۱ اسفند ۱۳۹۸ - ۰۹:۴۹
طلای کثیف: ویرانی یا کارایی؟

روزانه در کشور ۴۰۰ تن زباله بیمارستانی، ۸۰ تن ویژه بیمارستانی، بیش از ۹۰ هزار تن صنعتی و ۳۸۰ تن پسماند لجن اسیدی و خاک رنگ‌بر در کشور تولید می‌شود.

به گزارش ایمنا، بر اساس قانون مدیریت پسماند هم‌اکنون پسماندها به ۵ گروه عادی، صنعتی، پزشکی، کشاورزی و پسماندهای ویژه تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه‌بر زباله‌های عادی و شهری، روزانه در کشور ۴۰۰ تن زباله بیمارستانی، ۸۰ تن ویژه بیمارستانی، بیش از ۹۰ هزار تن صنعتی و ۳۸۰ تن پسماند لجن اسیدی و خاک رنگ‌بر در کشور تولید می‌شود. هرچند پسماندها و شیرابه‌های این پسماندها اثرهای نامطلوب زیست محیطی و بهداشتی فراوانی به بار می‌آورند؛ اما می‌توانند علاوه‌بر سودآوری فراوان، اشتغال‌زایی را نیز به‌همراه داشته باشند و نقش مهمی در اقتصاد کلان ایفا کنند. به‌طوری که اکنون کشورهای پیشرفته با اجرای مدیریت هوشمند پسماند و آگاهی‌رسانی به مردم از راه تفکیک مناسب در خانه‌ها، از زباله به عنوان فرصتی برای کسب درآمد استفاده می‌کنند. این مقاله را که پیش‌تر در هشتمین شماره مجله الکترونیک «شهرگاه» منتشر شده است، در ادامه می‌خوانید:

زباله؛ تهدید یا فرصت؟

امروزه در بسیاری از نقاط جهان نه تنها زباله تهدیدی برای انسان‌ها محسوب نمی‌شود، بلکه با مدیریت مؤثر به آن «طلای کثیف» نیز اطلاق می‌شود و علاوه بر بازیافت و استفاده منطقی از آن در بخش‌های مختلف، حتی از این زباله‌ها برق نیز تولید می‌شود. مثلاً نیروگاه زباله‌سوز کپنهاگ، هزاران تن زباله‌های غیر بازیافتی را به حرارت و برق تبدیل می‌کند. همچنین کشور سوئد یکی از موفق‌ترین کشورهای جهان در زمینه بازیافت زباله است. در سال ۱۹۷۵ تنها ۳۸ درصد زباله‌های خانگی این کشور بازیافت می‌شدند، اما اکنون این میزان به ۹۹ درصد افزایش یافته است؛ در حقیقت یک انقلاب بزرگ در چرخه بازیافت پسماند در سوئد رخ داد.

توجیه مالی زباله‌های الکترونیکی

بازیافت بسیاری از زباله‌ها مانند زباله‌های الکترونیک توجیه مالی قابل قبولی دارد. اکثر موادی که از زباله‌های الکترونیک به دست می‌آیند، فلزهایی مانند آهن، مس و آلومینیوم و نیز پلاستیک هستند و ممکن است در موارد کمیاب‌تری موادی مثل طلا، نقره، پالادیوم و ایریدیوم نیز به دست بیاید. حتی مواد خاص‌تری که در صنعت وسایل الکترونیک به کار می‌روند، مانند لیتیوم و کبالت نیز از طریق بازیافت زباله‌های الکترونیک به دست می‌آیند. البته باید در نظر گرفت در یک تلفن همراه هوشمند میزان قابل توجهی از طلا یافت نخواهد شد، اما در یک تن گوشی موبایل می‌توان حدود ۳۵۰ گرم طلا استخراج کرد. همچنین این صنعت می‌تواند فرصت‌های شغلی زیادی تولید کند و در عین حال به محافظت از محیط زیست و نیز عدم نابودی منابع کمک می‌کند.

ایجاد فرصت‌های شغلی با بازیافت صنعتی

بازیافت صنعتی متعلق به آینده است و مزایای اجتماعی و اقتصادی زیادی دارد. معمولاً شرکت‌های مختلفی بخش‌های مختلف زباله‌های الکترونیک را به منظور بازیافت تحویل می‌گیرند. روندی که در این راستا برای بازیابی فلزات ارزشمند دنبال می‌شود، از قبل توسط تیم مهندسی پیش‌بینی و طراحی شده است. حتی مثلاً در اروپا، بازیابی فلزهای ارزشمند در صفحات ال‌سی‌دی به شکل خودکار انجام می‌شود و همواره تکنولوژی‌های پیشرفته جدیدی برای استفاده در روند بازیافت طراحی می‌شود.

مدیریت پسماند کم‌هزینه و پردرآمد در آمریکا

به گزارش بنیاد مطالعه و تحقیقات محیط زیست آمریکا، ۵/۶۳ درصد از زباله‌های جامد در آمریکا مدفون می‌شود و تنها ۳/۵ درصد از آنها از طریق خاکسترسازی از بین می‌رود. البته از مجموع زباله‌های جامدی که در این کشور جمع‌آوری می‌شود، تنها ۷/۲۵ درصد از آن‌ها قابل بازیافت است و در مراحل مختلف تولید از آن‌ها استفاده می‌شود. هزینه مدیریت پسماند در آمریکا بین ۱۵ دلار تا ۶۰ دلار به ازای هر تن در مناطق مختلف است و دلیل این گستره وسیع قیمتی هم تفاوت در کیفیت خدمات رسانی است. هزینه پایین مدیریت پسماند در آمریکا سبب شده است تا در سال‌های گذشته تعداد زیادی شرکت در این بخش فعال شوند. این مسئله نشان می‌دهد که آمریکا از یک تهدید که ایجاد زباله تبعات منفی آن روی محیط زیست است توانسته فرصتی ایجاد کند و درآمد کلانی هم کسب کند.

مدیریت پسماند در اسپانیای بدون زمین مازاد

نکته اساسی در اسپانیا این کشور محدود بودن زمین است. از همین رو برنامه‌ریزی یکپارچه‌ای در مجلس این کشور برای حصول به سرزمین «بدون پسماند» و «بدون دفن» آغاز شده است. این بدان معنی است که ضایعات در مبدا تحت کنترل در آمده و تولیدکنندگان در تشریک مساعی با شهرداری‌ها، بحث کاهش ضایعات را نیز مورد توجه قرار داده‌اند. اسپانیا با یکپارچه‌سازی استراتژی‌های خود توانسته است میزان بازیافت پسماندها را از رقم ۴۰ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۴۹ درصد در سال ۲۰۰۵ برساند و روند افزایش تولید پسماندها را نیز تا حدودی متوقف کند.

مدیریت پسماند در قانونمندی ژرمن‌ها

معمولاً در هر آپارتمان این کشور ۵ سطل برای ۵ نوع زباله وجود دارد که با رنگ‌های جداگانه مشخص شده‌اند. زرد برای بسته بندی‌ها (مانند کارتون‌های قدیمی شیر)، آبی برای کاغذ و مقوای نازک، سطل‌های ویژه شیشه در سه قسمت شیشه‌های روشن، قهوه‌ای و سبز و یک سطل برای مواد غذایی و گیاهی و سرانجام یک سطل سیاه برای سایر زباله‌ها که مناسب برای افرادی هم هست که حوصله جداسازی زباله‌ها را ندارند. از لحاظ تئوری و قانونی همه آلمانی‌ها ملزم به رساندن زباله‌های خاص مانند باطری و مواد شیمیایی به مراکز بازیافت هستند و اگر کسی این کار را نکند مرتکب جرمی اداری شده که البته در عمل به ندرت در این مورد پیگیرد قانونی رخ می‌دهد. بر اساس نظرسنجی‌ها حدود ۹۰ درصد آلمانی‌ها با علاقه شخصی به جداسازی زباله‌ها می‌پردازند.

مدیریت پسماند با نظم سوئیسی

سوئیس تجهیزات بازیافت زباله خود را به درستی مورد تمجید قرار می‌دهد. شیشه و کاغذ نمونه‌ای از زباله‌هایی هستند که به طور متوسط در سوئیس دور انداخته نمی‌شوند. در اکثر سوپرمارکت‌ها سطل‌های مجزایی برای بطری‌هایی با شیشه سبز و قهوه‌ای وجود دارد. هر شهر این کشور به طور ماهانه به جمع آوری رایگان زباله‌های کاغذی می‌پردازد که تنها شامل روزنامه‌های قدیمی نمی‌شود و اکثر مردم همه اشیا ساخته شد از مقوای نازک یا کاغذ را از پاکت غلات تا قبض‌های تلفن قدیمی را مورد بازیافت قرار می‌دهند. در مورد زباله‌های سبز هر دو هفته یک بار همه‌ی گیاهان و روییدنی‌های مربوط به باغچه یا باغ که دیگر مورد استفاده نبوده بیرون گذاشته شده و جمع آوری می‌شود. آلومینیوم و حلبی به مخازن محلی منتقل شده باطری‌ها به سوپرمارکت‌ها بازگردانده می‌شوند و روغن‌های قدیمی یا سایر مواد شیمیایی در نقاط ویژه‌ای نگهداری می‌شود. بطری‌های پلاستیکی رایج‌ترین محفظه نوشیدنی‌ها در سوئیس هستند که ۸۰ درصد آنها بازیافت می‌شود که بسیار بیشتر از میانگین اروپا با ۲۰ تا ۴۰ درصد است. برای این کار که انگیزه مالی زیادی نیز وجود دارد. بازیافت رایگان است، اما در اکثر نقاط سوئیس دور انداختن زباله هزینه دارد. بر روی هر کیسه زباله‌داری برچسبی است که هر برچسب دست کم یک یورو هزینه دارد.

مدیریت پسماند با فرهنگ ژاپنی

برخی از مهم‌ترین اصولی که سیستم تفکیک زباله در ژاپن را ارتقا داده است، به فرهنگ سازی مرتبط هستند. کشور ژاپن، ظرفیت خاک و بافت زمین مناسبی برای استفاده از روش دفن زباله ندارد. در نتیجه یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای کاهش حجم زباله‌ها در ژاپن تبدیل زباله‌های غیرقابل بازیافت به خاکستر است. بسیاری از شهروندان ژاپنی به شکل داوطلبانه اقدام به جمع آوری مواد پلاستیکی از سطح شهرها می‌کنند، اما برخی از افراد هم هستند که در حوزه جمع آوری پلاستیک‌ها و انواع شیشه و مواد غیرقابل تجدید فعالیت می‌کنند. این افراد با جمع آوری انواع زباله‌های قابل بازیافت (اعم از ظروف، بسته بندی ها و…) نقشی مهم در گردش چرخه بازیافت ژاپن ایفا می‌کنند.

مقام‌های دولتی ژاپن بر حسب وزن، حجم و اندازه زباله‌های تجدید پذیر، مبالغی را پرداخت می‌کنند. نکته جالب اینکه تمامی هزینه‌های خرید مواد پلاستیکی و شیشه‌ها از صندوق مالیات شهروندان کسر می‌شود. در واقع شهروندان با پرداخت مالیات به عضوی مؤثر از سیستم بازیافت کشور تبدیل می‌شوند.

کد خبر 411297

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.