به گزارش خبرنگار ایمنا، "به اطلاع فعالان بازار می‌رساند، نمادهای معاملاتی گواهی سپرده کالایی سکه طلا به دلیل وجود قیمت‌های نامتعارف در تابلوی معاملات تا اطلاع ثانوی در مرحله پیش گشایش باقی خواهد ماند." این پیامی است که از سوی نهاد ناظر در بورس کالا صادر شد و معاملات گواهی سپرده کالایی سکه را در این بازار به صورت موقت اما برای مدت نامعلومی متوقف کرد.
پس از این توقف گمانه‌زنی برای کشف علت واقعی آن آغاز شد. برخی این اتفاق را ناشی از تفاوت قیمت سکه در بازار آزاد و معاملات بورس کالا می‌دانستند و برای اثبات ادعای خود نیز به پیام نهاد ناظر "نمادهای معاملاتی گواهی سپرده کالایی سکه طلا به دلیل وجود قیمت‌های نامتعارف در تابلوی معاملات تا اطلاع ثانوی در مرحله پیش گشایش باقی خواهد ماند. " استناد می‌کنند.
عده‌ای نیز این تصمیم را تحت تأثیر مقامات ارشد اقتصادی و به منظور کنترل افزایش قیمت سکه در بازار آزاد می‌دانند. اما فارغ از چرایی توقف معاملات گواهی سپرده کالایی سکه که می‌تواند بخشی از اعتماد عمومی معامله‌گران را تحت تأثیر قرار داده و کاهش دهد، افزایش قیمت سکه و مشتقات آن یکی از مهمترین دلایل ایجاد شرایط فعلی است؛ در صورتی که این مسئله برطرف شود، دیگر قیمت مندرج بر تابلوی معاملاتی نامتعارف نبوده و می‌توان معاملات را از سر گرفت.
افزایش قیمت طلا و سکه در بازار دلایل مختلفی دارد. یکی از مهمترین دلایل موجود، افزایش ارزش ذاتی نرخ طلا است. تغییرات نرخ طلا در ایران به طور مستقیم به تغییرات نرخ دلار و انس جهانی طلا بستگی دارد و هرگونه تغییر در این دو متغیر، می‌تواند نرخ این فلز گرانبها را در داخل کشور تحت تأثیر قرار دهد.
افزایش قیمت انس جهانی طلا
پس از همه گیری بیماری کووید ۱۹، نظام اقتصادی جهانی به شدت آسیب دید، کسب و کارهای بسیاری تعطیل شد و افراد زیادی شغل خود را از دست دادند. در چنین شرایطی تمایل صاحبان پول و سرمایه برای ورود به بازاری امن جهت جلوگیری از افت ارزش سرمایه و همچنین کسب سود، افزایش یافت.
بدیهی است بازار طلا که همواره به عنوان گزینه مناسب در شرایط بحران مطرح می‌شود این بار نیز تحت تأثیر قرار گرفت و نرخ هر انس طلا در بازارهای جهانی از حدود ۱۶۰۰ دلار به بیش از ۱۷۵۰ دلار افزایش یافت. در این مدت هر انس طلا حتی موفق به شکستن رکورد ۹۱ ماهه خود نیز شد. نرخ این فلز گرانبها با عبور از مقاومت هشت ساله خود، رکورد جدیدی به ثبت رساند و سیگنال نااطمینانی و بی ثباتی در بازار را به جهانیان مخابره کرد. افزایش نرخ طلا در جهان، در نهایت نرخ طلا در ایران را نیز تحت تأثیر قرار داد و با ورود بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران به فاز اصلاحی به عنوان اولین گزینه سرمایه‌گذاری در کشور، بازار طلا به منطقه امن سرمایه‌های سرگردان و نگران از وضعیت بورس تبدیل شد.
در چنین شرایطی تنش تجاری میان دو غول اقتصادی جهان، آمریکا و چین، چشم‌انداز قیمت هر انس طلا را مثبت کرده و وضعیت مناسبی را برای طلا به وجود آورد؛ چشم اندازی که پس از عبور از مرز ۱۷۵۰ دلاری، هدف ۱۸۰۰ دلاری را برای طلا ترسیم می‌کرد.
رشد نرخ دلار
عامل مؤثر دیگری که شدت افزایش نرخ سکه در بازار را قوت بخشید، افزایش نرخ برابری دلار و ریال بود که برای اولین بار پس از جهش ارزی سال ۹۷ با عبور از ۱۷ هزار تومان شوک جدیدی بر تقاضای این ارز وارد کرد و همین مسئله در کنار رشد نرخ جهانی طلا، قیمت سکه تمام بهار آزادی را از کانال شش میلیون تومانی خارج و به کانال بی سابقه هفت میلیون تومانی وارد کرد.
از سوی دیگر بسیاری از اقتصاددانان معتقدند نرخ دلار در سال جاری به صورت طبیعی در بازه ۱۵ تا ۱۸ هزار تومان نوسان خواهد کرد و قیمت‌های بیش از این مقدار عامل سفته‌بازانه دارد. پیش‌بینی شکاف رکود تورمی ۱۵ تا ۳۰ درصدی، نبود رشد اقتصادی قابل توجه و مثبت، احتمال انقباض تجارت خارجی در سال جاری، تورم ۳۰ درصدی و حتی بالاتر، کسری بودجه قابل توجه دولت، ناکافی بودن درآمدهای حاصل از صادرات نفت، کاهش تقاضا به دلیل افزایش نرخ تورم و همچنین کاهش درآمدِ واقعیِ بخش قابل توجهی از مردم دلایلی است که این کارشناسان به منظور پیش‌بینی نرخ دلار در سال جاری مد نظر قرار می‌دهند.
با توجه به مطالب فوق می‌توان گفت به دلیل تغییر متغیرهای اقتصادی حاضر، ارزش ذاتی طلا و به دنبال آن سکه افزایش پیدا کرده و چون از دیرباز تاکنون طلا به عنوان یک ذخیره امن ارزش مطرح بوده، تمایل صاحبان سرمایه برای تبدیل دارایی‌های خود به سکه افزایش پیدا کرده است. از طرفی به دلیل سهل‌الوصول بودن خرید سکه در بورس کالا و مزایای دیگری نظیر "اطمینان از صحت سکه"، "نیاز نداشتن به نگهداری مستقیم" و "کمبود سکه فیزیکی در بازار آزاد"، تمایل برای خرید آن در بورس افزایش یافت. این افزایش در مقطعی حتی باعث شد اختلاف قیمت بین سکه آزاد و گواهی سپرده کالایی سکه در بورس کالا به ۸۰۰ هزار تومان نیز برسد. همین امر نیز در نهایت باعث شد نهاد ناظر به دلیل وجود قیمت‌های نامتعارف در تابلوی معاملات تا اطلاع ثانوی معاملات آن را متوقف کند و تنها از سفارشات به منظور کشف قیمت استفاده شود؛ مسئله‌ای که می‌تواند سیگنالی به بازار آزاد تلقی شود.
در نهایت باید خاطرنشان کرد توقف این معاملات بر اساس تجربه اقدامات مشابه، به هیچ وجه تأثیری در کنترل افزایش قیمت نداشته و ندارد. در همین خصوص هوشنگ شجری، کارشناس مسائل اقتصاد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: این اقدام ممکن است در کوتاه مدت تأثیر مثبتی داشته باشد اما در بلندمدت تأثیری نخواهد داشت. در بلندمدت، عرضه و تقاضای واقعی بر روند قیمت‌گذاری تأثیرگذار است. این تقاضا نیز توسط دولت یا مقامات دیگر تعیین نمی‌شود بلکه با پیش‌بینی مردم، فعالیت سفته بازان بزرگ پایتخت و نرخ طلا در بازار جهانی تعیین می‌شود.
بنابراین بهتر است از روش‌های دیگری نظیر، "کنترل تقاضای سفته بازانه" و "کنترل نرخ ارز به ویژه دلار در بازار آزاد و سامانه نیما" برای برون رفت از وضعیت فعلی استفاده کرد. توقف ناگهانی معاملات در یک نماد آن هم به مدت نامعلوم، جز از بین بردن اعتماد سرمایه‌گذاران، نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت.
نظر شما