سرنوشت تالاب انزلی در گیر و دار مخالفان و موافقان بایوجمی

درحالی که احیای تالاب بین المللی انزلی به روش بایوجمی در گیر و دار هجمه ها و ادعاهای خلاف واقع مخالفان همچنان متوقف مانده، کره جنوبی به تازگی از این فناوری برای احیای تالاب ها استقبال کرده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، طرح بایوجمی نخستین بار از زمستان سال گذشته به عنوان طرحی پیشنهادی برای احیای تالاب بین المللی انزلی شناخته شد اما در مدت کوتاهی چنان جنجال رسانه ای علیه این طرح بوجود آمد که سبب ایجاد ترس و خشم در بین جوامع محلی شمال کشور شد و متوقف ماند.

فناوری متوقف شده در گیرو دار مخالفتهای داخلی مورد استقبال کره ای ها برای احیای تالابها قرار گرفت تا دانشی که می توانست کورسوی امیدی برای احیای تالاب نیمه جان انزلی باشد در گوشه ای دیگر از جهان متبلور شود.

فناوری بایوجمی روند احیای تالاب انزلی را با هزینه ای کمتر از تخلیه مکانیکی لجن و رسوبات سرعت می بخشید؛ بنابر اظهارات عیسی کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست: " ۵۰ هزار میلیارد تومان برای تخلیه مکانیکی رسوبات از تالاب انزلی مورد نیاز است و اگر پروژه تخلیه مکانیکی رسوبات در تالاب انزلی اجرا می‌شد باید ۷۰۰ میلیون تن رسوب معادل ۳۵ میلیون تریلی به مدت ۲۰ سال از تالاب خارج می‌شد با این وجود عده‌ای به دنبال اجرای پروژه تخلیه رسوبات از تالاب انزلی بوده‌اند."

شرکت دانش بنیان نانو صنعت پرشیا از شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان سال ۱۳۹۳ در پی فراخوان وزارت علوم مبنی بر ارائه طرحی برای نجات تالاب انزلی اعلام امادگی کرد که با فناوری بایوجمی می تواند به رسوب زدایی و احیای بخشی از تالاب بین المللی انزلی  کمک کند. 

این طرح پس از تایید سازمان حفاظت محیط زیست در استخرهای کنار تالاب با وضعیت مشابه و تحت نظر پژوهشکده آبزی پروری اجرا و در گزارشی اعلام شد استفاده از روش بایوجمی در استخرهای آزمایشی سبب از بین رفتن لجن بستر استخرها شده و تاثیر منفی بر آبزیان نیز نداشته است. 

پس از انجام این مطالعات، طرح زیست پالایی تالاب انزلی ( بایوجمی) مورد استقبال قرار گرفت و تفاهم نامه همکاری بین سازمان حفاظت محیط زیست و شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان امضا شد.

براساس این تفاهم نامه که نسخه ای از آن نیز در این گزارش منتشر شده است، قرار بود طرح بایوجمی در ۲۰۰ هکتار از بخش های ایزوله شده تالاب ۲۰ هزار هکتاری انزلی به صورت پایلوت طی ۲۰۰ روز عملیاتی شود. مبلغ تفاهم نامه ۲۵ میلیارد تومان است که چهار میلیارد آن پرداخت شد و مابقی اوراق خزانه اسلامی بوده و سررسید آن تا سال ۱۴۰۰ است. 

این در حالی است که مخالفان طرح بایوجمی بدون ارائه مدارک مستند در مصاحبه ها و اظهارات خود ادعا کرده اند که مبلغ این تفاهم نامه ۹۰۰ میلیارد تومان است.  طرح بایوجمی در تالاب انزلی به دنبال اعمال فشار مخالفان، فعالان محیط زیست و جوامع محلی تنها ۱۷ روز پس از اجرا در خرداد ماه امسال به دستور دادستان انزلی متوقف شد تا مجری طرح بی خطر بودن مواد مورد استفاده برای رسوب زدایی را بر محیط زیست و اهالی گیلان ثابت کند. 

مخالفان طرح می گویند استفاده از نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم سرطان زا است در حالی که نتایج به دست امده از مطالعات ارزیابی ریسک اجرای پایلوت پروژه در استخرهای خاکی حاشیه تالاب انزلی بیانگر این است که نوع ماده به کار گرفته شده در محلول بایوجمی نانو نیست و قطر ذره آن بین ۱۵۵ تا ۲۰۵ نانومتر است.

ذرات این ماده نانو نیست

در همین ارتباط محمد دخیل علیان، معاون توسعه فناوری شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به خبرنگار ایمنا می گوید: براساس نتایج ارزیابی های انجام شده توسط دانشگاه تهران مواد مصرفی مورد استفاده در پایلوت اولیه دارای اندازه ای بیش از یک دهم میکرون یا ۱۰۰ نانومتر بوده است که اصلا نانو مواد محسوب نمی شود.

وی می افزاید: هر ماده ای که بالقوه و در دوز بالا استفاده شود، می تواند سمی و خطرناک باشد بنابراین آنچه اهمیت دارد دوز و اندازه ماده است که شرکت فناور ما سایز موادی که استفاده می کنند را تحت کنترل دارد و می وانند این مواد را به صورت نانو یا بزرگتر از سایز نانو استفاده کنند.

معاون توسعه فناوری شهرک علمی تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان معتقد است تاثیر ذرات نانو بر خودپالایی تالاب بیشتر است با وجود این اگر برخی ها مشکل اصلی را نانو بودن ذرات می دانند سایز این ذرات قابل کنترل است زیرا یک کار پژوهشی است و باید بتوان شرایط مختلف را آزمایش کرد؛ اگر نتیجه مثبت بود ادامه داد و اگر منفی بود طرح را متوقف و اصلاح کرد." 

هرگونه مخالفت یا موافقتی باید مستند به نتایج پژوهشی باشد  

به رغم توقف شش ماهه طرح احیای انزلی به روش بایوجمی هجمه ها و مخالفت ها همچنان ادامه دارد و تاسف برانگیزتر اینکه گویا مخالفان، خشک شدن تالاب انزلی را بر ادامه آزمایش ها و رفع ابهامات ترجیح می دهند.  
این درحالی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند برای روشنگری و پاسخ به سوالات مطرح شده در خصوص خطرات احتمالی بایوجمی نیاز به انجام آزمایش ها و بررسی های بیشتری است و تا زمانی که طرح متوقف باشد نمی توان ابهامات را برطرف کرد.

در همین ازتباط کامران رضایی عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران و یکی از اعضای کمیته نظارت بر این طرح به خبرنگار ایمنا می گوید: در حال حاضر طرف حساب دادستان انزلی است و برخی ها دلایلی را مطرح می کنند که سبب توقف طرح شده است.

وی می افزاید: دادستان انزلی در این زمینه تخصص ندارد اما گویا مشاورانی دارند که با استناد به برخی مقالات چنین القا کردند که ماده بکار رفته نانو و سمی است؛ ما نیز نمی توانیم نظرات آنها را رد یا تایید کنیم چرا که زمانی می توان نظر قطعی داد که این کار تحقیقاتی انجام شود.

رضایی تصریح می کند: باید اثر بخشی ماده را در تالاب وبرآبزیان در شرایط پایلوت نیزبررسی کنیم، پس از آن می توان در این باره اظهار نظر کرد.

این کارشناس با اشاره به احیای کرت ۵۰ هکتاری از تالاب انزلی پس از اجرای ۱۷ روزه طرح، می گوید: نگرانی ها درباره اثربخشی بر آبزیان است زیرا دو نوع اثر حاد و مزمن روی آبزیان دارد. اثر حاد ۹۶ ساعت گونه را در مواجه با ماده غلظت بالا قرار می دهد اما اثر مزمن با غلظت پایی ماده و در مدت طولانی تری مورد بررسی قرار می گیرد که ما باید اثر مزمن این ماده را بررسی کنیم.

وی می افزاید: در حال حاضر بررسی اثر مزمن این ماده پاشنه آشیل طرح شده است و یکی از دلایل اعتراضاتی که به سازمان محیط زیست وارد می شود در همین خصوص است.

عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه باید نتیجه اثرگذاری و سمیت این ماده بر روی آبزیان مشخص شود، اظهار می کند: باید اثرات این ماده در شرایط کنترل شده و داخل سوله های آزمایشگاهی  روی گونه های مختلف آبزیان ازجمله ماهی ها، سخت پوستان، فیتوپلانکتون ها، زئوپلانکتون ها و گونه های گیاهی آبزی و جوامع باکتریایی بررسی شود تا براساس نتایج مستند اجرای طرح ادامه یابد یا متوقف شود.

رضایی می افزاید: سازمان محیط زیست باید با قراردادهای پژوهشی بررسی ها را به محققان بسپارد و سریع تر این قسمت از تحقیقات را کامل کند تا براساس نتایج اظهارنظرکنیم.

عضو کمیته نظارت بر طرح بایوجمی معتقد است: برای اجرای این طرح و احیای تالاب می توان امیدوار بود اما سازمان حفاظت محیط زیست باید بتواند دادستانی انزلی را قانع کند این در حالی است که به دلیل مخالفت های برخی ها، ذهنیت بدی در جوامع محلی در خصوص این طرح ایجاد شده است.

این استاد دانشگاه تصرح می کند: هرگونه مخالفت و موافقت دانشگاهیان باید مستند به نتایج باشد؛ ما می گوییم برای مخالفت یا موافقت باید دلیل مستند داشته باشیم. اگر در نتیجه تحقیقات تاثیر منفی مواد را بر آبزیان مشاهده کنیم خود ما اولین مخالفان طرح خواهیم بود.

وی می افزاید: اما اگر در نتیجه تحقیقات مشخص شود که این کمپوست تاثیرمنفی خاصی بر آبزیان ندارد یا باعث تخریب بافت وسایر اثرات زیستی منفی روی گونه های آبزیان نیست چه دلیلی برای مخالفت وجود دارد؟ یک فناوری برای از بین بردن رسوب کف تالاب انزلی است." 

به گزارش خبرنگار ایمنا سازمان حفاظت محیط زیست معقتد است احیای تالاب انزلی به روش بایوجمی منوط به اجرای آزمایشات بیشتر خواهد بود این در حالی است که دادستان انزلی در حال حاضر حتی اجازه انجام آزمایشات را نیز نمی دهد و به نظر می رسد که تالاب انزلی در گیر و دار مخالفت های کارشناسی و غیر کارشناسی محکوم به مرگ است.

بیشتر بخوانید:

کد خبر 396942

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.