سریا داوودی حموله شاعر، منتقد و پژوهشگر فرهنگ اقوام در سه حوزه تخصصی شعر، نقد و پژوهشهای مردم شناسی در گفتوگو با خبرنگار ایمنا در خصوص اثر تازه خود که در حوزه شعر زنان پیشرو است، اظهار کرد: "آنتولوژی شعر شاعران فرامن" نگاهی به شعر پیشرو بانوان معاصر دارد، بانوان شاعری که رویکردهای انتقادی و اعتراضی به شعر داشته و از منظر زیباییشناسی و از لحاظ هستی شناسی نگاهی موشکافانه به جهان و هستی دارند و در این اشعار ویژگیهای زن و زنانگی شعر خود را به نمایش گذاشتهاند.
وی گفت: در این اثر به معرفی زنان شاعری که در ادبیات معاصر خود را مبدا برخی جریانهای ادبی میدانند، پرداخته شد؛ نگاه زنان به مسائل ادبی و اجتماعی شعر سبب شده است که شعر زنان در دوران معاصر جدی گرفته شود و زنان شاعر معاصر کارنامه شعری قابل قبولی را ارائه دهند؛ کتاب شاعران فرامن بیشتر شعرهای ساختار شکن را در بر گرفته؛ شاعرانی که از نظر فضا، رویکردی نو به ادبیات دارند و شعرشان حاصل رویکردهای فردی و اجتماعی نسبت به وقایع جهان و هستی است.
داوودی حموله در مورد مؤلفههای شعر پیشرو افزود: این شعر حاصل تحولات فرهنگی، اجتماعی و تاریخی است و هر تحولی در ادبیات کشش و جاذبههای خاص خود را دارد، آنچنان که به مرور زمان زبان سینما، تئاتر و سیاست وارد شعر شده و حتی شعر پیشرو توانسته، شعر شاعران پیش از خود را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما گسستهای اجتماعی سبب بروز فرم و ساختار جدید در ادبیات شده و شعر نو به واسطه فاصله از دوره مشروطه، دوره نیما، دهههای چهل، پنجاه، شصت و هفتاد دچار این گسستها شده به طوری که هنوز هم ادامه دارد.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: معمولاً با هرگسستی مرزهای ادبی درهم شکسته و شالوده ساختار جدیدی پی ریزی میشود که از این جهت مؤلفههای چند صدایی و پلی فونیک، نقیضهگویی، عدم قطعیت، جزیی نگری، چند مرکزی، عدول و هنجار گریزی، فعل ستیزی و نحوگریزی ساختار روایی و معناگرایی، تناقضهای تقابلی و بازیهای زبانی و چند مرکزی بازنمود بیشتری دارند.
وی در پاسخ به این سؤال که تئوریهای ادبی یا فلسفی چقدر به واقعیتهای شعر پیشروی امروز نزدیک هستند، تصریح کرد: در انتخاب شعرهای پیشرو دیدگاههای ادبی، فلسفی و تئوریهای ادبی مورد نظر است آن چنان که این نظریهها علاوه بر پرداخت عناصر و چارچوبهای نقد ادبی مدخلی برای ورود به شناخت فرم و مفاهیم هستند؛ ادبیات معاصر در طول موجودیت با رویکردهای زبانی و ساختاری مختلفی مواجه بوده و درهمین راستا هم تجربههای تازهای درحوزه ادبیات آفریده میشود تا مخاطبان با موقعیت تازهای از جسارت های زبانی و کلامی روبرو شوند، به طوری که این نوع شعر با ذهن و زبان مخاطب ایرانی سازگاری و موافق است.
داوودی حموله درباره هدف خود از تدوین این کتاب گفت: نخست هدفم معرفی زنان خلاق شاعر به جامعه ادبی بوده و چون در شعر معاصر زنان با هوشمندی هرچه بیشتر پا به عرصه ادبیات گذاشته ودر طول فعالیتهای ادبی و فرهنگی خود ازصحنه شعر و شاعری دور نمانده اند، نوشتن از این شاعران یک ضرورت و آگاهی بخشی است باتوجه به اینکه درفضای مرد سالار جامعه، بانوان شاعر باید به اندازه ده تا دوازده مرد خلاقیت شعری وهنری داشته تا دیده شوند وترجیح دوم هم تحلیل و نقد ادبی بوده است.
وی درمورد اینکه ادبیات فارسی ازسابقه درخشانی ازفرم وسبک برخوردار است افزود: برخی وضعیتهای شعری از لحاظ ساختاری و فرم به جریان بدل شدهاند، متفاوت نویسی برخاسته ازیک نیاز درونی است که در «کتاب شاعران فرامن» به لحاظ فرم و تکنیک روایی شیوههای معنا گرایی بدیع و تازه رانشان میدهد.
این پژوهشگر ادبیات و تاریخ یادآور شد: برای تدوین کتاب آنتولوژی شعر شاعران فرامن از منابع خاصی استفاده شده چنان که برای نوشتن آنتولوژی شعراز بیش ازدویست مجموعه شعر از شاعران مورد بررسی قرار گرفته است و بیشتر منابع مجموعه شعرهای شاعرانی که شعر پیشرو منتشر کردهاند.
داوودی حموله درمورد ویژگی شعر پیشرو و اینکه دارای چه ظرفیتهای زبانی و ساختاری گسترده و فراگیری است، گفت: ساختار شعر به سبب آشنایی زدایی های معنایی قابل تأویل است به طوری که در رویکردهای زبانی اتفاقی شگفت در شعر معاصر محسوب میشوند و در بافت شعرها هم نوعی از حرکت های ساختارشکنی به وضوح قابل مشاهده است که درساختارهای انتقادی اجتماعی رگههایی از فرهنگ، تاریخ و اسطوره احساس میشود.
این نویسنده و منتقد ادبی تاکید کرد: در تدوین و نوشتن برخی کتابها گاهی موازی کاری هم کردهام یعنی همان زمان که آنتولوژی شعر شاعران معاصر را مینوشتم، جرقه کتاب آنتولوژی شعر زنان فرامن هم به ذهنم رسید که بانوان شاعر شعر پیشرو را در یک مجموعه مستقل جهت شناخت و روشنگری شعرهای خلاقانهشان به جامعه ادبی نشان دهم گرچه زمان زیادی صرف شد تا به مجموعههای مختلف شاعران پیشرو برای خوانش و تحلیل ادبی دست پیدا کنم.
نظر شما