ولی جهانی در گفتگو با خبرنگار ایمنا درباره وضعیت حقوقی خانه اقبال اظهار کرد: پرونده خانه تاریخی مرحوم اقبال در بندرانزلی در شهریورماه سال گذشته برای ثبت به عنوان بنای تاریخی آماده و به تهران ارسال شد. در آن زمان، هم مالک و هم شهردار انزلی در جریان روند پرونده این بنای تاریخی بودند و نامه‌های لازم ابلاغ و صورتجلسه شورای ثبت برای آنها ارسال شده بود و و در نهایت این بنا در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ به عنوان بنای تاریخی کشور به شماره ۱۰۳ به ثبت ملی رسید.
وی اضافه کرد: اما به دلیل اینکه از یک سو مالک، درصدد فروش ملک برآمده و مالک جدید نیز در جریان امور نبود و از سوی دیگر به دلیل تغییر شهردار انزلی و عدم اطلاع سرپرست جدید شهرداری، پروانه تخریب بنا در نیمه اول اردیبهشت ماه جاری صادر و بخشی از سقف بنا برداشته شد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان ادامه داد: دفتر حقوقی اداره کل میراث فرهنگی استان پس اطلاع از موضوع شکایتی در دادگاه انزلی تنظیم و دادگاه درخواست توقف عملیات تخریب این بنا را تا تعیین تکلیف پرونده صادر کرد. به دلیل مطالبات مردمی بلافاصله جلسه شورای تأمین شهرستان با حضور شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر انزلی تشکیل و در آن مصوب شد، که خانه تاریخی اقبال توسط شهرداری خریداری و کار مرمت اضطراری آن توسط میراث انجام شود.
جهانی عنوان کرد: مکاتبات و موافقت‌های لازم برای مرمت این خانه با وزارتخانه میراث فرهنگی انجام شده است و پس از اختصاص اعتبارات مورد نیاز خانه مرمت خواهد شد. روز شنبه جلسه‌ای با حضور مالک خانه اقبال و اعضای شورای اسلامی شهر انزلی در ساختمان شورا برگزار و با رأی اکثریت اعضای شورا مصوب شد، تا این بنای تاریخی توسط شهرداری از مالک خریداری و به خانه فرهنگ تبدیل شود.
وی افزود: مسئولان میراث فرهنگی بر این موضوع اتفاق نظر دارند که خانه اقبال بهتر است به موزه فرهنگ انزلی تبدیل شود، اما بازهم در صورت تبدیل این بنا به خانه فرهنگ، اداره‌کل میراث فرهنگی آن را تجهیز می‌کند و طبق تفاهم نامه‌ای با شهرداری انزلی می‌توان آثار تاریخی این شهرستان را که هم اکنون در موزه رشت نگهداری می‌شود، را به این مکان منتقل کرد.
معاون میراث فرهنگی گیلان گفت: روز گذشته هم جلسه‌ای با حضور اعضای شورا در اداره میراث انزلی برگزار کردیم و طی آن مقرر شد، ظرف مدت شش ماه، مجدداً تمامی آثار تاریخی و طبیعی مربوط به شهرستان انزلی را با مشارکت شهرداری شناسایی و اطلاعات کامل ضوابط جانمایی آثار آن را به شورای شهر ابلاغ کنیم، تا در نهایت شورا نیز آن را به شهرداری ابلاغ کند.
جهانی با اشاره به ویژگی‌های خانه اقبال، توضیح داد: بر پایه گزارش‌ها این بنا توسط دو برادر روس ساکن بندرانزلی در اواخر دوره قاجار ساخته شده و در دوره پهلوی دوم به وسیله شادروان اقبال از مشاهیر شهرستان که در کار انتشارات بود خریداری و از آن پس به این نام خوانده شده است. خانه تاریخی اقبال بندرانزلی از شمال به خیابان تهران و از جنوب به بن بست معصوم نیا متصل است. در ساخت بنا با در نظر گرفتن اقلیم و شیوه سنتی ساخت، چهار طرف باز و به اصطلاح دارای غلام گردش است. حیاط جنوبی ساختمان بزرگ‌تر از حیاط شمالی و نشانگر آن است که در گذشته راه ورود به ساختمان از در جنوبی بوده است.
وی ادامه داد: قبله از اهمیت خاصی در دوره اسلامی ایران برخوردار بود و نقش محوری در معماری این دوره دارد و مسلمانان جهت ورود به بنا تا حد امکان جنوب را در نظر می‌گرفتند. امروزه این ساختمان دو ورودی از شمال و جنوب دارد یقیناً ورود به ساختمان در گذشته از جنوب بوده است. ورودی جنوبی بنا دارای سردر تزئینی آجری و از چوب و هنوز سالم است.
جهانی خاطرنشان کرد: در ضلع غربی حیاط جنوبی و جدا از بنا حمامی ساخته شده که روی آجر کاشی‌هایی به رنگ سفید و آبی بکار رفته است. در نورگیر سقف حمام نیز از (گلجام) استفاده شده است. درازای ساختمان شرقی – غربی و دارای دو ردیف اتاق است و دو ورودی، یکی در ضلع جنوبی و دیگری در ضلع شرقی دارد. در ضلع غربی بنا، یک بخش الحاقی (شامل سرویس بهداشتی و حمام) ساخته شده که جدیدتر و هم تراز طبقه اول است. بیشتر خانه‌های تاریخی بندرانزلی در محدوده یادشده از میان رفته و این خانه از معدود آثار برجای مانده این شهرستان می‌باشد. ویژگی که آن را متمایز و ممتاز می‌کند.
بیشتر بخوانید:
نظر شما