مریم مؤمنی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: اخترشیمی یا شیمی کیهان، فصل مشترک علم شیمی و کیهان شناسی و در واقع علم مطالعه هر آن چیزی است که در جهان خلقت وجود دارد و از دیدگاه علم شیمی قابل توجیه است.
وی افزود: جهان ما، جهانی مولکولی است و هر آنچه که بر روی زمین وجود دارد، تشکیل شده از انواع مولکول‌هایی است که در نظام خلقت نیز است.
این کارشناس حوزه شیمی فیزیک با بیان اینکه چگونگی تشکیل اتم‌های جدول تناوبی مندلیف، یکی از زمینه‌هایی است که علم اخترشیمی به آن می‌پردازد، ادامه داد: اخترشیمی، نحوه شکل گیری تمامی عناصر این جدول و تاریخچه به وجود آمدن آن‌ها را تفسیر می‌کند.
مؤمنی تصریح کرد: اختر شیمی واکنش‌های شیمیایی مؤثر در فرآیند خلقت جهان، پایان آفرینش و چگونگی تشکیل اتم‌ها را بررسی می‌کند و با توجه به شواهد و قوانین مرتبط با علم شیمی، رسیدن جهان به نقطه پایانی را امکان‌پذیر می‌داند.
وی ادامه داد: جهان اتمی و مولکولی ما بالاخره روزی به پایان می‌رسد؛ اختر شیمی و قوانین مرتبط با آن، فرضیه دانشمندانی همچون بیگ بنگ را مبنی بر رسیدن نقطه پایانی این جهان تایید می‌کند.
این کارشناس ادامه داد: اتم‌ها، پس از تشکیل در درون ستاره‌ها، می‌توانند وارد واکنش‌های شیمیایی شده و ملکول‌ها را تشکیل دهند، بنابراین جهان ما، جهانی مولکولی است و انواع متفاوتی از ترکیب‌های مولکولی در عالم خلقت وجود دارد.
مؤمنی عنوان کرد: ما بر روی زمین مولکول‌های مختلفی داریم که از آن‌ها به صورت اتمی استفاده می‌کنیم. برای مثال لامپ‌های نئونی اتمی است، اما بیشتر وسایل مورد استفاده ما بر روی زمین، مولکولی است.
وی تاکید کرد: برای تشکیل یک مولکول، وضعیت دما، فشار و چگالی مهم تلقی می‌شود و شرایط زمین از نظر ازدحام اتم‌ها و ملکول‌ها، گرما و فشار با سایر نقاط کیهان متفاوت است.
این کارشناس حوزه شیمی فیزیک با بیان اینکه شناسایی یا انجام مطالعات مولکولی یکی از بخش‌های مهم علم اخترشیمی است، افزود: علم شیمی می‌تواند انواع واکنش‌های محتمل بر روی زمین را پیش بینی و حتی در آزمایشگاه‌های مشخص تغییر دهد؛ اختر شیمی به مطالعه سایر واکنش‌هایی می‌پردازد که در کیهان در حال انجام است و امکان و شرایط انجام این واکنش در زمین وجود ندارد.
مؤمنی تصریح کرد: مولکول‌هایی که خارج از جو شناسایی می‌شوند، با مولکول‌های روی زمین متفاوت است؛ تا به الان مولکول‌های میان ستاره‌ای بسیاری کشف شده‌اند که تعداد زیادی از آن‌ها مثل مولکول هیدروژن، اوزون، متان و …برای ما آشنا بوده، اما شرایط تشکیل تعداد زیادی از آن‌ها هنوز برای ما نامعلوم است.
این کارشناس ادامه داد: به طور مثال مولکول C6H که ترکیبی از شش مولکول کربن و یک مولکول هیدروژن است، بر روی زمین وجود ندارد، اما امکان ایجاد آن‌ها در فضای میان ستاره‌ای است و ما می‌توانیم شرایط تشکیل این مولکول را بررسی کنیم.
مؤمنی خاطر نشان کرد: بررسی اینکه چه مولکول‌های دیگری، می‌تواند در سایر سیاره‌ها وجود داشته باشند، همواره یکی از کنجکاوی‌های بشر در مورد فضا بوده است. شاید بتوان گفت در سیارات گوناگون، شرایط شیمیایی متفاوتی وجود دارد که منجر به تشکیل مولکول‌های جدید و درنتیجه حیاتی متفاوت می‌شود.
وی افزود: ترکیب شیمیایی سیارات، شناخت و پژوهش در مورد آن‌ها، بخش دیگری از علم اخترشیمی را شامل می‌شود و شیمی سیارات، مولکول‌های سیارات گازی و سنگی از جمله تنوع ملکول‌ها و واکنش‌های شیمیایی جو سیاره مریخ، خاک مریخ و جنس مرکز آن را مشخص می‌کند.
این کارشناس شیمی فیزیک افزود: تعیین جنس عناصر تشکیل دهنده سیارات، امکان تشکیل حیات در آن‌ها را مشخص می‌کند و تا حد زیادی به کنجکاوی بشر برای پی بردن به وجود حیات در سیارات دیگر، پاسخ می‌دهد.
مؤمنی عنوان کرد: چنانچه بر مبنای این علم، دانشمندان نسبت به شرایط وجود حیات در سایر سیارات، آگاه شوند، برای شناسایی بیشتر آن سیاره تلاش می‌کنند.
وی در پایان تاکید کرد: این علم به شناسایی ماهیت سایر اجرام آسمانی از جمله خرده سیارات، شهاب سنگ‌ها و دنباله دارها نیز کمک می‌کند؛ منشأ تشکیل هرکدام از این اجرام متفاوت بوده و از منظر علم شیمی قابل بررسی و پژوهش است.
نظر شما