به گزارش خبرنگار ایمنا، حسام الدین علامه صبح امروز-شنبه دوم آذرماه ۹۸- در نشست تخصصی شهر دوستدار سالمند اظهار کرد: در ارتباط با سالمندی میتوان از جنبهها و ابعاد گوناگون بحث کرد و با ارائه آمارها و بیان چالشها مباحث متنوعی را مطرح کرد، اما به عنوان مقدمه باید اشارهای گذرا به تفاوت سالمندی فردی و سالمندی جمعیت داشته باشیم.
وی افزود: سالمندی فردی یعنی افزایش طول عمر انسان که با شاخص افزایش امید به زندگی مطرح میشود و حاصل عوامل مختلف از جمله بهبود سطح زندگی و ارتقاء خدمات سلامتی و رفاه اجتماعی است، اما سالمندی جمعیت که گاهی به درستی از آن به «بحران» یاد میشود مربوط به بهم خورد تعادل نسبتهای گروههای سنی در مباحث جمعیت شناسی بوده و بیش از هرچیز محصول کاهش ازدواج، نرخ باروری و موالید است؛ هرچند عوامل دیگری مانند افزایش مشکوک زوجهای نابارور و یا پدیده مهاجرت دائمی نیز برآن تأثیر دارد.
سرپرست دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور تصریح کرد: بحران اصلی آنجایی است که نسبت نیرو در سن کار و مولد سرمایه در جامعه کاهش مییابد که اگر در فرصت پنجره جمعیتی موجود برای تقویت زیرساختهای اقتصادی، رفاهی و سلامت محور تدبیری صورت نگیرد، عاقبت ناگوار و بحرانی در پیش رو خواهیم داشت.
وی ادامه داد: حال این سوال مطرح است که آیا بخش دولتی، عمومی، خصوصی و سمنها این چالش مهم را دریافته اند؟، صادقانه باید گفت که جواب منفی است و جزء توجهی مختصر و کلیشهای در روز و هفته سالمند خبری از درک بحران پیش رو و سونامی سالمندی وجود ندارد.
علامه گفت: هرچند سند ملی سالمندی کشور نگارش شده است، اما فاصله زیادی تا عزم و اراده و اقدامات بین سازمانی و خیزش همگانی برای تمهید این بحران وجود دارد که نقش سازمان برنامه و بودجه و دبیرخانه شورای ملی سالمندان در این بین بسیار مهم است تا نتایج پیمایشها و پژوهشها تبدیل به اقدامات و مداخلات اولویتمند در برنامههای پنج ساله توسعهای و نیز برنامههای تاکتیکی میان مدت و برنامه عملیاتی سالیانه نشود و از حد بیان دغدغهها و توصیف بحران پیش رو فراتر نرفتهایم.
متناسب با سرعت رشد سالمندی برنامهریزی نشده است
وی با بیان اینکه متأسفانه متناسب با سرعت رشد نسبت سالمندی برای پیامدهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و رفاهی و چالش های عرصه بهداشت، درمان، توانبخشی و مراقبتی سالمندان برنامه ریزی نشده است، تأکید کرد: احتیاج مبرم به سیاست گذاری و اقدام در مورد جایگاه فرهنگی و اجتماعی سالمند، هویت سالمندی، مشارکت اجتماعی، اوقات فراغت اعم از ورزش، تفریح، گردشگری، زیارتی و سیاحتی وضعیت اقتصادی و معیشتی فضاهای مناسب زندگی سالمندی، بهداشت و سلامت مراقبت و حمایت های عمومی و اجتماعی، آموزش و توانمندسازی و ...داریم.
سرپرست دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور گفت: تغییرات ساختاری و عملکردی مغز در فرایند سالمندی به تدریج باعث کاهش کارایی فعالیتهای آن از جمله قدرت عضلانی اسکلتی، کاهش بینایی و شنوایی، افت شناختی، ضعف حافظه و قدرت یادگیری جدید شده و زمینه ساز کاهش قدرت تطابق و سازگاری با محیط به ویژه محیط های جدید یا فضاهای آزاردهنده شده و باعث اضطراب، کاهش اعتماد به نفس و انزوای اجتماعی می شود؛ از این رو از سویی حفظ توانمندیها و مهارتهای لازم برای سالمند و توانمند سازی مستمر او از یک سو و از سوی دیگر، مناسب سازی محیط های فیزیکی، اجتماعی و ارتباطی باعث کارایی و احساس رضایت سالمند شده و شاهد سالمندی فعال، پویا و مثبت خواهیم بود.
وی با بیان اینکه یکی از مداخلات مهم در مواجه با پدیده سالمندی، ایجاد محیط های دوستدار سالمند است، افزود: طراحی محیط باید به نحوی باشد که به سن، جنس، توانایی یا ناتوانی، همه نیازها و علایق کسانی که متمایل به استفاده از آن محیط هستند، توجه شود تا استقلال و اعتماد به نفس سالمندان خدشه دار نشود.
علامه خاطرنشان کرد: دوستدار سالمند بودن شهرها یکی از موثرین رویکردهای سیاست گذاری برای پاسخ به پیری جمعیت و طراحی همه شمول مداخلات مرتبط است.
وی با بیان اینکه همکاری بین بخشی نه تنها سبب انطباق محیط با نیازهای سالمندان میشود بلکه در نتیجه آن ایجاد محیطی مناسب تر، پویاتر و راحت تر برای تمام سنین و افراد در محلهها خواهد شد، گفت: برگزاری نشست تخصصی شهر دوستدار سالمند حاصل یک کارگروهی و بین بخشی پیوسته است و البته فعالیتهای جدی در این زمینه از سال ۹۴ با راهنماییهای صندوق جمعیت ملل متحد و برگزاری یک دوره آموزشی آغاز شد و پس از پیشتازی و اعلام آمادگی چندین کلانشهر و شهرستان برای اجرای پایلوت محیط دوستدار سالمند، سرانجام شهر اصفهان که جزء پنج استان واجد بالاترین نسبت سالمندی است، انتخاب شد.
سرپرست دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور ادامه داد: یکی از مهم ترین دلایل این انتخاب عزم و اراده و انگیزه بالای مسئولان شهری اصفهان و همکاری بین بخشی مناسب به ویژه بین سازمان بهزیستی استان و شهرداری اصفهان بوده است، اما این مهم جزء با انتخاب یک مجری متبحر در رویکرد میان رشتهای و فراگیر که با نگاهی همه جانبی و همه شمول و نیز به صورت روشمند و علمی، این پروژه بزرگ را جلو ببرد، ممکن نمی شد.
استفاده تجربیات موفق بین المللی برای ایجاد شهر دوستدار سالمند
وی با تأکید بر اینکه برای ایجاد محیط دوستدار سالمند باید از تمام تجربیات موفق بین المللی از جمله دانش و تجربه های عملی استفاده شود، گفت: باید اذعان کرد آنچه در سه هفته شروع به کار خود در دبیرخانه سالمندی متوجه شده ام، وجود مشاوره قوی و دلسوزانه صندوق جمعیت سازمان ملل متحد است که با مدیریت توانمند «جودان» نماینده صندوق جمعیت سازمان ملل متحد حمایت از مداخلات موثر و لازم در مواجه با پدیده سالمندی به صورت همکاری فشرده این صندوق با دبیرخانه شورای ملی سالمندی در حال انجام است.
علامه افزود: حضور مشاور بین المللی در کنار این تیم و کمک به تحلیل دادههای کمی و کیفی استخراج شده همچنین حمایتهای آینده در تدوین و اجرای برنامههای عملیاتی برای ایجاد محیط دوستدار سالمند در قالب یک برنامه کاری و راهنمای قدم به قدم، امکان بهره مندی و گسترش این برنامه در سایر استانها و شهرهای کشور را در آینده نزدیک فراهم خواهد کرد؛ از این رو مستندسازی دقیق و فازبندی جامع اقدامات در این پروژه امری بسیار مهم است که با بازخوردگیری و تحلیل مسیر طی شده، اجرای نمونههای بعدی تسهیل خواهد شد.
وی گفت: لزوم پژوهشهای کاربردی و پیمایشهای آماری دقیق از جمله پیمایش از مخاطبان و سالمندان برای تجزیه و تحلیل جامع از آنها، پژوهش مبتنی بر دانش روز جهانی و تجربههای موفق جهانی و استخراج مؤلفهها و عوامل تأثیرگذار بر محیط های دوستدار سالمند در کشورهای پیشرو و مشابه همچنین پژوهش مبتنی بر رویکرد بومی که مؤلفهها و عوامل تأثیرگذار بر محیط های دوستدار سالمند را باتوجه به ویژگیهای ملی، اقلیمی، محیطی و آمایش ایران و نیز باتوجه به ارزشهای فرهنگی و مذهبی ایرانیان مورد بررسی قرار دهد، ضروری است.
سرپرست دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور تأکید کرد: بررسی میدانی و محیطی هریک از مؤلفهها و عوامل تأثیرگذار بر محیط دوستدار سالمند که وضعیت فعلی آنها و فاصله تا وضعیت مطلوب را مشخص میکند، لازم و ضروری به نظر میرسد.
نظر شما