به گزارش خبرنگار ایمنا، رشد روز افزون جمعیت شهری، کمبود و گرانی زمین و مشکلات ناشی از گسترش افقی، از جمله مواردی است که راهبردی تحت عنوان بلندمرتبه‌سازی را در سالیان اخیر توجیه‌پذیر کرده و در همین راستا نیز در نظر داشتن ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، فنی، زیست‌محیطی و کالبدی از ضروریات پراهمیت شکل‌گیری بلندمرتبه‌سازی به‌شمار می‌آید. چنانچه این فرآیند در قالب اصول و معیارهای مناسب انجام پذیرد نقاط قوتی دارد اما در غیر این صورت بلندمرتبه‌سازی نه‌تنها ممکن است منجر به حل مسائل شهری نشود، بلکه مدیریت شهری را با چالش‌های جدی‌تری نیز در بلندمدت مواجه می‌کند، از این‌روست که همواره چنین جریانی با موافقان و مخالفانی روبه‌رو بوده است.
اما گذشته از موافقت‌ها و مخالفت‌هایی که نسبت به ساخت بلندمرتبه‌ها می‌شود، آنچه واضح است اینکه ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که در یک قرن گذشته چهره شهرهای جهان را تغییر داده و امروز چرایی احداث این بناها پاسخ خود را پیدا کرده‌است.
به نظر می‌رسد مهم‌ترین عامل برای گرایش افراد به ساخت و سکونت در این مجموعه‌ها، کاهش سطح زمین مناسب برای ساخت و ساز و افزایش قیمت این منبع باشد به‌ویژه در کلان‌شهرهایی همچون تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و شیراز که نرخ بالای مسکن، زمینه افزایش تمایل برای بلندمرتبه‌سازی ساختمان‌ها را به همراه داشته است. از طرف دیگر درآمدزایی شهرداری‌ها از چنین پروژه‌هایی نیز رونق این بازار را در پی داشته است و آنچه در این میان دارای اهمیت فراوان است رعایت تمام اصول شهرسازی در این سبک از ساخت‌وسازهای شهری است که از جمله آن می‌توان اصول رعایت فاصله برج‌ها از یکدیگر، رعایت سایه‌اندازی معین، تناسب عرض راه‌های مواصلاتی آن‌ها و رعایت سلسله‌مراتب راه‌ها در ایجاد سازه‌های جدید را عنوان کرد.
بافت تاریخی اصفهان قد بلند نمی‌شود
همان‌طور که اشاره شد رعایت تمام اصول شهرسازی در ساخت بلندمرتبه‌ها بسیار، پراهمیت است و قطعا این موضوع در شهرهای تاریخی مانند اصفهان با حساسیت بیشتری باید دنبال شود. از این رو اصفهان از شهرهای کهن و تاریخی به شمار می‌رود و نمی‌توان حتی با توجیهات اقتصادی هم ساختمان‌های بلندمرتبه را در هرجایی از آن جانمایی کرد.
بنا به گفته محمد آهی، کارشناس شهرسازی "وجود خط افق برای ساختمان‌های تاریخی و همچنین حریم ساختمان‌ها باعث شده است که اصفهان مثل دیگر کلانشهرها آن‌چنان بلند قد نشود." گرچه این موضوع به گفته کارشناسان شهرسازی در سال‌های گذشته اتفاق افتاده و شاهد بلندمرتبه‌سازی‌هایی در حریم پل‌های تاریخی بوده‌ایم، اما اکنون حریم هیچ‌کدام از بناهای مشخص‌شده در نقشه میراث فرهنگی به‌عنوان بنای تاریخی، شکسته نمی‌شود.
همچنان که آهی در گفت‌وگو با ایمنا توضیح می‌دهد: بنا به قوانین موجود در اصفهان محدودیت‌هایی مانند حریم اشراف، مشرفیت دید و سایه‌انداز برای ساخت بلندمرتبه‌ها وجود دارد که اگر در ساخت ساختمان‌ها رعایت نشود مشکلات حقوقی پیدا خواهد کرد.
قابل‌ذکر است که در چند سال گذشته شهرداری اصفهان برای جلوگیری از هرگونه مشکل جدید در رابطه با شکستن حریم آثار تاریخی موظف به استعلام از سوی مسئولان میراث فرهنگی بوده و در صورت نقض این قانون باید پاسخگوی قانون باشد. مدیریت شهری اصفهان نیز در این سال‌ها از بلندمرتبه‌سازی بی‌رویه به‌ویژه در مناطقی که در حاشیه زاینده‌رود واقع‌شده‌اند، جلوگیری کرده است و بلندمرتبه‌سازی‌ها معمولاً در مناطقی بوده که محدودیت ارتفاع کمتر می‌شود.
آهی می‌افزاید: رعایت اصول ساختمان‌سازی در شهر تاریخی همچون اصفهان به‌نوعی احترام گذاشتن به این مناطق است. گرچه خط آسمان در شهرهای تاریخی و مدرن تفاوت زیادی ندارد، اما باید در نظر داشت که رعایت خط آسمان در بافت تاریخی باید بیشتر موردتوجه قرار گیرد.
وی تأکید می‌کند: ساخت‌وسازها در اطراف بافت مرکزی شهر اصفهان باید با دقت و حساسیت بیشتری دنبال شود، همان‌طور که احداث ارگ جهان‌نما و ارتفاع بیشتر آن در محدوده مرکزی شهر اصفهان با مخالفت روبه‌رو شد، ایجاد دیگر بلندمرتبه‌ها هم در این بخش، ممنوع است زیرا این بناها چهره بافت تاریخی اصفهان را مخدوش می‌کند.
هر ساختمانی بلندمرتبه نیست
اما مهدی جعفر پیشه، رئیس انجمن انبوه‌سازان اصفهان در رابطه با ضوابط بلندمرتبه‌سازی در شهری همچون اصفهان به خبرنگار ایمنا چه می‌گوید؟
به گفته وی بلندمرتبه‌سازی در شهرهای تاریخی همچون اصفهان تحت تأثیر ضوابط خاصی قرار دارد، در شهر اصفهان به دلیل وجود محدوده تاریخی، بلندمرتبه‌سازی دارای محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی است که باید رعایت شود گرچه بلندمرتبه‌سازی و رشد عمودی بناها پیامد رشد جمعیت در کلانشهرها و کمبود زمین برای سکونت است اما رشد بی‌رویه این پدیده روح زندگی را از شهرها می‌گیرد. ازاین‌روست که باید سازوکاری خاص در نظر داشت. ملاحظات زیست‌محیطی و بایسته‌های معماری و شهرسازی در این حوزه اندیشده و اجرا شود.
رئیس انجمن انبوه‌سازان اصفهان ادامه می‌دهد: اینکه به کدام ساختمان‌ها بلندمرتبه اطلاق می‌شود متفاوت است اما به‌طورمعمول به ساختمان‌های بیشتر از ۱۰ طبقه بلندمرتبه گفته می‌شود و چنین ساخت‌وسازهایی در اصفهان به معنای واقعی چندان انجام نگرفته است. مگر منطقه هفت و تا حدودی نیز در منطقه هشت که به‌طور محدود این‌گونه ساختمان‌ها بناشده‌است زیرا همان‌طور که اشاره شد ساخت آن‌ها محدودیت‌هایی دارد
جعفر پیشه می گوید: گذشته از محدودیت‌های بلندمرتبه‌سازی در اصفهان در کل چنین فرایندی به‌صورت پکیجی است که همه خدمات مورد نیاز را باید ارائه دهد و یکی از موارد مهمش گستردگی است به این معنا که به عنوان مثال ۵۰ خانه روی زمین در ارتفاع قرار می‌گیرند و باید فضاهای مورد نیاز آن در نظر گرفته شود در واقع زمانی که چنین بحثی مطرح می‌شود برای آن است که در فضاهای کمتر، خانه‌های بیشتری بنا شود.
وی می افزاید: بنابراین باید به امکاناتی همچون پارکینگ، دیگر شرایط و مهم‌تر از همه به محل ساخت چنین بناهایی توجه شود. این کارشناس معتقد است که در شمال شهر اصفهان حدفاصل بین اصفهان تا شاهین‌شهر منطقه‌ای مستعد برای بلندمرتبه‌سازی وجود دارد، همچنین منطقه بهارستان در جنوب اصفهان نیز برای احداث چنین ساختمان‌هایی مناسب است.
رئیس انجمن انبوه‌سازان اصفهان یادآور می‌شود: این نکته قابل‌تأمل است که اگر هدفمان از بلندمرتبه‌سازی حل مشکل مسکن در شهر اصفهان است ساخت چنین برج‌هایی، هزینه بسیار می‌طلبد که نرخ تمام‌شده مسکن را گران می‌کند و اگر هدف بهره‌مندی از زمین کمتر برای ساخت خانه‌های بیشتر است در شهری مانند اصفهان در هر نقطه‌ای نمی‌توان ساختمان بلندمرتبه احداث کرد و باید در محدوده‌های کم‌ارزش‌تر چنین اقدامی را انجام داد که با مشکلاتی همراه خواهد بود و از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر نیست بنابراین لازم است قبل از هر اقدامی به تمام جوانب اندیشیده شود.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد- خبرنگار سرویس اقتصادی ایمنا
نظر شما