به گزارش خبرنگار ایمنا، در آخرین معاملاتی که پس از نشست اوپک؛ در رابطه با نرخ نفت انجام گرفت قیمت آن در بازارهای جهانی به حدود ۴۵ دلار رسید. اما هم‌اکنون با توجه به شرایط حاکم بر بازار، برآوردهایی از رسیدن نفت تا مرز ۴۰ دلار یا حتی کمتر از آن می‌شود. این در حالی است که آنچه در بودجه سال ۹۹ آمده، نفت ۵۰ دلاری است که پیش‌بینی درآمد ۴۸ هزار میلیارد تومانی را نیز به همراه داشته است؛ درآمدی که به اعتقاد برخی کارشناسان، حتی با تصور فروش نفت ۵۰ دلاری نیز تحققش برای سال آینده چندان واقعی به نظر نمی‌رسید و اکنون‌که ویروس کرونا تا حدودی معادلات جهانی از قیمت نفت را به هم زده؛ شاید لازم باشد ارقام بودجه‌ای ایران نیز برای سال پیش رو اصلاح شود. با این دلیل که بر اساس برخی آمارهای منتشرشده؛ فروش نفت ایران پس از اعمال تحریم‌ها به حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز و حتی در برخی ماه‌ها به کمی بیشتر از ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسید. این شرایط با توجه به تداوم تحریم‌ها و نبود چشم‌انداز مشخصی مبنی بر برداشته شدن تحریم‌های فروش نفت، احتمالاً در سال ۱۳۹۹ نیز ادامه داشته و سقف فروش نفت در همان حدود سال گذشته باقی خواهد ماند. اما از سوی دیگر هم کاهش قابل‌ملاحظه قیمت نفت به‌واسطه شیوع کرونا، مزید بر علت شد و احتمال کاهش درآمدها از هر بشکه نفت در بازارهای جهانی را افزایش داده است. گرچه گفته می‌شود تأثیر کرونا بر قیمت نفت موقتی خواهد بود اما با توجه به اینکه در حال حاضر رویکرد مشخصی از زمان پایان شرایط فعلی وجود ندارد و در صورت شیوع بیشتر کرونا تقاضای نفت تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت این جریان می‌تواند برافت نرخ نفت تأثیرگذار باشد.
سقوط نفت به زیر صفر!؟
در این میان افرادی چون پُل سانکی، مدیرعامل بانک سرمایه‌گذاری ژاپنی «میزوهو» مدعی شده که هم‌زمانی جنگ قیمتی روسیه و عربستان با سرکوب تقاضای نفت به دلیل رکود ناشی از شیوع ویروس کرونا می‌تواند چنان طوفانی از عرضه نفت ایجاد کند که بهای این حامل انرژی را به زیر صفر دلار برساند.
بازار جهانی نفت امسال شاهد رویدادهایی مانند افزایش فشارهای اقتصادی آمریکا بر ایران، حمله به تأسیسات نفتی آرامکو، عرضه اولیه عمومی سهام آرامکو، واکنش بازار جهانی نفت به اقدام تروریستی آمریکا در عراق، پیمان محدودیت عرضه اوپک و غیر اوپک، صعود تولید نفت آمریکا و بحران اعتبار مالی تولیدکنندگان شیل، اجرای مقررات جدید سوخت سازمان بین‌المللی دریانوردی، توافق تجاری آمریکا و چین، جنگ نفتی عربستان سعودی و روسیه و رشد سرسام‌آور کرایه حمل محموله‌های نفتی بود و البته رویدادی به نام ویروس کرونا در پایان سال که وحشت و اضطرابی قطعی نسبت به تبعات اقتصادی آن تا سال‌ها وجود خواهد داشت؛ به طوری که گفته می‌شود تهدید واقعی برای بازار نفت به شمار می‌آید.
نفت در ۹۹
اینجا سوالی که وجود دارد آنکه با توجه به وقایع یک سال اخیر و فراگیر شدن ویروس کرونا، بازار نفت ایران در سال ۹۹ چه شرایطی پیدا خواهد کرد؟
به اعتقاد کارشناسان در شرایطی که چشم‌انداز مناسبی برای اقتصاد ایران در سال ۹۹ دیده نمی‌شود آنچه مسلم است سال ۹۹ هم مانند سال ۹۸ با مشکل فروش نفت مواجه خواهیم بود. ضمن آنکه نگاهی به بودجه سال آینده بسیاری را نگران کرده است زیرا بودجه ۹۹ در حالی با فروش یک‌میلیون بشکه نفت روزانه بسته‌شده که پیش‌بینی بانک جهانی بر مبنای فروش و صادرات ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز بنا شده است.
حال احتمال کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی به دلیل کاهش نرخ رشد جهانی و بالا ماندن قیمت دلار نیز مانعی برای افزایش قیمت نفت خواهد بود.
ماجرا از این قرار است که هنوز یک ماه از سال میلادی جاری نگذشته بود که بازار نفت، با مانعی بزرگ روبرو شد. بحرانی که نه‌تنها مرگبار بوده بلکه بیم آن از همان آغاز شروعش، به بازارهایی همچون نفت سرایت پیدا کرد. واقعیت آن است شیوع آن به دلیل تبعات اقتصادی که به همراه خواهد داشت نگرانی‌های زیادی را در بازار نفت به وجود آورده و در حال حاضر نیز قیمت‌های نفت را کاهش داده است.
بر اساس نظر تحلیل گران، قیمت نفت در نتیجه فروپاشی توافق میان تولیدکنندگان بزرگ در خصوص محدودیت عرضه و افت تقاضا به دلیل شیوع ویروس کرونا، برای مدت طولانی پایین خواهد ماند، این‌گونه که آژانس بین‌المللی انرژی، اعلام می‌کند میزان تقاضای جهانی برای نفت در سه ماه اخیر به پایین‌ترین حد در یک دهه گذشته رسیده و احتمال می‌رود این آمار، افت بیشتری پیدا کند.
با این اوصاف سایر تولیدکنندگان نفت از وضعیت فعلی رنج خواهند برد، که این موضوع به ویروس کرونا، ارتباط دارد.
کاهش تقاضا برای سوخت؛ افت تقاضای نفتی
همان‌گونه که اشاره شد شواهد نشان می‌دهد کرونا برای اولین بار پس از سال ۲۰۰۹ (اقتصاد جهان با یک رکود کم‌سابقه مواجه شد) تقاضا در بازار بین‌المللی نفت را به میزان قابل توجهی کاهش داده است.
دراین‌باره احمد شاکران کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: جنگ، بحران، سیل و… در مناطقی که دارای سکوهای نفتی هستند از جمله عواملی محسوب می‌شود که تأثیر مثبت روی افزایش قیمت نفت می‌گذارد زیرا برای مدت‌زمانی در عرضه نفت، اختلالی ایجاد کرده و این اختلال در عرضه نفت، مانند هر بازار و کالای دیگری به افزایش قیمت‌ها منجر می‌شود. حال در شرایط کنونی که کرونا به عنوان یک عامل تازه از راه رسیده باعث کاهش تقاضا برای نفت خام شده کاهش محسوس نرخ نفت در بازارهای جهانی را هم به دنبال داشته است.
به گفته وی تقاضا در بازار جهانی نفت حدود ۴۳۵ هزار بشکه در روز کاهش‌یافته و به مرز ۹۸.۸ میلیون بشکه در روز رسیده است و اگر که روند این بیماری این‌چنین ادامه یابد بازار نفت و انرژی دچار رکود بیشتری خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی اظهار می‌کند: اما دلیل اصلی اینکه چرا کرونا تا این حد بر تقاضای نفت تأثیرگذار بوده کاهش ترانزیت‌های هوایی است، در واقع سفری انجام نمی‌گیرد که تقاضایی برای سوخت و خرید نفت باشد به‌ویژه که این درخواست‌ها بیشتر از سوی چین بود و اکنون به دلیل اینکه سفرهای هوایی و یا زمینی این کشور کاهش‌یافته تقاضا برای سوخت را هم تحت تأثیر قرار داده است.
شاکران یادآور می‌شود: در کشور هم به دلیل کاهش تردد، مصرف بنزینی که نزدیک به ۸۰ تا ۸۴ میلیون لیتر در روز بود اکنون به رقمی حدود ۷۰ میلیون لیتر رسیده و اگر روال این‌گونه ادامه داشته باشد شاید مصرف بنزین کاهش بیشتری را هم تجربه کند.
این کارشناس تصریح می‌کند: مسئله قابل‌تأمل آن است که باوجود کاهش تقاضا برای خرید نفت، در تولید آن خدشه‌ای وارد نیامده به این ترتیب با عرضه زیاد و تقاضای کم مواجه می‌شویم که بر نرخ نفت اثرگذار است.
وی اظهار می‌کند: کاملاً واضح است کشور ما که از تحریم‌ها آسیب‌دیده است به درآمدهای نفتی هرچند هم اندک، نیاز دارد ولی این شرایط، آسیب فراوان بر اقتصاد وارد می‌آورد که قابل انکار نیست.
شاکران در پایان ابراز امیدواری می‌کند: در یکی دو ماه آینده شاید بتوان این وضعیت را مدیریت کرد تا حداقل به شرایط دوران قبل از کرونا دست یابیم.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد- خبرنگار سرویس اقتصادی ایمنا
نظر شما