطعاً در آن شرایط امکان مشاهده مجدد وجود ندارد، چرا که دانشجویان یک بار نکات آموزشی را می‌بینند و معلوم نیست که بتوانند دومرتبه آن‌ها را مشاهده کنند.
همچنین اینکه استاد بتواند از بهترین لام‌ها (قطعه شیشه‌ای نازک برای قرار دادن نمونه‌ها زیر میکروسکوپ) استفاده کند، آرشیو بایگانی درستی داشته باشد که برای چه درسی از چه لامی استفاده کند، دانشجو بتواند هر زمان که نیاز داشت، لام را نگاه کند و همنیطو عدم محدودیت در ارسال و دریافت این نمونه‌ها در سامانه میکروسکوپ مجازی وجود دارد.
آیا امکان اشتراک‌گذاری تصاویر آزمایشگاهی در سامانه میکروسکوپ مجازی وجود دارد؟
گاهی برای بعضی دروس، اساتید لام‌های مناسبی در اختیار ندارند و تصاویر دچار آسیب دیدگی و شکستگی شده و یا نمونه خراب شده است؛ در عوض در یک دانشگاه دیگر نمونه‌های بسیار خوب وجود دارد و میکروسکوپ مجازی این امکان را در اختیار دانشگاه‌ها، اساتید و دانشجویان قرار می‌دهد تا نمونه‌ها را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و از پتانسیلی که در دانشگاه‌های مختلف وجود دارد، استفاده کنند و سطح آموزش را بالا ببرند. یکی از امکانات سامانه، دسته بندی نمونه‌ها است، به صورتی که نمونه‌ها به صورت دیجیتال در می‌آید، در فضای مجازی بارگذاری و دسته‌بندی شود تا استاد و دانشجو از سردرگمی برای دستیابی به نمونه‌ها راحت شوند.
در سامانه میکروسکوپ مجازی امکان برگزاری آزمون وجود دارد؟
سامانه میکروسکوپ مجازی کاملاً بومی و بدون الگو برداری از دیگران طراحی شده و این امکان را در اختیار اساتید و دانشجویان قرار می‌دهد که بتوانند تصاویر میکروسکوپی را ارسال و دریافت کنند؛ از این سامانه برای برگزاری امتحانات و انجام تکلیف آزمایشگاهی که در طول‌ترم به دانشجو داده شده است، نیز می‌توان بهره گرفت و موجب صرفه جویی در کاغذ، زمان و ارتقای کیفیت آموزشی خواهد شد، چرا که تصاویر با ذکر توضیحاتی که هیچ وقت در میکروسکوپ فیزیکی وجود ندارد، همیشه در اختیار دانشجویان است.
آیا می‌توان نمونه‌های میکروسکوپی را در این سامانه بایگانی کرد؟
بله، امکان ایجاد یک بایگانی طولانی‌مدت و ارزشمند برای نمونه‌های میکروسکوپی در این سامانه وجود دارد؛ درج توضیحات و نشانه گذاری دقیق در محل مورد نیاز نمونه و مشاهده اعماق نمونه‌ها در زمینه‌های مختلف با حفظ کیفیت نیز در سامانه وجود دارد. همچنین امکان حفظ مالکیت معنوی برای تصاویر ایجاد شده توسط افراد در سامانه فراهم است.
امکان برگزاری وبینارهای تخصصی مجازی در سامانه میکروسکوپ مجازی وجود دارد؟
به طور کلی استفاده از میکروسکوپ‌های مجازی، یک روش نوین آموزشی بوده که از به روزترین و کارآمدترین روش‌های حال حاضر دانشگاه و مؤسسات علمی و تحقیقاتی برتر دنیا مانند دانشگاه انگلستان و سوئد است؛ این دانشگاه‌ها در زمینه ایجاد آموزش مجازی قدم‌های خوبی برداشته‌اند. مشارکت در مباحث و تبادل نظر پیرامون یک نمونه در تالار گفت‌وگوی سامانه میکروسکوپ مجازی تعبیه شده است که امکان برگزاری وبینارهای تخصصی مجازی را در این سامانه ممکن می‌کند. دسترسی آسان به حساب کاربری میکروسکوپ مجازی در هر زمان و مکان از طریق تلفن همراه و رایانه نیز در این سامانه وجود دارد.
نظر شما