به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، نخستین بار در سال ۱۹۸۸ مفهوم "شهر خلاق" توسط David Yencken در یک مجله ادبی مطرح شد و پس از آن به یک الگوی جهانی در شهرها تبدیل شد. در این مقاله که در مورد کارآمدی شهرها بحث میشود به گفته نویسنده، شهرها علاوه بر کارآمدی‌شان باید به محیطی خلاق برای شهروندان تبدیل شوند. در شهری که خلاقیت به عنوان ویژگی شهری شناخته شود شهروندان آزادانه نظرات خود را در چهارچوب قوانین بیان می‌کنند و با همکاری مردم و متخصصان عقاید و ایده های نو عملی میشود. در چنین شهری که از آن به عنوان شهر خلاق یاد میشود، شهروندان زندگی در محیطی پویا، خلاق و رضایت بخش را تجربه می‌کنند.
در این مقاله نویسنده به شهر پونه درایالت ماهاراشتا هند اشاره می‌کند. این شهر به دلیل اهمیت دادن به رفاه و رضایت شهروندانش، به عنوان الگویی موفق در میان شهرهای خلاق جهان شناخته میشود. درواقع اهمیت دادن به منابع فرهنگی و هنری، برگزاری جشن‌ها، اعیاد و فستیوال‌های مختلف و همچنین جامع بودن رشته‌های دانشگاهی در دانشگاه‌های این شهراز جمله دلایل مطرح شدن شهر پونه به عنوان الگوی شهر خلاق در جهان است. در ادامه مطلب با برخی از ویژگی‌ها و مراسم‌های مختلفی که هر ساله در این شهر برگزار میشود آشنا می‌شویم.
فستیوال دیوالی: پیروزی روشنایی بر تاریکی
دیوالی یا دیپاوالی جشن مذهبی هندوها برگرفته از واژه سنسکریت دیپاوالی به معنای ردیفی نورانی است. این جشن پنج روزه را جشن روشنایی یا جشن فانوس نیز می‌نامند. در این جشن هندوها با روشن کردن شمع و آتش در ماه اکتبر به استقبال سال نو می‌روند. آتش در مذهب هندو بسیار مقدس است و به عبارتی نماد پیروزی نیکی بر شر و روشنایی بر تاریکی است.
پیش از جشن مردم با تمیز کردن خانه‌ها و روشن کردن معابد، اماکن عمومی و خانه‌هایشان با چراغ‌ها و نور نارنجی رنگ فانوس‌ها خود را برای سال نو و خوش آمدگویی به لاکشمی (Lakshmi)، الهه برکت، کامیابی و ثروت آماده می‌کنند. همچنین زن‌ها درگاه خانه‌ها، حیاط و اتاق‌ها را با نقوش سنتی و بسیار زیبا رنگ و تزیین می‌کنند. نقاشی، گل آرایی و آتش بازی در این ایام شور و نشاط خاصی به شهر می‌بخشد. دیگر مرزی بین فقیر و غنی وجود ندارد به شکلی که تمام خانه‌ها از ساده ترین ترین کلبه‌ها تا اشرافی ترین کاخ‌ها همه و همه در کنار هم نشان از شادی و زیبایی دارند.
به گفته راجنیش کشیاپ، دبیر کل و مدیر شورای هندویان بریتانیا، ریشه این جشن به دوران باستان برمی‌گردد زمانی که در پایان فصل تابستان برداشت محصول با شکوه خاصی توسط هندوها جشن گرفته می‌شد.
فستیوال هولی (رنگ‌ها): بهانه ای برای شادی
اگر تا به حال در جشن رنگ‌ها شرکت نکرده اید اما به احتمال زیاد عکس‌هایی از این جشن مهیج را دیده اید و از دیدن آن همه رنگ و شوقِ مردم لبخند بر روی لبانتان نقش بسته است. ریشه این جشن مانند جشن دیوالی به افسانه ای در دوران باستان و اعتقاد هندوها به پیروزی نهایی خیر بر شر برمی‌گردد. در این جشن دو روزه که در اواخر زمستان و اوایل بهار برگزار میشود هندوها در روز اول با برپایی آتش‌های بزرگ و برگزاری مراسم مذهبی به نابودی هولیکا (شیطان) ایمان می آورند.
در روز دوم همه مردم، با هر شرایط و جنسیتی به خیابان‌ها می آیند و با پاشیدن رنگ به یکدیگر شادی می‌کنند. این جشن عظیم پرطرفدارترین جشن در هند است که علاوه بر شهر پونه در تمام شهرها و روستاهای هند و حتی در کشورهای دیگر جشن گرفته میشود. می توان گفت این فستیوال عظیم بهانه ای برای شادی، خنده، دوستی و معاشرت بیشتر میان مردم است.
روحیه شاد: شرط اول شهری خلاق
فستیوال دیوالی و هولی تنها نمونه ای از صدها جشنی است که هر ساله درهند و شهر پونه برگزار میشود. با برگزاری این جشن‌ها علاوه بر اینکه سنت و فرهنگ هندوها پس از گذشت قرن‌ها هر روز زنده تر از گذشته به نسل‌های بعد منتقل میشود، شادی و روحیه شاد را میان مردم رواج می‌دهد. درواقع می‌توان گفت داشتن روحیه شاد شرط اول برای داشتن شهری خلاق است. در شهر شاد است که کیفیت زندگی برای مردم مهم میشود، با یکدیگر تعامل می‌کنند و ایده های نو شکل می‌گیرد. در غیر اینصورت یک جامعه افسرده فرقی با شهری خاموش ندارد. به قول زهرا عبدی، نویسنده جوان ایرانی، "افسردگی بازوی فولادینِ ارتش تاریکی است. هیولاترین است. حتی بیماری فلج هم نمی‌تواند مانند افسردگی جامعه را از کار بیندازد."
هنر و منابع فرهنگی: قدرت نرم هر جامعه
منابع فرهنگی هر شهر، زیربنا و سنگ اول معماری در هر شهر محسوب میشود. به بیان دیگر، فرهنگ هر شهر ساختمان‌ها، مساجد، معابد، پل‌ها و ظاهر یک شهر را می‌سازد. مسجد شیخ لطف الله بر حسب تصادف به اعجاز رنگ و نور و معروف به نگین میدان نقش جهان نمی‌شود. جدا از بحث‌های تخصصی در معماری و شهرسازی، می‌توان گفت معماری، هنرِ چگونه ساختن است و چگونگی ساخت و کیفیت یک بنا بیش هر چیز به مسائل فرهنگی و آزادی برای ارائه نظرات درآن جامعه بستگی دارد. در طول تاریخ ساختمان‌ها و بناهایی ماندگار شده اند که در جوامع آزاد ساخته شده اند. جوامعی که در آن هنرمندان در چهارچوب قوانین عقاید خود را بیان می‌کنند، نقد شکل می‌گیرد و تحلیل جایگاهی بالاتر از تجلیل پیدا می‌کند.از این رو، هنر و منابع فرهنگی هر جامعه قدرت نرم جامعه محسوب میشود و هنر ابزارِهنرمند برای خلق شهری خلاق.
قابلیت تاریخی و فرهنگی ایران زمین
همانطور که گفته شد شهر پونه در هند با احترام به رسوم بومی و برگزاری جشن‌های مختلف امروزه به عنوان یک شهر خلاق در جهان معروف است. قدمت تاریخی و فرهنگی ایران زمین نیز بر کسی پوشیده نیست؛ در میان هنرمندان جهان، ایران مهد تجلی هنر و فرهنگ مشرق زمین است و گواه این ادعا، ادبیات فاخر، هنر و معماری ایرانی است. همچنین در ایران باستان اعیاد و اساطیر از جایگاه ویژه ای برخوردار بودند و مردم در روزهای خاصی از سال جشن‌هایی را بر پا می‌کردند که ریشه در باور و اساطیر ایرانیان باستان داشت. برگزاری چنین مراسم و جشن‌هایی باعث ادای احترام به سنت نیاکانمان، زنده نگه داشتن فرهنگ اصیل ایرانی و همچنین ایجاد روحیه شاد میان مردم برای ایجاد شهری خلاق میشود.
ترجمه از: الهه جلالی، خبرنگار ایمنا
نظر شما