پریکلس؛ اجرایی از نمایشنامه شگفت‌انگیز شکسپیر

کمدی عجیب شکسپر برای اولین بار در ایران به روی صحنه رفت، پریکلس در فضایی عجیب‌تر و متفاوت‌تر از آنچه مخاطب تصور کند طراحی و اجرا شده، تفکر، حیرت، اشک، لبخند، اعتراض و جنون تجربیات ببنده پیریکلس خواهد بود.

به گزارش خبرنگار ایمنا؛ نمایش پریکس از ۲۶ بهمن تا ۱۰ اسفند در نمایش‌خانه ماه حوزه هنری، واقع در گذر سعدی به روی صحنه می‌رود.

پیریکلس( pericles ) یا پریکلس شخصیتی حقیقی در تاریخ یونان باستان بوده و داستان زندگی او تقریباً در تمام زبان‌های دنیا یافت می‌شود، اولین نویسنده بزرگی که به صورت جدی به نگارش داستان پریکلس به زبان انگلیسی پرداخت چارلز دیکنز بود و برخی مورخان معتقدند شکسپیر نمایشنامه خود را بر اساس داستان دیکنز در سالهای ۱۶۰۷-۱۶۰۸ تألیف می‌کند.

پریکلس یکی از خاص‌ترین و قابل تأمل ترین نمایشنامه‌های شکسپیر است و حبیب نریمانی نیز با اضافه کردن جهان بینی و افکار خود به این نمایشنامه فضای اثر را مناسب زمان حال و روزگار مخاطب کرده است.

این تغییرات و همچنین شیوه متفاوت اجرای اثر در جذب توجه و جلب رضایت مخاطب بسیار مؤثر بوده و با استقبال بسیار خوبی از سوی هنردوستان اصفهانی همراه شده است.

حبیب نریمانی کارگردان نمایش پریکلس؛ دانش آموخته رشته کارگردانی نمایش است، او فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۷۷ با نویسندگی برای شبکه یک سیما آغاز کرد. از جمله مهم‌ترین آثار او می‌توان به برنامه شوک شبکه ۳، برنامه نفس عمیق شبکه ۲، همکاری با مجید قناد، برنامه خاله قاصدک و مستند سازی برای شبکه پرس تی وی اشاره کرد.

حبیب نریمانی در دهه ۷۰ گروه تئاتر بیداری را همراهی کرده است و نخستین گروهی بوده‌اند که پس از انقلاب کار خیابانی انجام داده‌اند خبرنگار ایمنا با این کارگردان گفت و گو کرده است که در ادامه می‌خوانید:

چه شد بعد از سال‌ها فعالیت در تلویزیون و شبکه‌ها و برنامه‌های مختلف به اصل خود یعنی تئاتر و اصفهان بازگشتید؟

دغدغه من همواره نمایش بوده، از آنجایی که هنرستان گرافیک خواندم و معتقدم گرافیک تکمیل کننده تلویزیون و نمایش است، این تبادل همیشه در جریان بوده است.

در اصفهان این دومین کاری است که شما از نمایشنامه شکسپیر استفاده می‌کنید، درباره تجربه قبلی و علل این انتخاب توضیح دهید.

سال گذشته نمایش مکبث را در همین سالن اجرا کردیم و علی رغم اینکه عموماً تصور می‌کردند به خاطر نمایش‌های سخیفی که در حال اجراست اقبال چندانی به این اثر نمی‌شود، شاهد استقبال بی نظیری از سوی مخاطبان بودیم.

باز نویسی این کار هم توسط خود شما انجام شده، هر چند به عقیده من در قالب باز نویسی نمی‌گنجند و به نوعی اقتباس است آن هم صرفاً مقید به خط اصلی داستان و دستخوش تغییرات و فضا سازی گسترده شده، نظر خود شما در این باره چیست؟

در حقیقت مجبور شدیم بنویسیم بازنویسی، چون باز نویسی کار شکسپیر غلط است و آن چیزی که شما مشاهده کردید تحلیل کارگردانی و دید کارگردانی من به متن شکسپیر بود. در واقع یکی از قابلیت‌های کار شکسپیر فضای ایجاد خلاقیت برای خواننده است. شکسپیر مرز و زمان و مکان نمی‌شناسد و با هر فرهنگ و زبانی می‌توان اثر او را کار کرد.

با توجه به صحبتی که در مورد گرافیک داشتید، فضای بصری کار شما به سورِئال نزدیک بود هدف شما از این فضا چی بود؟

در فضای خارج از واقعیت کار کردن و از واقعیت عادی روزمره فاصله گرفتن و با یک زبان جدید صحبت کردن در تمام کارهای من حضور دارد، حتی به خاطر دارم در دوران تحصیل وقتی باید از روی یک کوزه طرح میزدم هیچ وقت مطابق واقعیت نبود و تصویر ذهنی خودم را در طرح دخالت می‌دادم.

در حقیقت احساس می‌کنم رسالت هنر از دیدگاه من و در ایدئولوژی من اینگونه است که تماشاگر و مخاطب باید چیزی متفاوت از زندگی روزمره خود ببیند، هنرمند باید مخاطب را به دنیای خود ببرد و تماشاگر را دعوت کند از دنیای او به مسائل پیرامون خود نگاه کند.

هماهنگی و هارمونی بین بازیگران از مهم‌ترین عناصر یک تئاتر است و در کار شما این عنصر خوب و پررنگ بود، چه مدت با این گروه تمرین داشتید؟

ما از اردیبهشت تمرین‌های این کار را شروع کردیم ولی خیلی متن سختی است و هر چقدر پیش می‌رویم متوجه می‌شویم که باز هم جای کار داریم.

افتخار می‌کنم که بچه‌هایی که در این کار حضور دارند به جز آقای هنرمند، شبنم پایندان، عباس نادری و محمد کربلایی بچه‌های جوان و کار جدید هستند، و تعدادی از آنها اولین کار خود را تجربه می‌کنند.

من همیشه از دهه هفتاد یکی از دغدغه‌هایم این بود که اگر یک گروه حرفه‌ای جمع می‌کنم به عنوان کارگردان چه چیزی به اثر اضافه خواهم کرد!؟ و از طرفی خیلی مهم میدانم فرصت و بهایی را که به نسل جدید داده می‌شود، فرصتی که شاید در دوران ابتدایی فعالیت من خیلی سخت در اختیارم گذاشته شد.

دقیقاً با توجه به تعداد نفرات تیم، کیفیت و حجم کار، تماشاخانه ماه کوچک نیست؟

به نظر من از بُعد کیفیت این سالن بهترین سالن تئاتر اصفهان است هر چند یک دنیا نقص دارد، متأسفانه دیگر سالن‌های موجود در اصفهان اصلاً سالن تئاتر نیست و تماشاخانه ماه یک بلک باکس جمع و جور و همچنین دارای فضایی است که صمیمیت در آن غوطه‌ور است.

آثار شکسپیر در دو فرم کلاسیک و موج نو اجرا می‌شود و در فرم کلاسیک معمولاً با طراحی صحنه عظیم و با شکوه کار می‌شود ولی کار شما به این شکل نیست، شاید سوال مخاطب این باشد که خواست خود شما این بوده یا حاصل شده از جبر شرایط و امکانات است؟

نه کاملاً طراحی شده است و نکته‌ای که هست، هیچ گروهی در ایران پریکلس را اجرا نکرده و ما اولین گروه در ایران هستیم. یان کات (شکسپیر شناس) جمله جالبی دارد: اگر قرار باشد آثار شکسپیر به همان شکل قرن شانزدهم اجرا شود، هیچکس نمی‌پسند.

تئاترهای روز دنیا از این دست هستند و به تئاترهای کارگاهی ساده تبدیل می‌شوند و تمرکز بیشتری بر بازیگری، فضا سازی و اتمسفر دارند. سبک قدیمی به نوعی در حال منسوخ شدن و تئاتر به سبک جدید و شکل مینیمال در حال رشد و اجرا است. هر چند تئاترهای کلاسیک همچنان پابرجا هستند و من نقدی به آنها ندارم اما معتقدم این شکل از تئاتر با مخاطب ارتباط بهتری برقرار می‌کند.

متن اصلی پریکلس را قبلاً خوانده بودم و همچنین چند نمونه اجرا ویدئویی این کار را تماشا کرده ام، نسخه کار شما بسیار کوتاه شده بود و تکنیک‌های جالبی برای این اسکیپ کردن یا جلو زدن استفاده کرده بودید، ایده خودتان بود یا از جایی الهام گرفته بودید؟

کاملاً ایده خودم بود و راستش فکر می‌کنم سال‌ها کار در تلویزیون بی نتیجه نمانده، همچنین که همواره به نقد رسانه اهمیت دادم و برام مهم بوده است.

یکی از مهم‌ترین مواردی که در داستان جلب توجه می‌کند و به نوعی جزو مواردی است که شما به داستان اضافه کردید، نقد سیاسی- اقتصادی بر امپریالیسم است، در این مورد کمی توضیح بدید.

دنیای استودیو ها در هالییود و بالییود، اروپا جریان فکری و لایف استایل زندگی انسانی‌ها را تشریح می‌کنند. در واقع سیاست مداران دنیا را پیش نمیرند، وال استریت و تاجران بزرگ هستند که مسیر حرکت دنیا را تعیین می‌کنند. و متأسفانه وقتی شخص یا گروهی دارای قدرت و ثروت است به راحتی قابل نقد نیست!

کد خبر 411628

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.