پس از صدسال، همچنان پرشکوه و بی‌نظیر

به گزارش خبرنگار ایمنا، جلال‌الدین تاج اصفهانی، از مشاهیر موسیقی ایران و به طور مشخص سبک موسیقی اصفهان است که سال ١٢٨٢ در اصفهان چشم به جهان گشود و در ١٣ آذر ١٣٦٠ درگذشت. پیکر وی در تکیه سیدالعراقین در تخت فولاد، به خاک سپرده شده است. رونمایی آثار هنرمندی چون تاج، که به صدای اصفهان شهرت دارد، در این هنرسرا در شهر تهران، گواه از این دارد که آوازه‌ او تنها به مردمان شهر خود محدود نمی‌شود.

ترانه «به  اصفهان رو» که توسط ملک الشعرای بهار سروده شده است، از خاطره‌انگیزترین و فراموش نشدنی‌ترین آثار اوست که قلب‌ مردمان ایران را تسخیر کرده است. از آنجا که او با اشعار بزرگانی چون حافظ و سعدی انس می‌گرفت، این اشعار را به بهترین شکل در آوازهایش ادا می‌کرد و به همین دلیل تا کنون کسی نتوانسته جای جلال الدین تاج اصفهانی را برای دل‌های مانوس با آوازهایش بگیرد.

نوید نوروزی که این آلبوم به کوشش او گرده آوری شده است، به شرح روند تغییر و تحول سبک و صدای تاج در دوران کاری خود پرداخت. او به روش دیسکوگرافی موفق شده این مجموعه آثار را گردآوری کند. «دیسکوگرافی به معنای مستند سازی آثار منتشر شده صوتی در قالب لوح فشرده از یک هنرمند به صورت گزارشی نظام یافته و حاوی حداکثر اطلاعات ممکن از مراحل تولید و ضبط اثر است». نکته مهمی که نوروزی در بررسی و جمع‌آوری آثار تاج به آن برخورد کرده بود تغییر فرم خوانندگی استاد تاج پس از سال ١٣١٢ و شهرت گرفتن اودر کشور است. به گفته نوروزی "صدای استاد از این سال دچار استقلال هنری شده و شخصیت جدیدی به خود می‌گیرد."

کمپانی "هیز مسترز ویس" گردآورنده آثار استاد تاج اصفهانی است و تعداد هشت صفحه از صدای استاد تاج ضبط کرده است که در این آلبوم بازسازی شده است. این مجموعه اولین تجربه‌های تصنیف خوانی تاج، به آهنگ سازی استاد برازنده است.

علی عطریان، رییس اداره هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری اصفهان، در این مراسم گفت: "در حوزه موسیقی مرحوم تاج، ستاره است و برای ما دانشگاه بزرگی است."

تاج سخاوتنمد با آموزش

علیرضا میرعلی نقی، پژوهشگر حوزه موسیقی، نیز در این مراسم  از بررسی صفحات و آثار کشف شده از استاد تاج که تا پیش از این مفقود بودند، گفت: "میراث صوتی فاخری که اکنون از استاد تاج داریم، بسیار تاثیرگذار و ماندگار است." اگرچه به گفته این پژوهشگر بسیاری از آثار تاج در سال ١٣٥٧ از بین رفته‌اند.

در ادامه مراسم حسن منصوری (نوازنده نی) خاطراتی را از میل همیشگی تاج به آموختن و حتی در بهترین دوران کاری او و آگاهی‌اش از ردیف‌های موسیقی تعریف کرد.

 او در وصف شخصیت تاج، از سخاوتمندی‌اش با شاگردان و مخاطبانش توضیح داد: "استاد، لقب کوچکی برای شرح این بزرگوار است؛ استاد تاج در هر محفلی نمی‌خواند. گاهی در کوچه و برزن و مراسمی که متعلق به فقیری بود آواز می‌خواند اما گاهی مراسم فلان الدوله را به بهانه‌های مختلف ترک می‌کرد؛ مرحوم تاج، آنچه را که می‌دانست را با چنان قدرت و توانی خوانده است که انسان را محصور خویش می‌کند. تاج در مکتب شعرا و عرفای ایران، دانشجویی عملگرا بود و اگر از سعدی غزلی می‌خواند در قلبش جایگاه داشت و به آن عمل می‌کرد. در ارتباط با تربیت شاگردان نیز سخاوتمند بود؛ آنچنان که هیچ کدام از شاگردانش به سبک وی نمی‌خوانند و همگی صاحب سبک هستند."

او در ادامه با توصیه آشنایی خوانندگان و هنرمندان جوان با مشاهیر و بزرگان موسیقی همچون تاج گفت "در زمانی که استاد تاج آواز می‌خواند، خوانندگان دیگری نیز بودند که در سبک‌های دیگری می‌خواندند اما دلیل محبوبیت و  ماندگاری مرحوم تاج باید بررسی شود."

منصوری در واکنش به نقد برخی که ترانه‌های تاج را فاقد کیفیت می‌دانستند؛ این نقدها را غیر منصفانه توصیف کرد و با گلایه و افسوس گفت: "منتقدان بر این باور هستند که استاد تاج اصفهانی، بدون علمی از ردیف و دستگاه‌های موسیقی آواز می‌خواند؛ غافل از این که اکثر آوازهای وی ضبط خانگی بودند."

بندبازی تاج با آواز

علی‌اصغر شاه‌زیدی، خواننده و مدرس آواز اصیل ایرانی، در این مراسم با پخش چند قطعه گزیده از آثار تاج و پخش آن، توضیحاتی درباره شرایط زندگی کاری تاج و نوع انتخاب اشعار برای ترانه‌هایش؛ ارائه داد. وی همچنین به شرایط حال حاضر خوانندگان جوان و سطح مهارت‌های آوازشان، انتقادات جدی داشت.

شاه زیدی با تاکید بر توانایی های استاد تاج گفت "از قاجار تا امروز کسی به این شکل نخوانده، تاج با آواز خود مشغول بندبازی است. حدود ۲۰۰ سال است که کسی این کار را انجام نداده است به مناسبت روز بزرگداشت حافظ از عبدالحسین مختاباد، علی رستمیان ، فاضل جمشیدی ، امیر مسعود امیری و ابوالفضل ریاحی  دعوت کرد تا با حضور بر روی سن یک بیت آواز بخوانند که این درخواست او با استقبال حاضرین در سالن همراه شد .

در پایان این مراسم از  آلبوم آوازهای استاد جلال تاج اصفهانی با حضور اصغر شاهزیدی، سید عباس سجادی مدیر عامل بناد آفرینش های هنری نیاوران ، عبدالحسین مختاباد، علی رستمیان، فاضل جمشیدی، امیر مسعود امیری و ابوالفضل ریاحی، خانواده استاد تاج اصفهانی،علی عطریان، رییس اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان، محمد سلمانی، آرش فرهنگفر، آرش نصیری  و ... رونمایی شد.

آلبوم آوازهای استاد جلال تاج اصفهانی که به آثار ضبط شده توسط کمپانی‎های هیز مسترز ویس، سودوا و پولیفون اختصاص دارد با همت نوید نوروزی و حمایت شهرداری اصفهان گردآوری و روانه بازار موسیقی شده است.