به گزارش خبرنگار ایمنا، زمان گذشت و با فرا رسیدن ساعت ۲۲ روز پنجشنبه ۲۴ آبان نمایشگاه کتاب در سرما و تاریکی پاییز به پایان رسید. نمایشگاهی از جنس یار مهربان، اما با نامهربانی‌های فراوان در قبال "کتاب"، "مخاطب"، "کتاب فروش" و "ناشر". زنگ پایان چهاردهمین نمایشگاه کتاب اصفهان درحالی به صدا درآمد که صحبت‌های ضد و نقیضی در گوشه و کنار به گوش می‌رسید.
بخشی از نمایشگاه با لبخند رضایت بر لب ساعات پایانی نمایشگاه را پشت سر می‌گذاشتند و بخشی دیگر با چشمانی خسته و زانوهایی ناامیدی که دیگر رمقی برای صاف ایستادن نداشتند. نمایشگاه در روز پایانی کمی شلوغ و سرحال‌تر به چشم می‌آید، خیابان‌های منتهی به نمایشگاه ترافیکی نیمه سنگین دارند و ظرفیت پارکینگ نیز تکمیل است تا مخاطبان با اولین معضل خود یعنی جا پارک روبرو شوند.
جمعیتی که راه ورودی را طی می‌کنند نیز بیشتر شده و این نوید را می‌دهد که استقبال از نمایشگاه کتاب اصفهان در روز پایانی بهبود یافته است. با ورود به سالن‌های سه گانه نمایشگاه بین المللی پل شهرستان که میزبان ۴۰۰ غرفه کتاب است شرایط فرق می‌کند. راه‌روهای شلوغ و غرفه‌های خلوت خودش هزاران حرف دارد؛ کافی است گوشه بیاستید و واکنش حاضران در نمایشگاه را ببینید؛ نگاهی گذرا به کتاب‌ها، پرس و جو قیمت و ادامه حرکت چرخه تکراری تعداد زیادی از مخاطبان نمایشگاه است.
در روزهای پیش هم همین چرخه با تعداد کمتری مخاطب تکرار می‌شد و آن چیزی که ثابت مانده چشمان منتظر غرفه داران است. نمایشگاه چهاردهم تاکنون حاشیه‌های زیادی داشته، از انتقادات مختلف تعاونی ناشران استان اصفهان (به عنوان برگزار کننده نمایشگاه) از ارگان‌های مختلف استان تا ابراز رضایت ارشاد و مبرا کردن خود از مشکلات نمایشگاه! حالا با پایان رسیدن نمایشگاه فرصت مناسبی فراهم شده تا در روز پایانی بررسی کلی از نمایشگاه داشته باشیم.
مسئولین ارشاد: همه چیز آروم و فروش عالیست!
درحاشیه نمایشگاه کتاب و در روز پایانی معاون امور فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد استان اصفهان نقطه نظر خود درباره نمایشگاه چهاردهم را اینگونه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: دقیقا از روز اول و صبح افتتاحیه نمایشگاه که بانک آغاز به فروش بن‌ها کرد، مردم ورود و آغاز به خرید کردند. در روزهای بعد نیز استقبال بسیار خوب بود و هر شب ساعت کار نمایشگاه یک ساعت تمدید شد. در این روزها انقدر جمعیت داخل سالن‌ها بوده که قادر به هدایت بیرون آن‌ها نبودیم و محبور به تمدید ساعت نمایشگاه شدیم.
اصغر مختاری ضمن اشاره به بن‌های درنظر گرفته شده برای نمایشگاه که توسط غرفه بانک شهر به فروش می‌رسید، توضیح می‌دهد: سهمیه یک میلیارد و ۳۰۰ میلیونی برای بن‌ها در نظر گرفته شده بود که در روزپایانی بن‌ها به اتمام رسید. در بسیاری از استان‌ها بن‌ها باز می‌گردد و فروش نمی‌رود. بر اساس پیش بینی‌ها تنها یک سوم از فروش نمایشگاه از بن‌ها بوده و دو سوم علاوه بر بن‌ها نیز فروش در نمایشگاه وجود داشته باشد. میزان فروش اگر بیشتر از سال گذشته نباشد، قطعا کمتر نخواهد بود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا ناشر معتبری در نمایشگاه حاضر نبود، اظهار می‌کند: با این صحبت موافق نیستم. براساس برنامه ریزی در شرکت‌های نمایشگاهی کشور، نمایشگاه کتاب در دو استان به صورت همزمان برگزار می‌شود و هم زمان با نمایشگاه اصفهان در یاسوج نیز نمایشگاه کتابی برپا بود. هفته آینده نیز دو شهر ساری و رشت میزبان نمایشگاه کتاب هستند. این مسئله باعث می‌شود تا ناشرها تقسیم شوند همچنین بسیاری از ناشران اصلا به هیچ نمایشگاهی نمی‌روند. به دلیل پر کردن خلا ناشران، امسال تمهیداتی در نظر گرفتیم تا کتاب‌فروشان به عنوان نماینده ناشران در نمایشگاه حاضر باشند؛ به همین دلیل غرفه‌ها به شکل کتاب فروشی است تا انتشارات.
مختاری درباره مشکلات اجرایی نمایشگاه خاطرنشان می‌کند: اجرای این نمایشگاه ۱۰۰ درصد به تعاونی ناشران استان واگذار شد، اما سیاست‌گذاری و نظارت بر عهده اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی است. صنف ناشران با کتاب سر و کار و در این حوزه تخصص دارند. اکثر مشکلاتی که در اجرا وجود داشت بیشتر مربوط به مسائل مالی بود. اگر امسال ختم به خیر تمام شود در سال‌های آینده سعی خواهیم کرد کمک بیشتری به این دوستان داشته باشیم. به طور کلی تلاش ما بر این است که سالی یک نمایشگاه در اصفهان داشته باشیم.
غرفه‌داران:مسئولان ارشاد حتما از نمایشگاهی دیگر سخن می‌گویند
از صحبت‌های مسئولان ارشاد به نظر می‌رسد با واقعیت نمایشگاه تفاوت‌هایی داشته باشد، چراکه گشت‌ها و پرس و جوها در روزها مختلف نمایشگاه خبر از اتفاقات دیگری داشت. مردمی که به نمایشگاه می‌آیند از قیمت‌ها راضی نیستند و غرفه داران از میزان فروش. مشکلات اقتصادی و مدیریتی کشور تاثیرات خود را بر نمایشگاه نیز گذاشته و علاوه بر از دست رفتن رونق، نظرات ضد و نقیض نیز به گوش می‌رسد.
غرفه‌داران برخلاف برگزار کنندگان صحبت‌هایشان نزدیک و متحد است و همه آن‌ها نقطه نظرات نزدیکی دارند. یکی از غرفه‌داران درباره چگونگی استقبال از نمایشگاه می‌گوید: بستگی دارد به اینکه استقبال را در چه بینیم، جمعیت خوبی به نمایشگاه می‌آید اما تنها یک سوم آن‌ها خریدارند. کاغذ گران است و مشکلات اقتصادی زیاد، اما وضعیت فروش در نمایشگاه‌های دیگر استان‌ها شرایط بهتری نسبت به اصفهان دارد. به عنوان مثال نمایشگاه پیشین در مشهد کولاکی در فروش به پا کرد.
مسئول انتشارات الماس دانش زمانی که متوجه رضایت مسئولان فرهنگ و ارشاد از نمایشگاه می‌شود، اظهار می‌کند: در ارشاد همه راضی هستند. برای ما که از شهرهای دیگر به اصفهان آمدیم به هیچ عنوان ارزش حضور نداشت. اگر می‌دانستم شرایط اینگونه است به اصفهان نمی‌آمدم. سال‌های قبل فروش در اصفهان بسیار خوب بود، حتی با در نظر گرفتن گرانی کتاب، بازهم میزان فروش کاهش معناداری داشته است.
همچنین مسئول غرفه انتشارات بین المللی حافظ نیز استقبال را به هیچ عنوان خوب نمی‌داند و تصریح می‌کند: راهروها شلوغ است و غرفه‌ها خلوت. از خردادماه سال جاری قیمت کتاب افزایش تصاعدی داشته ضمن اینکه توان مالی مردم کاهش یافته. در ارشاد همیشه از همه‌چیز راضی هستند و این ما هستیم که ضرر می‌کنیم.
وی به جز مسائل و مشکلات در برگزاری نمایشگاه و عدم تبلیغات کافی معضلات اقتصادی را نیز بسیار تاثیر گذار در کاهش فروش می‌داند و می‌گوید: کتاب "قروباغه را قورت بده" را پارسال ۵ هزار و ۹۰۰ می‌فروختم، اما در نمایشگاه امسال کتاب را ۱۵ و ۹۰۰ می‌فروشم!
غرفه‌دار دیگری که از تهران آمده و کتاب‌های ادبیات و داستانی متفاوتی دارد از روند نمایشگاه ناراضی است و شرایط مشهد و شیراز را بهتر اصفهان عنوان می‌کند. او تاکید می‌کند: "سال گذشته همکارانی که به نمایشگاه نیامده بودند حسرت خوردند و امسال کسانی که آمدند!" در ادامه این غرفه‌دار وقتی از نظر مسئولان ارشاد درباره نمایشگاه مطلع می‌شود، اینگونه واکنش نشان می‌دهد: حتما مسئولان ارشاد در دنیای دیگری هستند و درباره نمایشگاه دیگری صحبت می‌کنند.
چو پرده بر افتد…
نمایشگاه کتاب اصفهان از چند جهت قابل بررسی است. در ابتدای برگزاری نمایشگاه نبود حمایت دستگاه‌های دولتی صدماتی را وارد آن کرد، البته این حمایت‌ها دور از ذهن نیست و در دیگر استان‌ها وجود داشت نبود تبلیغات مفید برای گروه‌های مهمی مانند دانش آموزان دبیرستانی، دانشجویان، معلمان، اساتید و دیگر یارانِ یارِ مهربان دیگر ضعف نمایشگاه کتاب چهاردهم بود.
علی‌رغم وجود حدود یک میلیون عنوان کتاب و ۴۰۰ غرفه هیچ نام معتبری در نمایشگاه به چشم نمی‌خورد. این فستیوال کاغذ و جوهر هیچ نقش زیبایی را بر دوش نمی‌کشید و جذابیتی از جنس ادبیات، شعر و حتی کتب تخصصی در آن نبود. با وجود تمام جدل‌ها و اختلاف‌ها زمانی که آمارهای فروش مشخص و منتشر شود، انگار پرده واقعیت بر می‌افتد و می‌توان واقعیت چهاردهمین نمایشگاه کتاب اصفهان را دید.
با این حال تمام این مشکلات زیر سایه ابر سیاه و چغری که هیچ بادی آن را از آسمان کشور تکان نمی‌دهد قرار گرفته است. این ابر، گرانی و مشکلات اقتصادی است که قیمت‌ها را بالا برده و جیب‌ها را خالی. بالا رفتن تصاعدی قیمت‌ها بخش بزرگی از جامعه را در فراهم آوردن نیازهای اولیه خود دچار مشکل کرده و صحبت از مهربانی یار مهربانی که روح را تغذیه می‌کند در حالی که سفره‌ها "هیچ" را در آغوش می‌کشند شبیه به جوک است.
گزارش از: یزدان روحانی_ خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر ایمنا
نظر شما