مقاوم‌ترین ابرسازه‌های جهان در برابر زمین‌لرزه

زمین‌لرزه‌ از جمله مخرب‌ترین نیروهای طبیعی است که بیشترین آسیب را به ساختمان‌ها و زیرساخت‌های محل وقوع وارد می‌کند؛ هرگز نمی‌توان به مقابله با این بلای طبیعی برخاست مگر اینکه به علوم مهندسی واقف بود.

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، زلزله در اثر برخورد صفحات زمین با یکدیگر در اثر پدیده هم‌رفت رخ می‌دهد و مقادیر بزرگی از امواج انرژی را از خود منتشر می‌کند که با واحد ریشتر اندازه‌گیری می‌شود. آشنایی با این امواج و چگونگی عملکرد آن‌ها نقش بسزایی در طراحی ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله دارد.

بنابراین لازم است طراحان و سازندگان بناهای گوناگون، به‌ویژه آسمان‌خراش‌ها و برج‌ها، تمامی بارهای وابسته به ارتعاشات و امواج حاصل از زمین‌لرزه را در زمان طراحی و یا ساخت و ساز بناها در نظر داشته باشند. بسیاری از نقاط جهان، خصوصا مناطق زلزله‌خیز این مسأله را مد نظر قرار داده‌ و ساختمان‌هایی طراحی کرده‌اند که در برابر بارهای شدید لرزه‌ای دارای مقاومت هستند. در ادامه به معرفی پنج مورد از این بناها می‌پردازیم.

۵. فرودگاه بین‌المللی صبیحه گوکچن

"صبیحه گوکچن" یکی از دو فرودگاه بین‌المللی استانبول در ترکیه است که در نزدیکی گسل شمال آناتولی قرار دارد. به منظور ارتقای سطح مقاومت این فرودگاه نسبت به زمین‌لرزه، طراحی آن به شرکت مهندسی "اووه آروپ" محول شد. این شرکت چند ملیتی بریتانیایی در حوزه‌های خدمات مشاوره، برنامه‌ریزی، مدیریت پروژه‌ها، طراحی سازه‌ها، مهندسی عمران و معماری فعالیت دارد و برای ایجاد فرودگاه مذکور از ۳۰۰ سیستم جداساز لرزه‌ای پایه استفاده کرده است که می‌تواند در برابر زمین‌لرزه‎ای به بزرگای گشتاوری  ۸ (Mw) مقاومت کند. این جداسازها می‌توانند بارهای لرزه‌ای جانبی را ۸۰ درصد کاهش دهند و این امر فرودگاه صبیحه گوکچن را به یکی از بزرگترین سازه‌های مقاوم در برابر زمین‌لرزه در جهان تبدیل کرده است.

۴. هرم ترانس‌آمریکا

ترانس‌آمریکا، یک سازه نمادین متعلق به دهه ۱۹۷۰ است که در شهر کالیفرنیایی سان‌فرانسیسکو، در نزدیکی گسل‌های "سان آندریاس" و "هایوارد" قرار دارد و بلندترین آسمان‌خراش این شهر به حساب می‌آید. در سال ۱۹۸۹، زمین‌لرزه‌ای به بزرگای گشتاوری  ۶.۹ (Mw) اتفاق افتاد که بیش از یک دقیقه شهر را لرزاند ولی این برج ۴۸طبقه هیچ آسیبی ندید. این شاهکار عظیم ۲۶۰متری که علی‌رغم ارتفاع زیادش مانعی برای رسیدن نورخورشید به ساختمان‌های همسایه ایجاد نمی‌کند، بر پایه‌ای از فولاد و بتن قرار دارد و طراحی آن به‌گونه‌ای است که با وارد شدن بارهای زلزله حرکت می‌کند.

بارهای عمودی و افقی توسط یک سیستم خرپایی منحصربه‌فرد مهار می‌شود که در طبقه اول آن قرار دارد و به کمک قاب‌های داخلی تا طبقه ۴۵ امتداد می‌یابد و سازه‌های اریبی که در چارچوب ساختمان بنا شده است به آن استحکام بیشتری می‌بخشد. ترکیب پیچیده این سیستم‌های ساختاری منجر به مقاومت ساختمان در برابر حرکات پیچشی می‌شود و امکان جذب نیروهای برشی پایه بزرگ افقی ساختمان را نیز فراهم می‌کند.

۳. برج خلیفه

برج خلیفه یکی از نمادین‌ترین سازه‌های ابر ستاره در جهان است که مقاومت بالایی در برابر زلزله دارد. به کمک انجام مطالعات گسترده لرزه‌ای و ژئوتکنیکی که مقیاس ساختاری دقیقی برای مقاومت در برابر زمین‌لرزه به این برج داد، سیستم پیچیده‌ای در طراحی پایه و پی‌ریزی ساختمان به کار رفته است.

این ساختمان متشکل از طبقات مکانیکی (تاسیسات) است؛ جایی که دیوارهای بلند دارای مهار بازویی  (OUTRIGGER)ستون‌های محیطی را به دیواره داخلی متصل می‌کند. بدین ترتیب ستون‌های محیطی قادر به افزایش مقاومت جانبی سازه هستند. عمودی بودن ستون‌ها نیز در جذب بارهای جاذبه کمک مؤثری می‌کند. در نتیجه این برج استثنایی در هر دو جهت، عرضی و پیچشی، استحکام دارد.

۲. برج تایپه ۱۰۱

تایپه ۱۰۱ در تایوان شاید یکی از جذاب‌ترین آسمان‌خراش‌های بسیار بلند مسحورکننده در جهان باشد. طراحی نمای بیرونی این برج از ذهنیت آسیایی "ما برای دیدن بیشتر صعود می‌کنیم" الهام گرفته است. علی‌رغم معماری باشکوه، چشمگیرترین بخش این سازه ۱۰۱ طبقه‌ای، میراگر جرمی تنظیم‌شونده‌ (TMD) عظیمی است که در فاصله بین طبقات ۸۷ تا ۹۲ آن نصب شده است. TMD وسیله‌ای است که در سازه‌ها نصب می‌شود تا دامنه ارتعاشات مکانیکی را کاهش دهد. توپ فلزی غول‌پیکر به‌کاررفته در این بنا دارای ۶۶۰ تن وزن است که به ۱۶بازوی فولادی تعدیل‌کننده هیدرولیک و یک سیستم سپری متصل است و هم‌چون کمک‌فنر اتومبیل عمل می‌کند. این توپ می‌تواند تأثیر بارهای زمین‌لرزه و طوفان را خنثی کند. بدین ترتیب این کره عظیم نوسانات این برج  ۵۰۸ متری را کاهش می‌دهد.

۱. فیلیپین آرنا

فیلیپین آرنا، بزرگ‌ترین استادیوم گنبدی‌شکل چندکاربری جهان و شگفت‌انگیزترین سازه ضدزلزله است که به گروه مذهبی (Iglesia Ni Cristo INC) تعلق دارد. این سازه در ژانویه ۲۰۱۴ و به منظور برگزاری جشن صدسالگی این گروه در منطقه گردشگری "سیوداد دی ویکتوریا" واقع در Bulacan فیلیپین ساخته و مجهز به  ۵۵ هزار صندلی شد. صفحه تکتونیکی فیلیپین در امتداد حلقه آتش اقیانوس آرام قرار دارد که بدنام‌ترین و فعال‌ترین زنجیره خطوط گسل زلزله در جهان است. در گذشته زمین‌لرزه‌های رخ‌داده در این کشور به بزرگای گشتاوری ۸.۲ (Mw) نیز رسیده و هزاران کشته برجای گذاشته است.

علاوه بر این، فعالیت‌های لرزه‌ای این منطقه منجر به بروز سونامی‌های عظیم و فعال شدن آتش‌فشان‌های بسیاری نیز می‌شود. سقف عظیم استادیوم ساخته شده، در کوتاه‌ترین قسمت به ۱۶۵متر می‌رسد که حفاظی امن در برابر بادهای شدید حاصل از زمین‌لرزه، گردباد و طوفان به حساب می‌آید. برای کل ساختار این استادیوم یک پایه مستقل طراحی شده است که به معنای جدایی سازه اصلی از پی و پایه آن است. این شکاف با جداساز سربی لاستیکی (LRB) پر شده است که شامل یک یا چند هسته سربی محصور در داخل جداساز لاستیکی است. این جداساز، انعطاف‌پذیری بسیار و قدرت جذب انرژی بالایی دارد و شتاب سازه را به صورت یکنواخت در کل آن پخش می‌کند. از طرفی ساختار کریستالی سرب به آن امکان تغییر شکل و برگشتن سریع به حالت اولیه را می‌دهد. بنابراین در زمان وقوع حادثه، پی و پایه ساختمان حرکت می‌کند ولی سازه بالایی ثابت می‌ماند. بدین ترتیب فیلیپین آرنا یک شاهکار شگفت‌انگیز مهندسی زلزله است که هیچ سازه‌ای در جهان با آن قابل قیاس نیست.

کد خبر 396395

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.