به گزارش ایمنا و بر اساس چکیده یک مقاله، نیاز به سرمایه‌گذاری به میزان کم و زیرساخت‌های ساده مورد نیاز برای حمل و نقل غیر موتوری، محدودیت‌های فضایی موجود در شهرها، جذابیت‌های حاکم بر این طریقه‌های سفر برای شهروندان و گردشگران، سازگاری بالا با محیط زیست، مصرف مناسب انرژی، سلامت و عدالت اجتماعی در کنار مشکلات ناشی از رشد بی رویه استفاده از وسایل نقلیه موتوری، اهمیت گرایش به استفاده از حمل و نقل غیر موتوری را در سفرهای درون شهری دو چندان می‌کند.
شهر اصفهان با توجه به وجود معضلات ناشی از ترافیک بالا در مناطق خاص، شرایط گردشگری و توریستی، وجود مناطق پرترافیک و پیشینه فرهنگ پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، بستری مناسب برای ایجاد سیستم‌های غیر موتوری دارد.
هم‌چنین این شهر به واسطه وجود مکان‌های تاریخی، برای ایجاد خیابان با محدودیت روبه روست و نیز به دلیل وجود شرایط خاص آب و هوایی مستعد افزایش آلودگی هوا است؛ با این وجود حمل و نقل غیر موتوری سهم چندانی از سفرهای شهروندان شهر اصفهان ندارد.
عواملی همچون ناکارآمد بودن سیستم موجود برای برای سفرهای خانوادگی، منع استفاده بانوان، عدم امکان حمل و نقل بار، دشواری حفظ تعادل و ایمنی و عدم حفاظت در برابر بارش باران و تابش آفتاب در این موضوع مؤثر است.
در این پروژه با توجه به تجربیات جهانی، وسیله سه چرخ‌ها پیشنهاد و طراحی شده که می‌تواند با این مشکلات مقابله کرده و به عنوان وسیله حمل و نقل غیر موتوری در مناطقی از شهر اصفهان به‌کار رود.
امکان‌سنجی استفاده از این وسایل در اصفهان و نحوه استقبال شهروندان، نیازسنجی و طراحی مفهومی اولیه و ساخت یک نمونه موردی از اقدامات اصلی پروژه است.
این وسایل که استفاده از انواع آن در آسیای شرقی سابقه زیادی دارد و در سالیان اخیر در در بسیاری شهرهای اروپا، استرالیا و آمریکای شمالی رواج پیدا کرده‌اند، علاوه بر طراحی جذاب و کارا و امکان جابجایی خانوادگی به همراه بار با حفظ تعادل به وسیله پا زدن، فضای کمتری نسبت به اتومبیل اشغال کرده و اثرات مخرب محیط زیستی آنها حداقل است.
این سه‌چرخه‌ها را می‌توان با باتری‌های الکتریکی و خورشیدی نیز تقویت کرد، از این رو ابتدا تلاش شد با مطالعه و بررسی پیشینه استفاده از انواع سه‌چرخه‌ها در شهرهای مختلف دنیا شناخت خوبی از این وسایل و مسائل مربوط به توسعه آنها به دست آید.
برای طراحی و ساخت نمونه اولیه از وسیله، ابتدا نمونه‌های خارجی موجود در بازار و متناسب بررسی و مقایسه شده و سپس برای برطرف کردن نیازهای موجود، معیارهایی از جمله راحتی، در نظر گرفتن مسائل شرعی برای استفاده بانوان، امکان حمل بار و همراه داشتن کودک، ایمنی بدنه و بازدهی وسیله، کاهش ترافیک، پوشش حداکثری جامعه، ایجاد تحرک بدنی، استفاده از انرژی‌های پاک، کمترین آلودگی صوتی و ظرفیت یک یا دونفره برای وسیله در طراحی در نظر گرفته شد.
بررسی پروژه
طرح اولیه در قالب پرسش‌نامه‌ای اینترنتی ارائه شده و از شهروندان و کارشناسان درباره مسائل مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مربوط به استفاده از آن نظرسنجی شد.
داده‌های نظرسنجی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و نتایج نظرسنجی شناخت خوبی از دیدگاه شهروندان و کارشناسان در واکنش به حضور سیستم حمل و نقلی جدید و مسائل مربوط به توسعه آنها به دست می‌دهد.
اکثر شهروندان و کارشناسان معتقد بودند که سه چرخه‌های جدید بر کاهش ترافیک و آلودگی هوا، ارتقای سلامت شهروندان و رونق حمل و نقل گردشگری اثرات مثبت وقابل توجهی دارد.
درباره نمونه تک نفره این وسیله (همراه با صندلی کودک و امکان حمل بار)، حدود ۷۰ درصد افراد تمایل داشتند به صورت کرایه‌ای از این وسیله استفاده کنند.
قیمت بالا، عدم نیاز و کارایی همیشگی برای همه سفرها، مشکلات نگهداری، عدم پذیرش جامعه در ابتدای ورود این وسایل به خیابان‌های شهر، احساس عدم زیبایی و عدم ایمنی وسیله از مهم‌ترین دلایل منفی انتخاب این گزینه و کاهش ترافیک و آلودگی هوا، دسترسی عمومی به ویژه در محدوده طرح ترافیک و مرکز شهر و راحتی استفاده از دلایل مثبت انتخاب این گزینه بودند.
آزمون و خطا
برای نمونه سه نفره نیز با دلایلی تقریباً مشابه، تمایل اکثر افراد به کرایه وسیله و یا استفاده از آن به صورتی مشابه با درشکه و همراه با راننده بود.
از این میان نزدیک به ۲۰ درصد افراد نیز خرید نمونه دارای موتور کمکی را انتخاب کرده بودند که به دلایلی مثل امکان جایگزینی خودروی شخصی، علاقه شخصی به خرید این وسیله، امکان جابجایی‌های دسته جمعی و صرفه اقتصادی نسبت به حالت تک نفره اشاره کردند.
عدم وجود مسیرهای اختصاصی مناسب، موانع فرهنگی و عدم پذیرش جامعه، هزینه اولیه بالا برای کاربر، نگرانی‌های مربوط به ایمنی استفاده از این وسایل، محل پارک مناسب، گنجایش کم وسیله، سرعت محدود، عدم صرفه زمانی برای برخی سفرها، نیاز به قدرت بدنی برای رکاب زدن، مسائل حقوقی و قانونی، نگرانی نسبت به امنیت وسیله، ظاهر نامناسب، نگرانی از موانع شرعی استفاده خانم‌ها، مشکلات شارژ باتری وسیله و … از مهم‌ترین مسائل و مشکلات و نگرانی‌های پیش روی گسترش استفاده از این وسایل از دید مصاحبه‌شوندگان بود.
با توجه به تجربیات سایر شهرهای جهان، وضعیت موجود شهرهای ایران از جمله شهر اصفهان، مسائل و پیشنهادهای مورد نظر شهروندان و نیز مسائل پیش روی گسترش استفاده از سه چرخه‌های جدید در سطح شهر راهکارهایی پیشنهاد شد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شوید:
برای جلوگیری از تداخل ترافیک سه چرخه‌های جدید با سایر وسایل موتوری، مقابله با خطرات ناشی از آن، ایجاد حس ایمنی برای کاربران و بهتر و مثبت‌تر شناخته شدن این وسیله به عنوان یک مد حمل و نقلی در سطح شهر، طراحی و اختصاص مسیرهای ویژه ابتدا در نواحی مرکز شهر، پیاده راه‌ها و مراکز گردشگری و به مرور زمان توسعه آنها در دیگر نواحی شهر ضروری به نظر می‌رسد.
ورود موفق یک وسیله جدید به ناوگان حمل و نقل شهری، تلاش فرهنگی زیادی را می‌طلبد. آگاهی‌رسانی صحیح و ایجاد یک حس خوب همگانی نسبت به این وسایل از طریق اقدامات فرهنگی و تبلیغات مؤثر، گامی مهم در توسعه استفاده از آنها در سطح شهر است.
قیمت خرید و هزینه استفاده از این وسیله از نگرانی‌های مطرح شهروندان است. در صورتی که نتوان قیمت تمام شده برای مشتری را به طریقی کاهش داد (مثلاً یارانه دولتی در قبال کاهش هزینه‌های زیست محیطی که دارد)، بهتر است در ابتدای امر این وسیله به صورت کرایه‌ای با هزینه‌ای مناسب در اختیار عموم قرار گیرد و تلاش شود که مزایای آن به شهروندان شناسانده شود، مسیرهای اختصاصی، پارکینگ‌ها و دیگر امکانات مربوطه در سطح شهر افزایش یابد، تخفیف‌های ویژه برای اولین خریداران این وسایل و دیگر برنامه‌های تشویقی در نظر گرفته شود، به گونه‌ای که تمایل به استفاده از این وسایل افزایش یابد.
استفاده از سه چرخه‌های جدید در سطح شهر تمهیدات مخصوص به خود را نیاز دارد؛ علاوه بر مسیرهای مناسب، این وسایل به ایستگاه‌ها و پارکینگ‌های ویژه و امن به گونه‌ای که دسترسی به این وسایل را تسهیل نموده و نیز از ایجاد مزاحمت برای سایر وسایل نقلیه و عابران پیاده جلوگیری به عمل آید، مراکز خدمات پس از فروش، تعمیرگاه، علائم و زیرساخت‌های ترافیکی نیاز دارند.
مسائل حقوقی و قانونی، آئین‌نامه مربوط به سه چرخه‌های جدید، گواهینامه و بیمه بایستی از ابتدا مورد توجه قرار گیرد. وضع قوانینی همچون الزام استفاده از کمربند ایمنی برای سرنشینان، محدود نمودن تعداد سرنشینان به ظرفیت وسیله که سطح ایمنی کاربران سه چرخه‌های رکابی را بالا می‌برند، قوانین مربوط به عبور و مرور سه چرخه‌های رکابی که چگونگی حرکت و توقف این وسایل را در شبکه حمل و نقل شهری تعیین نماید، برنامه صدور گواهینامه یا مجوز سه چرخه‌های رکابی، در نظر گرفتن بیمه برای این وسایل به گونه‌ای که سرنشینان و دیگر افراد درگیر در تصادف یا حادثه احتمالی را تحت پوشش قرار دهد و مواردی از این دست می‌تواند در این زمینه مفید باشد.
برخی تصورات منفی مثل عرض زیاد وسیله، وزن نامناسب، مشکلات شارژ نمونه برقی و موانع شرعی برای استفاده خانم‌ها در بین شهروندان وجود دارد که در طراحی وسیله لحاظ شده و جای نگرانی ندارد؛ هم چنین با اطلاع رسانی تا حد زیادی قابل حل است.
بعضی از خصوصیات سه چرخه جدید مثل سرعت محدود، عدم کارایی برای مسیرهای طولانی، گنجایش کم نمونه تک نفره و نیاز به قدرت بدنی برای نمونه رکابی مشکلاتی هستندکه شهروندان به آنها اشاره کرده‌اند و به نوعی از کاستی‌های این وسیله به شمار می‌رود، اما به نظر می‌رسد در مقابل مزایایی که این وسیله دارد و نیز قیمت آن در مقایسه با خودروی شخصی قابل قبول باشد.
انتظار می‌رود با توجه به وجود فضاهای سبز و مناطق مختلف تفریحی (پارک‌های حاشیه زاینده رود)، بالابودن سفرهای تفریحی و خانوادگی، گسترش پیاده‌راه‌ها در شهر مانند میدان امام (نقش جهان)، میدان امام علی (ع)، چهارباغ و …، بافت تاریخی، خیابان‌ها و کوچه‌های باریک و ناسازگار با ترافیک خودروها، همواری سطح زمین (شیب‌دار نبودن اکثر مناطق شهر)، مراجعه زیاد گردشگران و تأثیر مثبت بر رونق گردشگری، سابقه طولانی استفاده از حمل و نقل غیرموتوری در شهر، سیاست آرام سازی ترافیک و نیاز به سرعت کم در مناطق مرکزی شهر، مشکلات شرعی، قانونی، اجتماعی و فرهنگی دوچرخه سواری بانوان و تأثیر مثبت بر اشتغال شهروندان و رونق کسب و کار به سرعت گسترش یافته و مورد استفاده قرار بگیرد.
نظر شما