به گزارش خبرنگار ایمنا و بر اساس چکیده یک مقاله، با توجه به اینکه سه دسته عوامل اجتماعی–فرهنگی، اقتصادی و کالبدی مهمترین ابعاد بروز آسیبهای اجتماعی در شهرها هستند، امروزه مدیران شهری ملزم به در نظر گرفتن این ابعاد در کاهش راههای بروز آسیبهای اجتماعی میباشند.
اهداف توسعه پایدار در شهرها ایجاب میکند که پیشگیری از آسیبهای اجتماعی به عنوان یکی از مولفههای توسعه پایدار، مورد توجه برنامهریزان و مدیران فرهنگی شهرها قرار گیرد و نیاز امروز جامعه شهری در عرصههای فرهنگی و اجتماعی به لزوم توجه سریع به این امر دلالت دارد. نقش مشارکتی شهروندان در کاهش آسیبهای اجتماعی در شهرها ضرورتی اجتناب ناپذیر است و این نقش لزوم مشارکت آگاهانه شهروندان در پیشگیری آسیبهای اجتماعی را به طور قابل ملاحظهای افزایش میدهد.
در حقیقت مشارکت اجتماعی شهروندان، پدیدهای چندبعدی است که تحقق آن نیازمند شرایط و الزامات خاصی است. جایگاه این مشارکت در برنامههای فرهنگی و اجتماعی شهرها جایگاهی انکارناپذیر است.
بنابراین این مشارکت بایستی هدفمند و همراه با برنامهریزیهای لازم باشد. تعیین نیازها، خواستهها و اولویتبندی برنامههای فرهنگی شهر در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، فضای شهری و ... جز با مشارکت شهروندان میسر نخواهد شد و این مشارکت مستلزم استفاده و بهرهگیری از تکنولوژی رسانهای، اطلاعرسانی و آگاهسازی به موقع و سریع شهروندان است.
این مشارکت زمانی به درستی شکل میگیرد که شهروندان از ساز و کارهای آن مطلع باشند و مدیریت شهری برای اثرگذاری مشارکت شهروندی الزامات لازم را فراهم آورد.
با افزایش جمعیت در کلانشهرها، امروزه شاهد افزایش تنوع آسیبهای اجتماعی و در پی آن درگیر شدن خانوادهها با آنها هستیم. در پیدایش آسیبهای اجتماعی عوامل روانی، محیطی و اجتماعی متاثر هستند و آگاهسازی شهروندان در رابطه با انواع آسیبهای اجتماعی مبتلا به جامعه و راههای متنوع پیشگیری از آن ضروری است.
در این میان، اطلاعرسانی شفاف رسانههای جمعی مخصوصا در کلانشهرها و تمرکز برنامهریزان فرهنگی بر این مطالب در جهت رسیدن به اهداف توسعه پایدار شهری نشان از نقش پر رنگ رسانهها دارد و لزوم هماهنگی بخشهای خصوصی و عمومی در زمینه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در جامعه شهری را میطلبد. فقدان حس تعلق مکانی و حس اجتماع در شهرهایی که به نوعی مهاجرپذیر هستند، مشکلات روانی و اجتماعی بسیاری را پدید میآورد که میتواند زمینهساز بروز آسیبهای اجتماعی باشد. در این میان طراحی مناسب فضاهای کالبدی در شهرها و طراحی مناسب محیطهای شهری و فراهم آوردن فضاهای مناسب ارتباط جمعی با ایجاد حس اجتماع دوستی نسبت به مکان، تقویت هویت جمعی از بسیاری از آسیبهای اجتماعی جلوگیری میکند.
دنبال کردن رویکرد علمی در پیشگیری و مقابله با آسیبهای اجتماعی و استفاده از پژوهشهای انجام شده به خصوص در کلانشهرها از تکرارهای بی اثر و خستهکننده این اقدامات به نحو شایستهای جلوگیری میکند.
آگاهسازی شهروندان به تاثیر فوقالعاده حس مشارکت اجتماعی در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی جامعه شهری، وظیفهای است که نباید از دید برنامهریزان شهری غافل بماند.
سرمایهگذاری فرهنگی بر روی مشارکت آگاهانه شهروندان و روابط اجتماعی سالم در شهرها فصل جدیدی است که نباید گشودن آن به تعویق افتد؛ روابط اجتماعی در شهرها جدا از ایجاد کمک به ارتقاء بهداشت روان شهروندان، زمینهساز پیشگیری بسیاری از آسیبهای اجتماعی در شهرها است.
عوامل مختلفی میتواند از بروز و گسترش آسیبهای اجتماعی جلوگیری کند لذا لازم است مدیران شهری در برنامهریزیهای فرهنگی-اجتماعی خود، موارد زیر را نیز به درستی لحاظ کرده و با ایجاد زمینههای لازم برای مشارکت فعال و هدفمند شهروندان، تلاش برای تقویت سرمایه اجتماعی و ایجاد حس اعتماد شهروندان به مدیریت شهری، گسترش فضای فعالیت نهادهای مدنی، عمومی و مردمی در برنامهریزیهای مدیریت شهری، ایجاد بستر اجتماعی-فرهنگی مشارکتی از طریق رسانهها و برنامههای فرهنگی-تبیین و اجرایی شدن حقوق شهروندی و توجه به مطالبات شهروندی و جایگاه قانونی آن تغییرات زیرساختی لازم را ایجاد کنند.
در مجموع با توجه به توسعه اجتنابناپذیر شهرنشینی و دامنه آسیبهای اجتماعی، لازم است مدیران شهری در برنامهریزیهای خود، عوامل مختلف ایجاد، پیشگیری و کنترل آسیبها را مورد بررسی قرار داده و با توجه به فضاهای شهری و کالبدی آن اقدام کنند.
باید باور کنیم که پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و فرهنگی در کلانشهر، بدون ارتقاء فرهنگ شهروندی و شهرنشینی امکانپذیر نیست و همواره برای ساختن شهرهای خوب، علاوه بر برنامهریزی مدیریت شهری، نیازمند شهروندانی همراه و آگاه هستیم که سهم مشارکتی بالایی در بهبود وضعیت شهر داشته باشند.
مقاله از: شبنم خداخواه، مشاور شهردار تبریز در امور بانوان
نظر شما