به گزارش خبرنگار ایمنا، جلسه دوم از سلسله نشست‌های "خوانش امروز ما از گذشته اصفهان" عصر امروز (چهارشنبه) و با نمایش فیلم مستند "پایتخت صوفی بزرگ" برگزار شد. این مستند ۲۶ دقیقه‌ای که در سال ۱۳۴۷ به کارگردانی "روبرت اسکین" ساخته شد، پایتخت شاه عباس کبیر یعنی اصفهان را به نمایش می‌کشد و درباره صفویان می‌گوید.
حسین مسجدی در این نشست با اشاره به مستند نمایش داده شده، اظهار کرد: هرگونه پژوهشی در حوزه فیلم‌سازی اگر کل نگر نباشد، قابل استناد نیست. تدوین حساب شده از نماهای دلنشین اصفهان در صورتی که متنی قوی نداشته باشد، مستند نیست. هر فیلم خصوصا فیلم مستند نیاز به پژوهش کاملی دارد.
این استاد ادبیات و زبان فارسی ادامه داد: سلسله صفوی بسیار پیچیده است و اروپایی‌ها شناخت خود را از این سلسله دارند. نگرش‌ها درباره صفویه از بسیار منفی تا بسیار مثبت وجود دارد. در عموم فیلم‌ها درباره صفویه، پژوهش‌های لازم دیده نمی‌شود. صفویان چرخش‌های ۱۸۰ درجه زیادی دارند، آن‌ها صوفی بودند اما به یکباره ضد صوفی شدند. در حال حاضر درباره صفویه یک‌سو نگری وجود دارد، اما در یک فیلم مستند جامعیت باید وجود داشته باشد.
وی با اشاره به ریشه‌ها و عقبه صفویه، گفت: شیخ صفی الدین شیفته و داماد شیخ زاهد گیلانی شد و به این ترتیب آغاز سلسله صفوی رقم خورد. همچنین حمله تیمور لنگ کم‌تر حمله از مغولان نبود و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. جالب ترین نکته این است که نوه شیخ صفی الدین شمشیر به کمر تیمور بست و این خون‌خواری را آغاز کرد. دوران صفوی ۲۵۰ سال است اما ۲۰۰ سال عقبه تاریخی دارد؛ اگر فیلمی مستند درباره صفوی ساخته می‌شود باید تمام این مسائل پژوهش شود.
مسجدی با بیان این نکته که "صفویه یک اقتضای تاریخی و نوعی تقابل با عثمانی است" تاکید کرد: سال‌های اول صفویه رویایی شاه اسماعیل با عثمانی‌ها برای تثبیت این سلسله جدید بود. عقبه بسیار پروپاگاندایی پشت سر صفویه است و شاهان صفوی بشدت اصرار داشتند که ثابت کنند نیرویی الهی هستند.
این استاد دانشگاه افزود: همه پادشاهان در همه ادوار به نویی خود را فرا انسانی می‌دانستند، اما اینکه یک شاعر سنی پیدا شده و ماده تاریخ دو کلمه‌ای "مذهب ناحق" درباره شاه اسماعیل صفوی سروده، جالب است. سپس این فرد را به نزد شاه بردند و او که خون خود را ریخته می‌دید، گفت که منظور من "مذهب ما حق" بود. این کلمه روی تمام سکه‌های صفوی ضرب شد!
وی خاطرنشان کرد: صفویان با تمام پایین و بالاها ۲۵۰ سال حکومت کردند و علی‌رغم خرابی‌های زیاد هنوز برخی آثار آن‌ها وجود دارد. صفوی‌ها همگرایی ملی ایجاد کردند و توانستند همه دشمنان داخلی را با هم متحد کنند. در پژوهش‌های صفوی باید به این اتحاد ملی توجه شود.
مسجدی تصریح کرد: باید تمام ابعاد صفویه از معماری، دین، صوفی‌ها، هنر، اسلام و حتی قهوه‌خانه‌ها در دوران این سلسله بررسی شود.
نظر شما