دنیای رنگی شهرها

به گزارش ایمنا، بخش مهمی از رابطه ی ما با محیط بر اثر تاثیر رنگ هاست. رنگها از جمله عناصری هستند که با هزینه کمتر از ساخت و ساز می توانند جهت تعریف فضاها در ایجاد خوانایی، حس مکان و حفظ هویت شهر موثر باشند. تجربه رنگی شهرهای دیگر دنیا نشان می دهد که استفاده درست از رنگ می تواند زندگی را به محله ای باز گرداند. مثال معروف آن محله ای در شهرمکزیکوسیتی است. در این شهر محله‌ای جرم خیز وجود داشته که مردم را دچار آسیب کرده بود، اما زمانیکه گروهی با رنگ چهره این منطقه را عوض کردند آنجا تبدیل به منطقه گردشگری می شود. به جز این محله خیابان های رنگی معروف دیگری هم در دنیا هستند که رنگ زندگی ساکنان‌شان را متحول کرده است. این گزارش را که پیش‌تر در نهمین شماره مجله الکترونیک «شهرگاه» منتشر شده است، در ادامه می‌خوانید:

شهر اسلو در نروژ دارای سابقه استفاده از مصالح بومی و محلی با رنگ‌آمیزی خاص خود است. این منطقه بیش از نیمی از سال با برف پوشیده شده و برای مقابله با تأثیر بی‌رنگ‌کننده برف، استفاده از رنگ مایه‌های تند، اهمیت زیادی دارد. پس از سال ۱۹۲۹ و تعیین ضوابط رنگی، اسلو به یکی از رنگی‌ترین پایتخت‌های اروپای شمالی تبدیل شد.

یکی دیگر از خیابان‌های رنگی جهان، خیابان «آکسفورد وست مینستر» لندن است که اغلب از آن به عنوان زیباترین خیابان اروپا یاد می‌شود. این خیابان یکی از رنگی ترین خیابان های دنیا است. در کشور استرالیا هم فضایی بوده به نام گریما. این فضا، برای مردم ترسناک بود و تمایلی برای استفاده از آن نداشتند. مردم به سرعت از آن عبور می‌کردند و معمولاً خلوت و بدون استفاده بود. باورتان می‌شود مسئولان این کشور تنها با پاشیدن رنگ در سطح میدان به آن جانی تازه دادند؟ آن‌ها وقتی دیدند طرح‌های مختلف مهندسی‌شان در این میدان شکست می‌خورد از نوجوان و کودکان دعوت کردند تا با کمک هم این پارک را رنگ کنند. پس از رنگ کردن، استفاده از این فضا حدود ۲۴۷ درصد بیشتر شد.

مدتی است توجه به رنگ در شهرها مورد توجه قرار گرفته است؛ شهرهایی که به شدت دچار اغتشاش و بی هویتی رنگی شده بودند، اما ذوق زدگی در رنگی کردن شهرها بدون مطالعه و برنامه ریزی بیشتر بر روح و روان شهروندان آسیب می رساند .

سولماز حسینیون، دارای دکترای تخصصی طراحی شهری معتقد است: اگر از رنگ به درستی استفاده نشود ممکن است منجر به بروز مشکلات روانی شود. بزرگترین خطری که وجود دارد این است که تصور رنگ‌آمیزی در شهر در ذهن برخی مدیران و کارشناسان، رسیدن به شهری رنگی مانند مهدکودک باشد. در حالی که هدف این نیست. رنگ مانند هر عنصر طراحانه دیگر باید با دقت، مطالعه و حساسیت استفاده شود و راهنماهای طراحی شهری برای این امر باید تهیه شوند. زیرا در صورت عدم استفاده درست از رنگ، ممکن است خود آن باعث افزایش اغتشاشات بصری شود. همچنین رنگ با روانشناسی ارتباط بسیاری دارد و می‌تواند تاثیرات روانشناختی بگذارند که در بلند مدت نتیجه آن آشکار شود. پس باید به عنوان یک طراح، مدیر و کارشناس به دنبال ایجاد تعادل و زیبایی باشیم.

ایرج کلانتری یکی از معماران پیشکسوت هم می گوید : به طور حتم رنگ می‌تواند به عنوان عنصری جذاب، مخاطب را به خود جلب کند؛ درکشورهای پیشرفته از رنگ در مصالح ساختمان و موارد مختلف شهری استفاده شده است، بنابراین رنگ‌ها با استفاده درست، معنای خود را یافته‌اند.

او نیز بر لزوم جلوگیری از افراط و تفریط در این عرصه تأکید می کند و می گوید : باید به این نکته توجه داشته باشیم که به شکلی افراطی از رنگ‌ها استفاده نشود. اگر از رنگ‌ها به شکلی اصولی و بر مبنای کاری کارشناسی استفاده شود، یقیناً شاهد تأثیرگذاری مثبتی در روحیه مردم شهر خواهیم بود.

به گفته کلانتری در ارزیابی فضای شهری، به طور حتم، رنگ نیز یکی از عناصر تأثیرگذار به شمار می‌رود، اما در اجرای یک طرح نباید عناصر را به صورت جداگانه مد نظر قرار دهیم بلکه باید کلیه عواملی را که در یک شهر موثر هستند، بررسی و به صورت یک مجموعه مد نظر قرار دهیم.

این معمار یادآور می شود: اگر بخواهیم به شکلی بنیادی در روند شهر تأثیرگذار باشیم، باید بدانیم که زندگی در شهر جاری است و خود این زندگی سلیقه‌های مختلف و دیدگاه‌های گوناگونی را شامل می‌شود. بنابراین عواملی چون صدا، رنگ، احجام و … همه به یک اندازه در رشد شهر موثر هستند و باید در روند اجرای یک طرح تمامی این متغیرها مد نظر قرار گیرد تا یک مطلوبیت را در فضا ایجاد کند.

آزمایش‌های مختلف نشان می‌دهد که رنگ بر روی سیستم بدن تاثیر مستقیم دارد برای مثال رنگ قرمز فشار خون را بالا می‌برد و آبی برعکس. وقتی رنگ‌ها در فیزیک انسان اثر می‌گذارند پس بی‌شک اثر عمیقی روی اعصاب و روان انسان هم دارد. انتخاب رنگ نامناسب همانطور که باعث مشکلات جسمی و روحی می‌شود در شهر هم مشکلات بسیاری ایجاد می‌کند. مشکلاتی مثل عصبانیت، فشار روانی و...

پس بهتر است نسبت به رنگ شهرمان حساس باشیم. رنگ شهر یعنی همین ساختمانی که خودمان می‌سازیم. همین کف‌پوش‌، مبلمان، درخت جلوی در حیاط و …. رنگ شهر زبان احساس ما است. رنگ می‌تواند شهر را سرزنده و شاد یا غمگین و سرد نشان دهد. کمی حواس‌مان را جمع‌تر کنیم. همانطور که دیگر رنگ را توی لباس، خانه و حتی چادرمان راه می‌دهیم، آینده شهرمان را هم رنگی رنگی رقم بزنیم.