به گزارش خبرنگار ایمنا، شورایاریها که از سال ۷۹ نام طرح معتمدین سببساز ارتباط بیشتر میان مردم و شورای شهر تهران شد، در دوره اخیر شورا با حواشی بسیار و در ابتدای مردادماه با برگزار انتخابات بار دیگر تشکیل شد.
تعییر اساسنامه، تعویق چندباره زمان برگزاری و مخالفتهای متعدد دولت و مجلس با نحوه برگزاری انتخابات این شورای محلی، از جمله حواشی پیش از انجام انتخابات و مشارکت محدود پایتخت نشیان و بروز برخی شائبهها مبنی بر تخلف در جریان انتخابات موضوعاتی بود که پس از برگزاری الکترونیکی این انتخابات مطرح شد.
با این حال اعضای شورای شهر تهران همگی از آن به عنوان یک دستاورد یاد کردند به حدی که موضوع شوراهای محلی در برخی شهرها نیز بار دیگر بهطور غیررسمی مطرح شد.
با گذشت از روزهای پر سر و صدای انتخابات شورایاریها قضاوت را درباره نحوه اجرای آن و سازوکاری که برای این این شورا مشخص شده، راحتتر میکند؛ انتخاباتی که به گفته علی دشتی، دبیر هیات رئیسه شورای عالی استانها سازوکار چندان مشخص و دقیقی مانند انتخابات سراسری نداشت، بین نحوه برگزاری آن و استاندارهای وزارت کشور فاصله زیادی بود و نتوانست مشارکت زیاد شهروندان را کسب کند.
وی ادامه داد: البته انتظار از چنین انتخاباتی نیز همینقدر است و نمیتوان آن را با یک انتخابات ملی مقایسه کرد زیرا به دلیل محلی بودن، اهمیت سیاسی چندانی ندارد؛ در یک انتخابات سراسری از چند ماه قبل مقدمات اجرا فراهم شده و جلسات توجیهی برای مجریان برگزار میشود، اما مقدمات انتخابات شورایاری خیلی سریعتر از آنچه در انتخابات معمول اتفاق میافتد، انجام شد.
شوراهای محلی باید پایه شوراهای دیگر باشند
دشتی شورایاری را یک مطالبه کوچک شده از آن چیزی دانست که باید در شهر شکل بگیرد و اضافه کرد: در اکثر دنیا ابتدا شورای محله به عنوان شورای پایه و ناحیه شکل گرفته و پس از آن شورای شهر و سایر شوراهای فرادست از آن شکل میگیرند، درحالی که در ایران شورای شهر تشکیل شده و خبری از شورای محله پیش از آن نیست؛ شورای محله که در قانون اساسی نیز بر آن تاکید شده و با این وصف منطقی آن است که شهری مانند تهران، ۲۱ عضو شورای شهر نداشته باشد بلکه هر محلی چند نماینده داشته باشد.
وی اظهار کرد: این نظام مقدمات زیادی لازم دارد مثلا یکی از ایرادات انتخابات شورایاری این بود که محدودیتی وجود نداشت تا فرد رای دهنده در محلهای غیر از محله خود رای ندهد؛ یکی از موارد انتخابات حفظ تعلق است و اگر افراد این تعلق و شناخت را به یک محله نداشته باشند انتخابات واقعی شکل نمیگیرد و نمایانگر خواست مردم نخواهد بود.
دبیر هیات رئیسه شورای عالی استانها با اشاره به اینکه کشورهایی که چنین شورایی دارند زیرساختهای هویتی لازم را نیز اجرا کردهاند که هر فرد در محله خود رای بدهد و رای دهندگان با اتوبوس و قشون کشی به پای صندوقهای رای آورده نشوند، تصریح کرد: البته این مورد در شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر در انتخابات شورای شهر در کشور ما وجود دارد و فرد باید ساکن همان شهر باشد.
وی یکی دیگر از انتقادات به شورایاریها را متوجه ماهیت محلهها دانست و افزود: دسته ای از منتقدان میگویند فردی که همسایه خود را در یک مجتمع مسکونی نمیشناسد، چگونه میتواند محله خود را بشناسد؛ آنها معتقد اند محله افراد در شهرهای بزرگ، محل کارشان است.
نبود الگوی موفق در تشکیل شوراهای محلی
با این وصف، شوراهای محلی نه تنها تاکنون نتوانستهاند در کلانشهرهای کشور مشارکت مردمی را با خود همراه کنند بلکه در اجرا و ماهیت نیز دچار معضلات بسیاری هستند؛ اصفهان یکی از همین کلانشهرها است که به گفته عضو شورای این شهر در دو دوره اخیر خود خواسته تا با تشکیل شوراهای محلی، زمینه مشارکت شهروندان را فراهم کند؛ امری که بزرگترین معضل آن نداشتن یک الگوی موفق بوده و به همین سبب توفیق چندانی نیافته است.
کوروش محمدی در این خصوص با بیان اینکه از ابتدای شروع دوره پنجم بهطور جدی تشکیل شورای محلات را پیگیری کردیم، اظهار کرد: شوراهای محلی در دوره قبلی نیز پیگیری شده که به موفقیت آمیز نبود و در دوره جدید با دقت بیشتری مورد ارزیابی قرار گرفت.
وی دلیل اجرایی نشدن آن را هزینهبر بودن و عدم وجود مکانیزمهای اجرایی دانست و افزود: متولیان امر در وزارت کشور نیز استقبال چندانی از اجرای انتخابات برای تشکیل شوراهای محلی نکردند و از طرفی در برخی شهرها و قبل از ورود اصفهان، تجارب موفقی در این زمینه به دست نیامد بنابراین تصمیم گرفته شد تا تشکیل شوراهای محلی از دستور کار شورای شورای شهر خارج شود.
آنچه در عرف مطرح است، مدیریت شهری وظیفه تشکیل شوراهای محلی را برعهده دارد اما حال که تصمیمات به گونهایست که لااقل در آینده نزدیک نمیتوان شاهد چنین شوراهایی در اصفهان بود، به گفته رئیس کمیسیون اجتماعی و محیط زیست، شورای شهر از مشارکت مردم غافل نشده است.
وی اضافه کرد: با این حال هر الگویی که بیشترین رضایت مردم را جلب کند، مورد تایید خواهد بود به شرطی که سازوکار اثرگذاری لازم را کسب کرده و هزینههای طرح با مزایای مادی و معنوی آن همخوانی داشته باشد.
شرح وظایف شوراهای محلی به درستی مشخص نیست
رئیس مرکز پژوهشهای شورای شهر اصفهان از انجام یک پژوهش جامع در این خصوص خبر داده و افزود: در این پژوهش تشکیل شوراهای محلی در نقاط مختلف دنیا به ویژه در کشورهای پیشرفته مورد توجا بود و حتی آییننامههای آنان نیز ترجمه شده و مجموعه کاملی به دست آمد اما زمانی که در شورای شهر مطرح شد، نگاه کلی به اجرای آن مثبت نبود و پس از آنکه شورا با آن موافق نکرد، بایگانی شد.
کوروش خسروی نیاز به انتخابات را یکی از چالشهای تشکیل شورای محلی دانست که وزارت کشور نیز وجاهت قانونی برای آن قائل نیست و افزود: چنین انتخاباتی در تهران برگزار شد اما باید توجه کنیم که تعامل شهرداری تهران با فرمانداری تفاوت بسیاری دارد با تعاملی که شهرداری اصفهان با فرمانداری ایجاد میکند.
وی نفوذ دادن برخی مسائل تخصصی به شورای شهر که رسانهها و مدیریت شهری از آن غافل هستند را وظیفه اصلی شوراهای محلی برشمرد و تصریح کرد: آیا وظایف شورایاریها به همین میزان محدود میشود که کجا آسفالت کوچه خراب است یا زباله در کدام محل جمع نمیشود؟ این موارد بدون وجود چنین نهادی نیز به وسیله مردم گزارش شده و توسط شهرداری پیگیری میشود.
رئیس مرکز پژوهشهای شورای شهر اصفهان با اشاره به اینکه نگاه در کشور ما به شوراهای محلی باید تغییر کند، ادامه داد: باید دید چه وظایفی را میخواهیم به عهده شورایاریها بگذاریم که روی زمین مانده است و تا زمانی که این وظیفه احساس نشود، اضافه کردن یک سازوکار جدید، سبب افزوده شدن بار مالی جدید خواهد بود.
شوراهای محلی در اصفهان بایگانی شده است زیرا نه الگوی موفقی برای آن در دست بوده، نه وظیفه مشخصی برایش تعیین شده است، بنابراین باید منتظر ماند و دید شورای پنجم تهران میتواند از شورایاری خود الگوی مشخص با وظایف تاثیرگذار خلق کند یا خیر.
البته به گفته سید آرش حسینی میلانی، نائب رئیس ستاد هماهنگی شورایاریها، این نهاد مردمی در تدوین بودجه سال ۹۹ شهرداری تهران نقش مهمی داشته و قرار است اولویتهای هر محله با نظر شورایاریها تعیین شود، مسئلهای که امیدواریها را به تغییر شورایاریها از یک شورای نمایشی به شورایی تاثیرگذار زنده خواهد کرد.
نظر شما