به گزارش خبرنگار ایمنا، جلیل شهناز یکم خرداد ۱۳۰۰ در خانواده‌ای اهل موسیقی در اصفهان دیده به جهان گشود. موسیقی در خانواده شهناز امری موروثی بود پدرش شعبان خان، شیفته موسیقی اصیل ایرانی بود از همین رو بر سازهای تار و سه تار و سنتور تسلط داشت. برادرش حسین، تار را به خوبی می‌نواخت و عموی او غلامرضا سارنگ از نوازندگان خوب کمانچه در اصفهان بود. جلیل شهناز از کودکی دلباخته موسیقی شد و مقدمات تارنوازی را نزد پدر و سپس برادر خود فرا گرفت.
شهناز در جوانی با اساتید بزرگی همچون حسن کسایی و تاج اصفهانی آشنا و همین آشنایی بعدها به تشکیل گروه "یاران ثلاث" منجر شد. این گروه کنسرت‌های فراوانی را در داخل و خارج از کشور برگزار کردند. استعداد و نبوغ جلیل شهناز چنان بود که در جوانی شهرت بسیاری نزد عام و خاص پیدا کرده بود همین شهرت پای او را به رادیو اصفهان کشاند. شهناز پس از چندی همکاری با رادیو اصفهان به دعوت سازمان رادیو به تهران رفت و در برنامه‌های گل‌ها و ارکستر حسین یاحقی به فعالیت پرداخت. جلیل شهناز در کارنامه هنری خود همکاری قابل‌توجهی با گروه اساتید ایران به سرپرستی فرامرز پایور داشت.
این گروه با خوانندگان مختلفی همچون محمدرضا شجریان، شهرام ناظری و دیگران همکاری کرد. شهناز حضور پررنگی در جشن هنر شیراز داشت که موجب شهرت جهانی وی شد.
"استاد بی بدیل تار نوازی" در ۲۷ خرداد سال ۱۳۹۲ چشم از جهان فرو بست، اما نام و یاد استاد جلیل شهناز همواره در بین اهالی موسیقی به نیکی یاد می‌شود تا جایی که نام او با القابی چون شهنواز و خداوندگار تارنوازی عجین شده است. اما به راستی چه چیزی شهناز را شهناز کرد؟
جمله‌بندی‌های منحصر به فرد
تسلط جلیل شهناز بر ردیف بر کسی پوشیده نیست. تسلط وی بر ردیف بخصوص در آلبوم‌های عطرافشان و شهنواز مشهود است، اما نکته حائز اهمیت در نوازندگی استاد شهناز جمله‌بندی‌های آوازی است تا جایی که استاد شجریان نوازندگی شهناز را به شعر تشبیه می‌کند شعری که از چنان انسجام و وحدتی برخوردار است که همواره شنونده را تشنه نگه می‌دارد.
بداهه‌های استاد شهناز خلاقانه و بدیع ولی وابسته به ردیف دستگاهی است. در واقع ملودی‌ها متنوع که در عین حال وابستگی و وحدت خاص خود را داراست بنا بر گفته فرامرز پایور مانند داستانی است که آغاز، نقطه اوج و پایانی دلپذیر داراست. به قول پایور شهناز هنگامی که تار می‌نوازد انگار داستانی را به شیرینی تمام روایت می‌کند داستانی که نظر عوام و خواص را به خود جلب می‌کند. این ویژگی در اشعار حافظ هم مشهود است تا جایی که در خانه اکثر ایرانیان یک دیوان حافظ پیدا خواهد شد از این جهت بی جا نیست اگر بگویم گوش اکثر مردم ایران با نوای تار استاد شهناز آشنایی کامل دارد.
سونوریته و صدادهی دلنشین
بی شک یکی از مهم‌ترین اصول در نوازندگی سونوریته است. سونوریته در سازهای ایرانی حتی یکی از مشخصه‌های سبک است. صدادهی در سبک نوازندگی استاد شهناز ویژگی‌های خاص خود یعنی شفافیت مضراب، تفکیک صداها و نت‌ها، گلیساندوهای شیرین و بجا، ویبراسیون ها و ناله‌های خاص و بسیاری از تکنیک‌های نو برای شیرین نوازی را داراست.
تواضع و فروتنی
استاد شهناز هنرمندی بسیار مردمی بود ایشان با اینکه مهارت بسیار زیادی در تارنوازی و ردیف آوازی و بداهه نوازی داشتند با خوانندگان زیادی کار کردند که بسیاری از این خوانندگان تا قبل از همکاری با جلیل شهناز خوانندگان مطرحی نبودند و این نشان از تواضع و فروتنی استاد جلیل شهناز در عین شایستگی‌های فراوان هنری ایشان است. این مثل که "هنرمند هر چه بالاتر رود افتاده تر می‌شود" در خلق و خوی استاد جلیل شهناز به خوبی پیدا بود.
استاد جلیل شهناز میراث هنری بسیاری را برای آیندگان خود بر جای گذاشت، اما متأسفانه این میراث رو به فراموشی است. مدون کردن سبک نوازندگی استاد جلیل شهناز و معرفی آن در سطح ملی و جهانی به ماندگاری این میراث ارزشمند کمک بسیاری خواهد کرد.
نظر شما