گزارش خبرنگار ایمنا، اصفهانی‌ها در ۳۶۵ روز سال ۹۸؛ ۲۰ روز هوای پاک، ۲۴۴ روز هوای سالم، ۹۱ روز ناسالم برای گروههای حساس، هشت روز ناسالم برای عموم و دو روز بسیار ناسالم را تجربه کرد.
در حالی که مدت مشابه سال ۹۷ شمار روزهای پاک ۵۴، روزهای سالم ۲۶۵، روزهای ناسالم برای گروههای حساس ۴۱ و ناسالم برای عموم پنج روز بود.
همچنین بررسی و ارزیابی آمار کیفیت هوا در مدت مشابه سال ۹۶؛ ثبت ۱۲ روز پاک، ۲۷۰ روز سالم، ۷۶ روز ناسالم برای گروههای حساس، شش روز ناسالم برای عموم و یک روز بسیار ناسالم را نشان می‌دهد.
از این روز سال ۹۸ آلوده‌ترین سال در مقایسه با سال‌های قبل بوده است؛ برآیند اطلاعات خام مطالعات سیاهه منابع انتشار آلودگی هوا به صورت محلی در کلانشهرهای کشور نشان می‌دهد که به طور میانگین در کشور ۷۰ درصد آلایندگی به منابع متحرک مربوط می‌شود.
سالی که گذشت مشکلات آلودگی هوا گریبانگیر بسیاری از کلانشهرهای ایران از جمله اصفهان بود و حتی مدارس آن را در ماههای آذر و دی ۱۱ روز به تعطیلی کشاند. اصفهان براساس داده‌های مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست پس از اهواز که ۱۶۲ روز ناسالم را در یک سال گذشته تجربه کرد، دومین کلانشهر دارای هوای آلوده کشور محسوب می‌شود.
براساس نتایج تحقیقاتی که سال ۹۶ از سوی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منتشر شد سالانه حدود ۱۵ درصد مرگ و میر اصفهانی‌ها ناشی از آلودگی هوا است.
هم اکنون ۵۵ درصد صنایع و ۶۱ درصد صنایع بزرگ اصفهان در شش درصد از مساحت مرکزی اصفهان مستقر هستند؛ همچنین براساس آمار دفتر مخاطرات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کانون‌های گرد و غبار کشور در استان اصفهان قرار دارد که نیازمند بررسی و پهنه بندی است.
تأثیر عوامل طبیعی و پایدار جوی بر آلودگی هوا
در این رابطه محمود مزارع، کارشناس کیفیت هوای اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان می‌گوید: عوامل طبیعی سبب افزایش روزهای ناسالم در سال جاری شده است زیرا در ابتدای سال بارش‌های بهاری و سیلاب را داشتیم که وضعیت کیفی هوا نیز در آن مدت در شرایط پاک و مطلوب بود اما تابستان به دلیل خشک شدن سیلاب‌ها انتشار گرد و غبار را شاهد بودیم.
وی با بیان اینکه هوای اصفهان تابستان امسال نیز وضعیت مطلوبی نداشت، یادآور می‌شود: ۲۵ و ۳۰ خردادماه سال جاری شاخص کیفی هوا در وضعیت بسیار آلوده و فراتر از مرز هشدار رسید.
این کارشناس با اشاره به کاهش کیفیت هوا از ابتدای پاییز امسال، می‌افزاید: در حال حاضر عوامل طبیعی و پایداری جوی بر وضعیت نامطلوب هوا اثرگذار است، اما وجود منابع آلاینده در سطح کلانشهرها و مراکز پر تجمع عاملی مهم در افزایش غلظت آلاینده در شرایط پایداری جو محسوب می‌شود. این در حالی است که سکون هوا در شهرهای کوچک آلودگی هوا همراه ندارد و شرایط مطلوب است.
مزارع با بیان اینکه انسان در آلودگی هوا نقش بسزایی دارد، می‌گوید: تردد انبوه خودروها در سطح شهر عاملی مهم در آلودگی هوا است؛ وجود خودروهای فرسوده، نبود کاتالیزور در خودروها به دلیل تحریم‌ها و همچنین نوع سوخت مصرفی همه اینها بر آلودگی هوا تأثیر می‌گذارد. از سوی دیگر کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی به ویژه آنها که درون شهر فعالیت می‌کنند از جمله عوامل ثابت آلودگی هوا محسوب می‌شوند.
وی معتقد است: راهکار کاهش روزهای آلوده کلانشهر اصفهان همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی برای انجام طرح جامع کاهش آلودگی هوا است چرا که در این طرح محورها و راهکارهای مختلف پیش بینی شده است.
این کارشناس می‌گوید: به رغم اینکه وظایف تمام دستگاه‌های اجرایی در طرح جامع کاهش آلودگی مشخص شده عملکرد برخی سازمانها در اجرای این طرح کمتر بوده است و سبب شد که نتیجه مطلوب مورد نظر را نداشته باشد.
طرح جامع کنترل کیفی هوای منطقه مرکزی استان که شامل کلانشهر اصفهان و هفت شهرستان دیگر است در بهمن ماه سال ۹۲ به تصویب شورای برنامه ریزی استان رسید و از ابتدای سال ۹۳ این مصوبه اجرایی شد.
بیشترین تکالیف این برنامه در محورهای حمل و نقل و مدیریت ترافیک، سوخت و بهینه سازی مصرف انرژی، منابع ثابت آلاینده پیش بینی و به حدود ۲۵ دستگاه اجرایی و مدیریتی استان اصفهان ابلاغ شد. که بر اساس آن وظیفه هر دستگاه مشخص و روند اجرای طرح از سوی محیط زیست استان مورد نظارت و پیگیری قرار گرفت.
یکی از اهداف اصلی این برنامه کاهش روزهای ناسالم و افزایش روزهای سالم بود که به نظر می‌رسد در سال ۹۸ این برنامه موفق نبوده است زیرا جزیره‌ای عمل کردن سازمانها و نهادهای مسئول قانون نفس را به سرنوشت قوانین متروک دچار کرده است.
از سوی دیگر تحریم‌های اقتصادی نیز بر کاهش میزان عملکرد سازمان‌های مسئول بی تأثیر نبوده است؛ نبود فیلتر دوده در خودروها و دودکش صنایع آلاینده، بنزین با کیفیت پایین و استفاده از سوخت مازوت به جای گاز طبیعی در برخی از کارخانه‌ها، ممنوعیت واردات خودرو، مشکلات اسقاط وسایل نقلیه فرسوده و تأمین اعتبار برای اجرای قانون می‌تواند از جمله آثار تحریم‌ها باشد که محیط زیست را هدف قرار داد.
تحریم‌ها، آلودگی هوا را تشدید کرد
در همین زمینه بهزاد اشجعی دبیر کمیته فنی صدور گواهینامه‌های زیست محیطی سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: موضوعات مالی و بودجه‌ای و تأمین خدمات فنی و قطعات از خارج متأثر از تحریم‌ها بوده است زیرا وقتی تحریم اعمال شود ظرفیت‌های مالی دولت نیز کاهش می‌یابد.
وی ادامه می‌دهد: اگر قرار بود که در چند سال گذشته طرح‌های نوسازی قطعات اجرا شود در پی تحریم‌ها تأمین منابع مالی و ارزی این طرح‌ها دچار مشکل شد، اگر از سال‌ها قبل به فکر بومی سازی این قطعات بودیم امروز با وجود تحریم‌ها مشکلی وجود نداشت.
اشجعی می‌افزاید: به تازگی شرکت‌های دانش بنیان برای تولید و بومی سازی فیلتر دوده اعلام آمادگی کرده‌اند و نمونه‌ای از آن نیز تولید و تست شد با وجود این اگر این موضوعات چند سال پیش مورد توجه قرار می‌گرفت و تولید قطعاتی مانند فیلتر دوده در کشور بومی سازی می‌شد امروز اتوبوس‌ها، خودروهای دیزلی و صنایع ما برای نصب فیلتر روی محصولات و صنایع محتاج تولید کننده خارجی نبودند و تحریم‌ها نیز تأثیری نداشت.
دبیر کمیته فنی صدور گواهینامه‌های زیست محیطی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان می‌کند: تحریم‌ها قطعاً بی تأثیر نیست، مهمترین موضوع تأمین منابع مالی و توسعه ارتباطات با صنایع خارج از کشور است؛ در حال حاضر برای نوسازی قطعات اگر بخواهیم اقدام کنیم باید قطعات از خارج تأمین شود.
اشجعی می‌گوید: بیش از ۷۰ درصد قانون هوای پاک به دلیل تأمین نشدن اعتبار برخی مصوبات پروژه‌ها و در اولویت نبودن آن، عملکرد سلیقه‌ای برخی مسئولان و نبود هماهنگی بین دستگاه‌ها و سازمانها اجرا نشده است.
وی اظهار می‌کند: تأمین نشدن اعتبارات بر اجرای طرح اسقاط خودروهای فرسوده تأثیر گذاشته است زیرا اگر ناوگان عمومی مانند تاکسیها و اتوبوس‌ها از رده خارج شود باید دستگاهی جدید به این ناوگان اضافه کرد و به دلیل آنکه منبع مالی برای خرید خودرو وجود نداشته است، امکان جایگزینی وجود ندارد.
گزارش از: ندا سپاهی - خبرنگار ایمنا
نظر شما