احسان کاظمی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص نکات مثبت بحران‌ها و به خصوص بحران کرونا، اظهار کرد: هر بحرانی چه در زندگی فردی و چه در زندگی خانوادگی یا اجتماعی جنبه‌های مثبت و منفی بسیاری دارد که بحران کرونا علیرغم اثرات منفی خود نکات مثبت بسیاری در جهان ایجاد کرد.
وی با بیان اینکه در بحران‌ها تنها به جنبه‌های منفی آن توجه می‌کنیم، افزود: نگاه صرف به جنبه‌های منفی یک بحران نه تنها برای غلبه یا مدیریت آن بحران به ما کمک نمی‌کند بلکه با بزرگ‌نمایی در ذهن خود آن انسجام و توانمندی درونی غلبه بر بحران را از دست می‌دهیم.
این روانشناس با بیان اینکه یک حد تعادلی برای هوشیار نگه داشتن و آمادگی رویارویی با بحران‌ها لازم است، تصریح کرد: با متعادل نگه داشتن واکنش‌های خود به بحران قطعاً سلامت روان و بهزیستی اجتماعی خود را حفظ می‌کنیم چرا که بحران‌ها در زندگی انسان مهمانان ناخوانده‌ای هستند که نه آمدنشان و نه رفتن شأن به دست انسان نیست.
وی با تاکید بر اینکه عدم آمادگی برای رویارویی با بحران‌ها یک بحران را مخوف‌تر می‌کند، گفت: آمادگی کمتر برای مواجهه با بحران قدرت مخرب آن را افزایش می‌دهد و به گفته پیامبر عاقبت اندیشی مایه عاقبت بخیری است و اگر می‌دانستیم در برابر بحران‌های طبیعی چگونه شهرها و معماری خود را تاب‌آور کنیم و پدافند غیرعامل خود را تقویت کنیم قطعاً بحران‌های طبیعی کمتر آثار مخرب داشتند.
کرونا معنای دهکده جهانی را ملموس کرد
کاظمی با اشاره به اینکه بحران کرونا علاوه بر آثار منفی خود چندین مؤلفه مثبت داشته است، اظهار کرد: به تدریج با شدت گرفتن این بحران و افزایش مرگ و میرها تغییر نگرش به زندگی و دنیا در حال شکل گرفتن است و آن نگاه همیشگی " انسان برتر" یا " انسان قوی‌تر" یا نگاه " ما می‌توانیم" در حال تعدیل شدن است.
وی در تشریح این موضوع افزود: اینکه کشورها برای هم به دلیل داشتن ذخایر ارزی بیشتر، جنگ افزارهای پیشرفته‌تر یا قدرت اقتصادی و سیاسی بالاتر احساس دست بالا بودن در جامعه جهانی داشتند همه اینها با بحران کرونا نقش بر آب شد.
این خانواده درمانگر با بیان اینکه شعار " ما کرونا را شکست می‌دهیم" قدرت کاذبی در برخورد و غلبه با این پدیده داشته است، گفت: دیدیم کرونا روز به روز بیشتر به انسان ضربه وارد کرد از این رو نگاه انسان و تفکر مرزهای جغرافیایی را در جهان تغییر داد و مرزها دیگر ارزشی در تعاملات کشورها ندارد چرا که کرونا نشان داد عواملی می‌توانند بدون ترس عبور از مرزها به همه سرزمین‌ها هجوم ببرند و مفهوم دهکده جهانی را بدین ترتیب ملموس‌تر کرد.
وی با بیان اینکه کرونا نشان داد همه انسان‌ها می‌توانند سرنوشت مشترکی داشته باشند، افزود: برخی باورهای عامیانه مانند " کلاه خود را نگه دار" در حال رنگ باختن است؛ کرونا نشان داد باید هوای همدیگر را داشته باشیم نه فقط هوای خود را و این مفهوم " بنی آدم اعضای یکدیگرند" در حال تبدیل شدن به یک اصل رفتار انسانی، ضرورت و مهارت است.
کاظمی با اشاره به دیگر ابعاد مثبت کرونا، اظهار کرد: ممکن است در جامعه ما به دلایل مختلف دچار بیماری‌های اجتماعی باشیم، منظور از بیماری اجتماعی چیزی فراتر از معضلات اجتماعی است برای مثال اعتیاد یا طلاق یک معضل یا آسیب اجتماعی است اما بیماری تأثیر مخرب و ریشه‌ای بیشتری دارد که آسیب‌های اجتماعی خود متأثر از این بیماری‌های اجتماعی هستند.
تقویت احساس تعلق اجتماعی در بحران کرونا
وی گفت: مواردی چون بی‌تفاوتی اجتماعی، سهل انگاری اجتماعی، تله اجتماعی (مقدم دانستن منافع فردی به منافع جمعی)، بیگانگی اجتماعی و انزوای اجتماعی (به منظور دوری از دیگران و منفعت خود) همگی بیماری‌های اجتماعی هستند که خطرات بیشتری از آسیب‌های اجتماعی دارند.
این مشاور خانواده با بیان اینکه کرونا توانست روی این بیماری‌ها اثرگذار باشد، خاطرنشان کرد: شاید کمترین اثر آن این باشد که به ما بفهماند ما در کنار کرونا بیماری‌های اجتماعی بزرگ‌تری همچون این موارد داریم.
وی با بیان اینکه کرونا با این روش آسیب زدن خود در جامعه جهانی ضرورت‌هایی را پررنگ کرد، افزود: وقتی صحبت از فاصله‌گذاری اجتماعی می‌شود تا زمانی که من شهروند مهارت مسئولیت‌پذیری اجتماعی را نداشته باشم مفهوم فاصله‌گذاری اجتماعی برای من یک اجبار غیرقابل تحمل خواهد بود.
کاظمی با تاکید بر اینکه کرونا ضرورت تاب‌آوری اجتماعی را ایجاد کرد، تصریح کرد: کرونا باعث شد با افزایش قدرت تحمل خود مشکلات و محدودیت‌ها از محدودیت رفت و آمد گرفته تا دیگر موارد را تاب بیاوریم و شاید مصداق آن مفهوم "صبر گشاینده و کلید بهشت است" باشد و این تاب‌آوری را کرونا به ما آموخت که شاید پیش از این چنین مفهومی محدود تنها به درج در کتاب‌ها بود.
وی با بیان اینکه کرونا توانست احساس تعلق اجتماعی را افزایش دهد، گفت: وقتی افراد به جامعه و خانواده خود احساس تعلق بیشتری داشته باشد قطعاً در مراقبت آنها در ابعاد بهداشتی و اقتصادی یا کمک رسانی نقش پررنگ‌تری خواهند داشت.
نقش پررنگ خانواده در بحران کرونا
این مشاور خانواده با اشاره به اینکه کرونا ضرورت بهزیستی اجتماعی را بیشتر کرد، افزود: در بحران کرونا بهزیستی اجتماعی، روانشناختی و سرزندگی اجتماعی می‌تواند برای پشت سر گذاشتن بحران کمک‌های مهمی داشته باشد.
وی در خصوص دیگر ویژگی‌های مثبت کرونا، تصریح کرد: آموزش آنلاین همواره یک شیوه مدرن مغفول بود اما در شرایط کرونا اثربخشی خود را نشان داد و اینکه الزام آموزش سنتی و حضور در محیط را از بین برد خود نکته مثبتی بود همچنین اتخاذ روش خرید و فروش آنلاین دستاورد مثبت دیگری در این شرایط بود که مزایای تجارت الکترونیک و صرفه‌جویی در هزینه‌ها را به ما گوشزد کرد.
کاظمی افزود: رعایت بهداشت بیشتر را کرونا یادآوری کرد چرا که در بهداشت فردی و محیط غافل بودیم و کرونا تغییر دهنده خوبی در این زمینه بود همچنین تعطیلی برخی کسب و کارهای مضر مانند قهوه خانه‌ها، چایخانه‌ها قلیان فروشی‌ها یا فست فودها از ابعاد مثبت کرونا بود.
وی با تاکید بر اینکه افزایش تعاملات خانوادگی روی دیگر ابعاد مثبت کرونا بود، اظهار کرد: به نظر می‌رسد در این ماه‌های گذشته با کرونا بیشتر معنای خانواده داشتن احساس شد و خانواده از " بودن آدم‌ها زیر سقف مشترک" در حال تبدیل شدن به " بودن آدم‌ها با سهم مشترک " است، که این سهم مشترک شامل فرزندپروری، ارتباط کلامی و حل مشکلات با کمک یکدیگر است.
خدمت کرونا به محیط زیست
این خانواده درمانگر خدمت به محیط زیست را از ابعاد مثبت کرونا دانست و گفت: کاهش مصرف سوخت، اتلاف وقت جوانان در خیابان‌ها، کاهش ترافیک و تصادفات جاده‌ای، کاهش آلودگی هوا، حیات بدون ترس حیوانات ناشی از کمرنگ شدن حضور انسان‌ها در طبیعت، کاهش تخریب محیط زیست و طبیعت، کاهش گرمایش زمین، کاهش جنگ و کشتار در مناطق درگیر جنگ جهان همگی از خدمات مثبت کرونا به محیط زیست بود.
وی در خصوص خدمات اجتماعی کرونا، اظهار کرد: افزایش نوع دوستی و کار خیرخواهانه، توجه به فقرا و نیازمندان، حذف طبقات اجتماعی و همدلی جامعه، حذف یا تعطیلی جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها یا همایش‌های هزینه بر و کم فایده همگی از نکات مثبت اجتماعی کرونا بود.
این روانشناس با بیان اینکه انسان هوشمند انسانی است که حتی در چالش‌ها فرصت‌ها را شکار کند، تصریح کرد: انسان هوشمند باید از فرصت‌ها برای غلبه بر تهدیدها به خوبی استفاده کند و کرونا توانست این موارد را به ما یادآوری کند.
نظر شما