به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، هرچند تنها حدود نیمی از جمعیت جهان ساکن شهرها هستند ولی بیش از ۸۰ درصد از تولیدات ناخالص داخلی جهان در شهرها به دست میآید. از سوی دیگر شهرها از حیث جمعیت جوانتر از مناطق روستایی هستند و موقعیتهای کاری بیشتری را فراهم میآورند، بدین ترتیب مکانهای بنیادی و بسیار مهمی برای بهره بردن از مزایایی به حساب میآیند که جمعیت بالا آنها را در اختیار قرار میدهد و میتوانند راهکارهای ابتکاری و عملی برای از بین بردن فقر، بهبود زیرساختها و مقابله با آلودگی را در سراسر جهان ارائه دهند.
در نتیجه گسترش سریع شهرنشینی که جهان امروز شاهد آن است، پتانسیل بالایی برای بهبود وضعیت رفاه جوامع دارد. از سوی دیگر چشمانداز توسعه انسانی در آینده تا حد زیادی به چگونگی مدیریت این شهرهای در حال رشد وابسته است و سرمایهگذاری در زیرساختهای اصلی منجر به رشد و توسعه نیروی انسانی میشود.
با این حال شهرنشینی منجر به بروز چالشهای بسیاری در این مسیر میشود و ارتباط نزدیکی میان سرعت بالای شهرنشینی با افزایش خطرات زیستمحیطی به ویژه برای شهرهایی با زیرساختهای ضعیف همچون سیستمهای انرژی ناپایدار، جادههای پرتردد و حملونقل عمومی نامناسب، بنادر ناکارآمد و مدارس ناکافی وجود دارد که همگی منجر به افول سطوح رقابتی و چشماندازهای اقتصادی شهرها میشود.
در نتیجه همه جنبههای شهرنشینی مثبت نیست خصوصا اگر بدون برنامهریزی و به سرعت انجام گرفته باشد. بنابراین بهمنظور استفاده کامل از فرصتهایی که با شهرنشینی به وجود میآید، لازم است سیاستگذاران تمامی عوامل و جنبههای افزایش شهرنشینی را در نظر بگیرند و برای آنها برنامهریزی کنند.
پیشبینی میشود تا سال ۲۰۵۰ بیش از دو سوم جمعیت جهان ساکن مناطق شهری شوند. این افزایش سریع عمدتاً در کشورهای در حال توسعه آفریقا و آسیا صورت میگیرد که علیرغم دنیای پیشرفته امروزی، مناطق شهری آنها هنوز هم کمتر از سایر نقاط جهان است ولی سریعترین نرخ رشد شهری را دارند تا جاییکه احتمال میرود جمعیت شهری آفریقا از ۴۰ درصد امروز به ۵۶ درصد تا سال ۲۰۵۰ و در آسیا از ۴۸ درصد به ۶۴ درصد افزایش یابد. دانشمندان تخمین زدهاند که بهمنظور تأمین نیازهای این حجم از توسعه منازل مسکونی شهری، زیرساختهای جهانی تا سال ۲۰۳۰ به سرمایهای ۵۷ میلیارد دلاری نیاز دارد زیرا لازم است تا این سال برای حدود سهمیلیارد نفر خانه ساخته شود. در حال حاضر بهمنظور تأمین کسریهای موجود اقدامات بسیاری انجام گرفته است ولی کافی نیست. مدیریت این امر نیازمند برنامهریزی صحیح و جامع است.
از سوی دیگر دولتهای ملی و محلی باید با برنامهریزیها و استراتژیهای بیشتر برای پاسخگویی به طیف گستردهای از چالشها و فرصتهای ناشی از شهرنشینی سریع قویتری عمل کنند. این اقدام در گام اول میتواند با ایجاد یک استراتژی ملی شهرنشینی برای شناسایی اولویتهای توسعه شهری، همچنین انجام برنامهریزیها و اقدامات هماهنگتر به کمک مشارکت تمامی بخشهای درگیر از جمله بخشهای خصوصی انجام پذیرد. با این حال انتخابها و اولویتبندی سیاستهای اتخاذ شده شهری به عوامل مختلفی همچون مقیاس، سرعت و منبع شهرنشینی، وسعت شهرها و توسعه مناطق شهری بستگی دارد در نتیجه استراتژیهای گوناگون شهری با یکدیگر برابر نیستند.
از دیگر عوامل مهم و مؤثر در موفقیت شهرنشینی، روابط بین دولتی به حساب میآید. لازم است دولتهای ملی، منطقهای و شهری با یکدیگر در ارتباط باشند و در راستای تحقق دیدگاهی مشترک تلاش کنند. علاوه بر این، دولتهای محلی به مهارتهای فنی و مدیریتی و توانایی تعامل با امکانات عمومی و قوی برای طراحی، اجرا، نظارت، ارزیابی سیاستها و خدمات عمومی محلی نیاز دارند. با رشد شهرها، دولتها باید پاسخگوی افزایش تقاضای خدمات عمومی و ترمیم زیرساختهایی که در بسیاری موارد توانایی ادامه عملیات خود را ندارند باشند. برای مثال امروزه بیش از یکمیلیارد نفر در جهان ساکن منازلی با کمترین میزان استانداردهای رفاهی و بهداشتی هستند و بیش از ۷۰۰ میلیون منزل شهری موجود در حاشیههای شهرها، در کنار مواجهه با کمبود آب آشامیدنی سالم که خطر ابتلا به بیماریهای واگیردار را به ویژه در بین کودکان بالا میبرد، فاقد سیستم تخلیه فاضلاب کافی و نیز خدمات بهداشتی هستند.
با این حال تخمین زده میشود که حدود ۴۰ درصد از گسترشهای شهری جهان ممکن است در مناطق حاشیهای شهرها اتفاق افتد که این مسأله اختلافات اقتصادی و ناگوار بودن شرایط بهداشتی این نواحی را تشدید میکند. بنا بر گزارش برنامه شهرکسازی سازمان ملل متحد (UN Habitat)، که از برنامههای سازمان ملل برای ایجاد شهرک و توسعه شهرهای پایدار است، بیش از یکهزار و ۶۰۰ شهر در سراسر دنیا با مشکل سطوح بالای آلودگی هوا مواجه هستند که آنها را نیازمند شناسایی منابع اصلی و زمینهای آلودگی و اتخاذ سریع راهکارهای مؤثر برای بهبود کیفیت هوا، آب و خاک میکند.
علاوه بر این شهرنشینی منجر به بروز اختلافات درآمدی و موقعیتی، هم در بین مناطق روستایی و شهری هم در بین گروههای اقتصادی مختلف در شهرها میشود. بنابراین با توجه به یازدهمین هدف توسعه پایدار (SDG) یعنی دستیابی به شهرها و جوامع پایدار، جهان به عنوان یک نقطه عطف در مسیر توسعه اقتصادی اجتماعی نیاز به شهرنشینی پایدار دارد و رسیدن به این هدف یکی از مهمترین اقدامات جهانشهری امروز برای دستیابی به رفاه و آسایش است.
نظر شما