به گزارش خبرنگار ایمنا، علی‌رغم اینکه نزولات جوی در بهار توانسته بخشی از کمبود آب را تامین کند، اما در کلانشهرهایی همچون اصفهان کماکان با کمبود منابع مواجه هستیم.
از این رو در دو سال گذشته استفاده بهینه از منابع آبی و جلوگیری از هدر رفت آن مورد توجه جدی سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان قرار گرفته و در این راستا گام‌های مهمی از جمله تغییر الگوی کشت واستفاده از گونه‌های گیاهی کم‌نیاز آبی مناسب با اقلیم اصفهان در فضای سبز این شهر و برنامه‌ریزی برای استفاده از پساب تصفیه برداشته شده است.
برای آگاهی از اقدامات و برنامه‌ریزی‌های انجام شده، گفت و گویی را با «فروغ مرتضایی‌نژاد» مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان انجام داده‌ایم که در ادامه مشروح آن از نظرتان می‌گذرد:
تابستان امسال خوشبختانه بحران آب همچون سال گذشته به فضای سبز اصفهان آسیب‌رسان نبود، برنامه‌ریزی‌ها چگونه انجام شده بود؟
سال ۹۷ بحران آبی سختی را در اصفهان پشت سر گذاشتیم زیرا با توجه به اینکه آب در بستر رودخانه جاری نبود، تمام چاه های حریم رودخانه که منبع اصلی آبیاری فضای سبز به شمار می‌رود، خشک شده بود.
شرایط بسیار سختی را پشت سر گذاشتیم، اما آسیب‌ها جدی نبود زیرا با استفاده از تانکرهای آبیاری شرایط را مدیریت کرده و حتی آب را ازدوردست‌های استان به شهر هدایت کردیم و آبیاری درختان و فضای سبز شهر انجام شد.
اما امسال ۹۸ شرایط بهتر شده، البته نه بدان معنا که بحران کم‌آبی به صورت کاملاً رفع شده باشد چرا که هنوز در مناطقی مانند ۱۰، ۱۲ و دو شهرداری اصفهان چاه‌ها همچنان خشک بوده و فقط در محدوده حریم رودخانه اوضاع بهتر شده است.
تغییر الگوی کشت یکی از اقدامات سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان است که اجرای آن سال سوم خود را دنبال می‌کند و در حال حاضر در شهر کمتر گونه‌های آب‌بر مشاهده می‌شود.
بنابراین امسال هم بیش از سال گذشته فضای سبز بهتری را داشتیم، آبیاری انجام و مصرف آب به صورت بهینه کنترل شدو خوشبختانه در حال حاضر ما هیچ مشکلی در شهر نداریم.
تغییر الگوی کشت در تمام مناطق شهر اجرا شد؟
بله، تغییر الگوی کشت در شهر بسیار مشهود است، یکی از مشکلات این بود که گل‌های فصلی پُرنیاز تا دو سال قبل کشت می‌شد، اما اکنون گل‌های فصلی دائم و کم‌نیاز آبی کشت شده و در جاهایی که در معرض دید است به خوبی دیده می‌شود.
در این بین تکلیف درختان کهنسال چه می‌شود؟
برای درختان کهنسال شهر برنامه ویژه‌ای داشتیم، نخست آنکه این درختان را شناسایی و دوم اینکه منطقه به منطقه تأمین اعتبار مورد نیاز برای انجام توموگرانی درختان انجام شده که در سال‌جاری درختان کهنسال مناطق یک و سه شهرداری اصفهان شناسایی و توموگرافی شدند.
منظور از توموگرافی چست؟
توموگرافی دستگاهی شبیه سونوگرافی است که اساتید هیئت علمی دانشگاه آن را ارایه کردند؛ این دستگاه می‌تواند وضعیت داخلی درختان را عکس‌برداری و شرایط آن اعلام کند.
درختان سطح منطقه یک شهرداری اصفهان توموگرافی و مشخص شد وضعیت خوبی دارند همچنین سن درختان به صورت دقیق مشخص شد.
در حال حاضر اطراف درختان کهنسال را محوطه‌سازی می‌کنیم و مرتباً از نظر گیاه‌پزشکی کنترل می شوند؛ آبیاری این درختان باید به صورت ویژه انجام شود.
در منطقه سه نیز تأمین اعتبار لازم انجام شده، توموگرافی درختان در دستور کار قرار گرفته و در مناطق ۹ و ناژوان نیز تأمین اعتبار انجام خواهد شد تا ادامه کار تا پایان سال ۹۹ به اتمام رسد.
مرکز تحقیقات سازمان پارک‌ها چه اهداف و برنامه هایی را دنبال می‌کند؟
مرکز تحقیقاتی سازمان پارک‌ها و فضای سبز در محمودآباد و در محوطه‌ای به وسعت ۱۱ هکتار واقع شده است.
در این مرکز بر روی انواع گل‌ها، گیاهان و به خصوص چمن‌ها آزمایشات و تحقیقات پژوهشی انجام و نسبت به خشکی، شوری، استرس‌های محیطی و شرایط اقلیمی مطالعه و آزمایش می‌شود و پس از بررسی اینکه گونه‌های گیاهی می‌تواند در شرایط اقلیمی و کم‌آبی اصفهان دوام داشته باشد، گیاهان وارد فضای شهر می‌شود.
مرکز تحقیقاتی محمودآباد از ۲۰ سال پیش تاکنون فعالیت‌های متعددی داشته است؛ به عنوان مثال ۴۵۰ گونه گیاهی با یک ژنوتیپ از انواع چمن‌ها وجود دارد.
پس از انتخاب گونه‌های مقاوم، بسیاری از آنها تولید انبوه شده و وارد شهر می‌شود؛ البته تا دو سال قبل انجام این تحقیقات کمتر در شهر دیده می‌شد، اما با تغییر مدیریت و اینکه این تحقیقات باید در شهردیده شود، تحقیقات خوبی انجام شده و گل‌ها و گونه‌های گیاهی مقاوم در فضای شهر کاشت شده است.
«گل مغربی صورتی» یکی از گل‌های بسیار مقاوم به خشکی است که بیشترین شیوع کاشت را در شهر دارد.
در حال حاضر در عمده شهرهای گرم کشور گل مغربی صورتی بیشترین گونه‌ای کاشت شده به شمار می‌رود، البته علاوه بر آن انواع گل‌های سلبی، گل‌های دارویی زینتی مقاوم، سینارا، کنگر، گل نسترن، انواع رز های هفت رنگ یا گل توری نیز کاشته شده است.
در طول سال درختچه توری به صورت تک درختچه و محدود در شهر کار شده بود، در واقع بیش از ۵۰ هزار اصله از این درختچه گل‌دار را در شهر گسترش دادیم چرا که این گل در فصل تابستان تا شهریور که هوا بسیار گرم است، گل‌دار، زیبا و بسیار کم نیاز آبی است.
در مرکز تحقیقاتی محمودآباد ۴۰۰ ژنوتیپ از انواع داوودی با گل‌های زیبا پرورش یافته بود که با توجه به برگزاری جشنواره گل‌های داوودی به باغ گل‌ها انتقال یافت.
جشنواره گل‌های داوودی تا بیستم آبان‌ماه سال‌جاری در باغ گل‌ها برپا است و ۲۰۰ گونه تکثیر شده از انواع گل‌های داوودی و ۳۰ هزار گلدان در باغ گل‌ها قرار داده شده و در معرض دید شهروندان قرار گرفته است.
گل داوودی علاوه بر زیبایی، نسبت به تنش‌های خشکی، شوری و استرس‌های محیطی در فصل پاییز بسیار مقاوم است.
در حا حاضر تغییر الگوی کاشت ما براساس گل‌های دائم فصلی است، بنابراین بسیاری از آنها در فصل بهار گُل دارد و امکان دارد فصل تابستان یک گل دیگری که در کنار آنها کاشته شده یا گلدانی در مجاورت انها قرار داده شده باشد و گل‌های قبلی فقط برگ هایش زینت بخش باشد.
یکی دیگر از اقدامات سازمان پارک‌ها راه‌اندازی کلینیک فضای سبز است، در این کلینیک چه اقداماتی انجام می‌شود؟
در پارک ملت کلینیک گیاه‌پزشکی از سال‌های قبل غیرفعال شده بود، اما از دو سال قبل بار دیگر راه‌اندازی شده و به صورت رایگان خدماتی را به شهروندان ارائه می‌دهد.
خدمات مشاوره‌ای، توصیه‌های تغذیه‌ای همچنین تغییر الگوی کاشت، معرفی گیاهان و حتی برگزاری کلاس‌های آموزشی در این کلینیک انجام می‌شود.
در برنامه داریم که تعداد کارشناسان کلینیک را افزایش دهیم تا بتوانند به صورت میدانی نیز بازدیدهایی را انجام دهند، البته برنامه سازمان این است که یک نرم‌افزار ارایه شود تا هرگونه مشکلات شهروندی در بخش گل‌ها و گیاهان از طریق آن اعلام و شهروندان به صورت غیرحضوری نیز با کارشناسان این کلینیک در ارتباط باشند.
دومین کلینیک در پارک ایثارگران در مجاورت خانه هنرمندان واقع دردر محدوده منطقه شش شهرداری اصفهان راه‌اندازی شده و تا چند روز آینده افتتاح می‌شود.
البته کلینیک پارک ملت دستگاه‌ها و تجهیزات گیاه پزشکی دارد که می‌تواند آفات و بیماری‌ها را کنترل کند، از این رو به عنوان کلینیک مادر خواهد بود.
پیش‌بینی سازمان پارک‌ها برای تامین منابع آبی مورد نیاز آینده جهت آبیاری فضای سبز چیست؟
یکی از اقداماتی که برای انجام آن زمان و هزینه زیادی در شهرداری اصفهان صرف شده، برنامه‌ریزی برای استفاده از پساب تصفیه شده است.
برنامه‌ریزی شده که تا سال ۱۴۰۰ بین ۳۰ تا ۴۰ درصد فضای سبز از طریق پساب تصفیه شده تکمیلی و ثانویه آبیاری شود، البته تمام زیرساخت‌های لازم را انجام دادیم.
علاوه بر تصفیه خانه‌هایی که به این فرم است، تصفیه خانه‌های لوکال نیز در ناژوان پیش‌بینی شده است.
در منطقه ناژوان چهار مخزن پیش بینی شده که در حال حاضر سه مخزن به اتمام رسیده و مخزن چهارم نیز در دست احداث است؛ البته در سایر مناطق نیز دهها مخزن، کلکتور و شبکه آبیاری بسیار وسیع پیش‌بینی شده و در حال انجام است.
با توجه به اقدامات انجام شده می‌توان این نوید را به شهروندان داد که تا سال ۱۴۰۰ در زمینه تصفیه پساب، مخازن نگه‌داری و شبکه انتقال آب مشکلی نخواهیم داشت.
البته برنامه تغییر الگوی کاشت را همچنان باید ادامه دهیم زیرا اعتقاد داریم باید پساب تصفیه شده قابل استفاده در فضای سبز جایگزین استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی که کاهش آن در حال حاضر تهدیدی بسیار بزرگی برای کشور و جهان و باعث فرونشست زمین بوده، شود.
درختان کمربندی شرق اصفهان چه شرایطی دارد، آیا از درختان خشکیده این نقطه از شهر آماری وجود دارد؟
یک هزارو ۲۰۰ هکتار در سمت شرق اصفهان فضا وجود دارد که فقط ۷۰۰ هکتار آن جنگل شرق است که میزان نیاز آبی درختان آن بسیار بالا است در حالی که طی سال‌های گذشته آب مورد نیاز برای آبیاری آنها در اختیار نبوده است.
علی‌رغم اینکه نیاز آبی ۷۰۰ هکتار جنگل شرق ۲۲۵ لیتر آب است، سال‌ها ۲۵ لیتر در ثانیه آب به این منطقه هدایت شده بنابراین انتظار می‌رفت که شاید درختان آسیب دیده باشند، از این رو برای نخستین بار در کشور یک بررسی همه جانبه از طریق تصویربرداری هوایی به وسیله پهباد توسط یک شرکت بخش خصوصی در عرصه یک هزار و ۲۰۰ هکتاری انجام وحدود ۳۰ هزار تصویر از این منطقه تهیه شد.
تصاویر به گونه‌ای است که نوع گونه درختان و شرایط آسیب‌پذیری آنها مشخص می‌شود زیرا در ارتفاع ۶۰ متری تصویربرداری انجام شده است.
این نوید را به شهروندان می‌دهم که از کل یک هزارو ۲۰۰ هکتار، ۵۵۰ هکتار پایش شده و در نتیجه آماری خوشبختانه یک هزارو ۳۰۰ درخت خشک در تمام این جنگل پیدا کردیم.
بسیار خرسندیم از اینکه باتوجه به تمام مشکلاتی که در سال گذشته و امسال وجود داشته، تعداد درختان آسیب دیده قابل توجه نیست.
در حال حاضر هیچ مشکلی را در سمت شرق علی‌رغم اینکه کمترین میزان آب را در اختیار این قسمت قرار داده بودیم، نداریم.
سرانه فضای سبز شهر چقدر است؟
سرانه اکولوژیک شهر اصفهان ۲۷ مترمربع است که سرانه تفرج گاهی کمتر است در تلاشیم که سرانه تفرج گاهی افزایش پیدا کند،
در صدد هستیم سرانه اکولوژیک را حداقل ثابت نگه داریم اما با افزایش جمعیت باید بتوانیم باتوجه به منابع محدود آب سرانه ها هم حفظ بشود.
امسال اقدامی که انجام شده توسعه دیم است که در این راستا برای عرصه های در اختیار شهرداری و عرصه‌های غیر دراختیار شهرداری هماهنگی‌های لازم شده است.
عرصه‌هایی از مناطق صفه، سازمان آرامستان‌ها، بخش‌هایی از محدوده شرق، بخش‌هایی از منطقه دو شهرداری اصفهان انتخاب شده و کشت دیم انجام می‌شود.
برای توسعه دیم‌کاری امسال در حدود ۵۰ تا ۱۰۰ هکتار عرصه را در دستور کار قرار داده و در حال اجرا است؛ بنابراین با این توسعه دیم که تلاش می‌شود به ۱۰۰ هکتار برسد، نیم متر به سرانه فضای سبز اکولوژیک شهر اضافه خواهد شد.
نظر شما