به گزارش خبرنگار ایمنا، در طب سنتی، لمس نبض به ویژه نبض شریان رادیال در سطح داخلی تحتانی ساعد دست برای تشخیص بیماری‌ها بسیار اهمیت دارد و یکی از پایه‌های مهم تشخیص را تشکیل می‌دهد؛ به همین جهت برای شناخت آن شرایط و دستوراتی به وجود آمده است که علم نبض‌شناسی را تشکیل می‌دهد. برخی افراد فکر می‌کنند یک فرد بدون داشتن دانش آناتومی و آشنایی با علل بیماری‌ها، صرفاً با دیدن حرکات نبض می‌تواند از حالات تمامی اندام‌ها آگاه شود، در حالی که این یک تصور غلط است. در تشخیص بیماری فرد باید به انواع روش‌ها از جمله زبان، عنبیه، صلبیه، ناخن، چهره شناسی، کف‌شناسی و به ویژه نبض مسلط باشد و همچنین علل بیماری‌ها را بشناسید تا بتواند بیماری را به درستی تشخیص دهد و آن رابه صورت ریشه‌ای درمان کند. در خصوص علم نبض‌شناسی و نقش آن در درمان بیماری‌ها با بهنام یوسفیان، پژوهشگر طب سنتی و مولف کتاب نبض نهایی، گفتگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
نبض چیست؟
با هر ضربان قلب یک حرکت موجی شکل در طول سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود که این موج را نبض می‌گویند. این حرکت موجی شکل، در محل‌هایی که سرخرگ از روی استخوان عبور می‌کند و به پوست نزدیک‌تر است، لمس می‌شود.
نبض چگونه به وجود می‌آید؟
قلب در هر ضربان، یک بار خون را با فشار به درون سرخرگ‌ها می‌فرستد و خون متناسب با کار قلب، بر دیواره سرخرگ‌ها فشار می‌آورد که در نتیجه آن، قطر سرخرگ به‌طور متناوب کم و زیاد می‌شود؛ بنابراین تنگ و گشاد شدن سرخرگ‌ها به صورت موجی در طول سرخرگ به حرکت درمی‌آید که این وضعیت به صورت نبض در نقاطی از بدن احساس می‌شود و با استفاده از آن می‌توان تعداد نبض را اندازه‌گیری کرد.
آیا نبض، همان حرکت قلب است؟
حرکت تمام رگ‌های بدن، با حرکت قلب یکسان است و هیچ کدام از حرکت قلب و حرکت سرخرگ از یکدیگر جلو یا عقب نمی‌افتند؛ زیرا قلب به مثابه درخت و رگ‌های بدن به مثابه شاخه‌های درخت هستند. رگ‌های بدن، مانند شاخه‌هایی که از یک درخت خارج شده‌اند، از قلب خارج شده‌اند. بنابراین اگر اصل یک درخت حرکت کند، تمام شاخه‌های آن نیز همراه درخت حرکت می‌کنند. در نتیجه، حرکت رگ‌ها با حرکت قلب برابر است، به بیان دیگر نبض، همان حرکت قلب است.
سرعت میانگین نبض چقدر است؟
سرعت ضربان قلب، در حال استراحت در بزرگسالان، از ۱۱ تا ۱۱۱ ضربان در دقیقه متفاوت است. البته سرعت ضربان قلب زنان نسبت به مردان، اندکی بالاتر است، به طوری که میانگین سرعت ضربان قلب، در حال استراحت در زنان بین ۱۱ تا ۸۱ و در مردان حدود ۱۱ است که علت اصلی آن به قوی‌تر بودن عضله قلب در مردان مربوط می‌شود.
چه عواملی بر سرعت ضربان قلب اثر می‌گذارد؟
عواملی مانند سن، جثه بدن، میزان ورزیدگی بدنی، ابتلا به بیماری‌های قلبی، وضعیت ایستاده یا نشسته‌بودن فرد، مصرف داروها، عواطف، هیجانات و حتی دمای هوا می‌تواند بر سرعت ضربان قلب اثر بگذارد.
چه تفاوتی میان سرعت نبض افراد در سنین مختلف وجود دارد؟
تعداد نبض در شرایط طبیعی تا رسیدن به سن بلوغ، با افزایش سن کاهش می‌یابد، یعنی هر چه کودک خردسال‌تر باشد، نبضش تندتر می‌زند. نبض نوزادان بین ۱۲۱ تا ۱۴۱ بار در دقیقه، نبض کودکان دو ساله حدود ۱۱۱ بار و نبض کودک یک ساله حدود ۱۱۱ بار می‌زند. در حین ورزش، ترس، تشویش، تب، از دست دادن خون و بعضی بیماری‌ها، تعداد نبض ممکن است افزایش یابد.
اندازه گیری نبض در طب جدید چه جایگاهی دارد؟
در رشته قلب و عروق و در سایر رشته‌ها، از اولین معاینات پزشکی، گرفتن نبض است. نبض (Pulse) از علائم حیاتی انسان به شمار می‌رود و در تشخیص بسیاری از بیماری‌ها پزشک را یاری می‌دهد. چک کردن نبض، یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای سنجش میزان تپش قلب، بدون تجهیزات خاص بوده و زمانی که فرد در حال کاهش وزن یا انجام فعالیت‌های بدنی و ورزشی است، می‌تواند بسیار مفید باشد.
نظر شما