به گزارش ایمنا، امام خمینی (ره) در اولین بیانیه که در مورد انجمن‌های ولایتی در آن سال منتشر شد تا زمانی که در نوفل لوشاتو مواضع انقلاب را نزد جهانیان اعلام کرد به طور پیاپی و بی وقفه از آزاد نبودن مطبوعات ایران سخن گفتند و به سانسور مطبوعات و آزاد نبودن قلم نه تنها اعتراض کردند بلکه آن را فریاد زدند.
اگر به صحیفه نور مراجعه کنید تنها در ۵ مورد از سخنرانی‌ها و پیام‌های ایشان این اعتراض دیده نمی‌شود ولی در تمام مطالب دیگر به هر نحوی که شده در گریزی به رژیم پهلوی از آزاد نبودن مطبوعات در ایران انتقاد کرده‌اند.
از این ایراد پایدار به رژیم شاه می‌توان نتایج زیر را استخراج کرد:
۱. مطبوعات در نظر امام (ره) در دوران مبارزه آنچنان اهمیت داشته که لحظه‌ای در ذهن ایشان از عظمت آن کاسته نشده و همواره در مقابل ایشان تلالو داشته است.
۲. از نقاط ضعف اصلی رژیم در نظر امام خمینی سانسور مطبوعات بوده که این موضوع را پیوسته مطرح می‌کردند.
۳. اصل آزادی مطبوعات اصل پذیرفته شده‌ای نزد ایشان و جهانیان بوده که مرتب بر این خواسته تاکید داشته‌اند.
۴. در مانیفست انقلاب که امام (ره) در مصاحبه با روز نامه لوموند نزد جهانیان اعلام کردند آزادی مطبوعات را در جمهوری اسلامی تضمین نمودند.
۵. پس باید آزادی مطبوعات را یکی از بنیادی‌ترین اهداف و یکی از ارزش‌های اولیه انقلاب دانست که پرچمدار آن رهبر و بنیانگذار انقلاب بوده است.
این مطلب مسؤلیت بالایی ایجاد می‌کند. از سوی دیگر چه تضمین‌هایی برای مبنای آزادی رسانه‌ها در قوانین می‌توان یافت؟
در قانون اساسی اصول فراوانی می‌توان یافت که زمینه ساز و لزوم آزادی رسانه‌ها را فراهم می‌سازد که عبارتند از:
اصل ۲۴ که مطبوعات را آزاد اعلام می‌کند و یک استثنا دارد که مخل مبانی اسلام و امنیت عمومی باشد. از آنجایی که قانون اساسی این اصل را بر راهبرد آزادی گذاشته است مجلس و قانون نویسان بعدی حق ندارند اصل آزادی را محدود کنند. فقط حق دارند قوانینی تدوین کنند که این آزادی حفظ شود ومحدود کننده آن نباشد.
اگر به اسم قانون گذاری برای رسانه‌ها محدودیت ایجاد شود به قانون اساسی تجاوز و به آرمان انقلاب خیانت شده است. چراکه در اصل ۹ نیز قید شده حتی بنام حفظ استقلا ل و تمامیت ارضی هیچ مقامی حق ندارد ولو با وضع قوانین آزادی‌های مشروع را سلب کند.
دوم اصل هشتم قانون اساسی که امر به معروف متقابل ملت و حاکمیت را واجب شمرده است؛ این اصل ایجاب می‌کند به همان اندازه که دولت حق امر به مردم از طریق رسانه‌ها در تمام زمینه‌ها را دارد مردم هم حق دارند در رسانه‌ها به همان میزان و با همان میزان آزادی مسئولان را بدون لکنت زبان مخاطب قرار دهند و آنه ارا امر به معروف نمایند تا قسط وعدل رعایت شود.
اصل سوم نیز بالابردن سطح آگاهی عمومی در تمام زمینه‌ها را با استفاده از مطبوعات و رسانه‌ها وظیفه دولت دانسته است.
اصل ششم اداره کشور را براساس آرای عمومی دانسته است که مطبوعات می‌تواند بیان کننده نظرات عمومی در امور غیر انتخاباتی باشد.
اصل ۱۵ نیزاستفاده زبان وادبیات قومی و محلی را در رسانه‌ها آزاد دانسته است.
در اصل ۲۶ تشکیل احزاب، انجمن‌ها و اصناف آزاد و طبیعی است که باید رسانه آنها را نیز مد نظر داشت زیرا در کنار هر تشکل یک رسانه وجود خواهد داشت و باید آزادانه اطلاع رسانی کند.
اصل ۶۹ قانون اساسی مجلس را موظف کرده از طریق روزنامه رسمی قوانین و نیز از طریق رسانه بطور مستقیم مذاکرات مجلس را منتشر کند.
در تمام اصولی که برای انتخابات آمده اطلاع رسانی به مردم از طریق رسانه قید شده است.
اصل ۱۶۸ رسیدگی به جرایم سیاسی و مطبوعاتی را علنی و با حضور هیئت منصفه دانسته است.
در اصل ۱۷۵ قانون اساسی نیز آزادی بیان و نشر افکار در صدا سیما لازم عنوان شده است.
این اصول قانون اساسی در حقیقت ضمانت‌های حاکمیت به ملت برای رعایت آزادی رسانه و مطبوعات است.
باید توجه داشت که آزادی مطبوعات و رسانه دارای فواید زیادی است که می‌تواند بسیاری از مشکلات یک جامعه را رفع کند. آزادی گردش اطلاعات ایجاد می‌شود وهمراه خود اعتماد اجتماعی را به زماداران بالا می‌برد و سرمایه اجتماعی برای کشور می‌آفریند.
مطبوعات آزاد شایعات و امواج ناشی از شایعات را از بین می‌برد وآشوب ها را کم می‌کند. نظارت اجتماعی را بالا می‌برد و از گرفتاری‌های قوه قضائیه و وظایف اطلاعات بسیار می‌کاهد. از اضطراب‌های روانی جامعه که تصور می‌کند در تاریکی حرکت می‌کند، می‌کاهد. مطبوعات آزاد رشد سیاسی واجتماعی را بالا می‌برد.
قانون مطبوعات کنونی نیز دارای مشکلاتی است و نیاز به تجدید نظر اساسی دارد. مشکل اصلی رسانه‌ها در حال حاضر زیاد است؛ خط قرمزهای نانوشته و خلاف قانون اساسی هنوز بر سر مطبوعات سایه افکنده است که باید از طریق قوه قضائیه و در دفاع از آزادی مطبوعات از میان برداشته شود.
** اولین رئیس مجمع امور صنفی روزنامه نگاران اصفهان
نظر شما