در هر صورت معاملات دو روز پایانی همراه با تلاطم و نوسان بود تا معامله‌گران در تعطیلات آخر هفته در خصوص ترکیب سبد سرمایه‌گذاری خود بیشتر اندیشه کنند.
رشد بازار در همه سهم‌ها و گروه‌ها یکپارچه نبود و بسیاری از سهام مورد معامله در هفته جاری مسیر اصلاحی را در پیش گرفت. در این میان سهام ۳۲ شرکت در طول پنج روز معاملاتی بیش از ۱۰ درصد کاهش ارزش داشت که از بزرگ‌ترین آنها می‌توان به شرکت‌های پتروشیمی کرمانشاه، پتروشیمی زاگرس، لبنیات پگاه گلستان و فرآوری ذغال سنگ پروده طبس اشاره کرد. در مجموع در این هفته دارندگان اوراق بهادار ۲۴۳ نماد از ۶۱۹ نماد معاملاتی حاضر در بازار سرمایه، با کاهش ارزش آن نماد مواجه شدند.
بازگشایی نماد معاملاتی بانک ملت پس از ۳.۵ ماه انتظار و رشد ۵۰ درصدی ارزش هر سهم آن از اتفاقاتی است که به سادگی از کنار آن نمی‌توان گذشت. این نماد در روز اول بازگشایی با ۳۸۹ میلیارد تومان معامله به تنهایی ۱۴درصد از ارزش معاملات بورس را به خود اختصاص داد. تمایل بیش از هفت هزار سرمایه‌گذار به خرید سهام بانک ملت در ایجاد فشار فروش در سایر نمادهای بازار سرمایه بی تأثیر نبود. بازگشایی نماد بانک ملت پس از شفاف سازی این بانک در خصوص دریافت غرامت از خزانه داری انگلیس و تأثیر ۱۳۰ ریالی آن بر سود هر سهم و همچنین اعلام برنامه افزایش سرمایه از پنج به ۱۳ هزار میلیارد تومان از محل تسعیر دارایی‌های ارزی صورت پذیرفت. به غیر از بانک ملت بانک‌های صادرات و تجارت نیز به ترتیب با ۲۰ و ۱۵ درصد بازدهی عملکرد خوبی در این هفته از خود به نمایش گذاشتند. سهام این دو بانک به دلیل اینکه بعد از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی در ابتدای سال‌جاری زیر ارزش دفتری معامله می‌کردند و از غافله افزایش ارزش جا مانده‌اند مورد توجه بازار قرار گرفت.
اخبار تجدید ارزیابی نیز کماکان بخش با اهمیتی از گپ و گفت‌های بورس را شکل می‌دهد که از با اهمیت‌ترین آن در این هفته می‌توان به اطلاعیه بیمه آسیا مبنی بر تصمیم هیئت مدیره به افزایش سرمایه از این محل و همچنین اعلام "حریل" در خصوص پیشنهاد هیئت‌مدیره جهت افزایش ۱۰۰ درصدی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها اشاره نمود. بانک پارسیان نیز گزارش افزایش ۵۸۰ درصدی را به تأیید بازرس رسانده است.
با پایان شهریورماه و سپری شدن نیمی از سال مجال آن است که شرکت‌ها اقدام به انتشار صورت‌های مالی شش ماهه نموده و سرمایه‌گذاران با ارزیابی عملکرد شش ماهه و برآورد شش ماهه آتی تصمیمات سرمایه‌گذاری را ارزیابی مجدد کردند. در همین راستا گزارشات شهریور ماه برخی شرکت‌های گروه پتروشیمی حکایت از افت مقدار و مبلغ فروش در شهریورماه داشت که از آن جمله می‌توان به پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی پردیس اشاره نمود. این امر سبب نزول قیمت سهام بسیاری از شرکت‌های حاضر در این گروه شد. البته به اعتقاد گروهی از تحلیلگران سود محقق شده در شش ماهه شرکت‌های این گروه امیدوارکننده خواهد بود و افت فروش روی داده در شهریور در ماه آتی جبران می‌شود. از این منظر افت ارزش سهام این شرکت‌ها که از سودآوری خوب و نسبت سود به قیمت پایینی ( ۳.۳۵ برای زاگرس و ۴.۷۹ برای پردیس) هم برخوردار است از دید این گروه فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری است، به ویژه که سهم بسیاری از شرکت‌های دیگر رشد داشته و جذابیت برای سرمایه‌گذاری جدید را از دست داده‌است.
گروه دارویی که از نیمه شهریورماه حرکت پرشتاب صعودی را آغاز کرده است، این هفته نیز عملکردی فراتر از کلیت بازار داشت به نحوی که شاخص این گروه در پایان معاملات چهارشنبه نسبت به هفته قبل از آن بیش از ۱۷ درصد رشد داشت.
افتتاح خط و تولید داروی جدید در داروسازی عبیدی، اعلام برنامه آغاز عملیات ساخت کارخانه محصولات ضد سرطان توسط تیپیکو در اصفهان، فعال‌سازی بخش تولید مواد حاجب در کارخانجات داروپخش، تولید محصولات "راکوتان" و "سل سپت" در داروسازی زهراوی و برنامه احداث یک کارخانه جدید در داروسازی فارابی از جمله اخبار اعلام شده این گروه در هفته‌ای که گذشت بود.
حاشیه‌های اجرای دستورالعمل جدید معاملات بازار پایه این هفته نیز گریبان مدیران سازمان و شرکت فرابورس را رها نکرد. اگر چه بر اساس اعلام مدیرعامل فرابورس از چهارشنبه سوم مهرماه حراج‌های بازار پایه به طور روزانه در دامنه نوسان سه، دو و یک درصدی براساس رنگ بازار صورت می‌پذیرد و ایراد اصلی دستورالعمل جدید در خصوص ثبات دامنه قیمت در یک هفته را بر طرف می‌نماید، اما جلوگیری از خرید اعتباری سهام پذیرفته شده در بازار پایه همچنان حکایت از تلاش مدیران برای منع نقدینگی از ورود به پرریسک‌ترین بخش بازار دارد. همچنین در این هفته مسئولان سازمان بورس در کمیسیون اقتصادی مجلس حاضر شده و به سوالات نمایندگان در خصوص مسائل پیش آمده در بازار پایه توضیح دادند که بنا به اظهار حسن نژاد، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس این توضیحات قانع کننده نبوده است. حسن نژاد این اظهارات را در جمع سهامداران معترض تجمع کننده جلوی مجلس بیان کرد.
در حالی که قرار بود اجرای بندهای با اهمیت دستورالعمل حاکمیت شرکتی از پایان شهریورماه برای ناشران بورسی الزامی شود رئیس اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان بورس در گفت‌وگو با رسانه‌ها از تعویق سه ماهه این موضوع و بررسی آن در هیئت مدیره سازمان خبر داد. در همین حال دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری نیز ضمن اظهار خوشحالی از نتیجه بخش بودن تعامل این نهاد با سازمان بورس برای تعویق اجرای دستورالعمل و بررسی بیشتر آن با انتشار مطلبی برخی از ابهامات و ایرادات این دستورالعمل را که طی نامه‌ای به سازمان ارسال شده است، بر شمرد. از جمله این موارد می‌توان به مشکل در شناسایی افرادی با ویژگی عضو مستقل هیئت مدیره اشاره نمود که همزمان شایستگی عضویت در هیئت مدیره را نیز داشته باشند. مواردی نظیر نحوه رأی گیری در مجمع، وثیقه گذاری سهام از سوی اعضای هئیت مدیره، ابهامات کمیته‌های حاکمیت شرکتی و کمیته انتصابات، واگذاری برخی از وظایف مجامع به هیئت مدیره، مغایرت بعضی مواد با الزامات بانک مرکزی و بیمه مرکزی در خصوص بانک‌ها و بیمه‌های پذیرفته شده، شیوه ارزیابی و گزارش دهی اجرای این دستورالعمل از جمله دیگر مواردی بود که اسلامی بیدگلی به آنها اشاره کرده بود.
موضوع لزوم انتخاب عضو مستقل هیئت مدیره از جمله موارد بسیار با اهمیت دستورالعمل حاکمیت شرکتی است که با وجود آن انتظار می رود در تصمیم گیری های هیئت مدیره منافع شرکت بر منافع سهامداران عمده ارجحیت داشته باشد. طرح موضوعاتی نظیر لزوم تأیید صلاحیت اشخاص برای عضویت مستقل درهیئت مدیره کارایی چنین سازوکاری را تحت الشعاع قرارداده اسباب شکل گیری مافیای تأیید صلاحیت در این زمینه جذاب برای اشخاص حقیقی و حقوقی را فراهم می کند. بهتر آن است، همانگونه که در حال حاضر نیز تشخیص صلاحیت عضویت هیئت مدیره به غیر از نهادهای مالی، بر عهده مجمع و یا اعضای حقوقی انتخاب شده توسط مجمع است در خصوص اعضای مستقل هیئت مدیره نیز این امر بر عهده سهامداران اقلیت شرکت کننده در مجمع بوده و صرفا موارد کلی نظیر استعلام های امنیتی حسب ضرورت و نداشتن سوء سابقه کیفری توسط سازمان بورس احصا شود.
بورس کالا نیز این هفته میهمان محصولی جدید بود. از روز سه شنبه این هفته با معامله ۳.۸ تن گواهی سپرده پسته فندقی در دامنه قیمتی ۹۱ هزار و ۹۵۰ تا ۹۲ هزار و ۱۵۰ تومان امکان معامله روی این محصول در بورس کالا فراهم شد. به این ترتیب بازاری جدید پیش روی معامله گران این بازار گشوده و امکان بهره مندی فعالان بازار پسته از مزایای حضور در بورس کالا نیز فراهم شد. پیش از این نیز محصولاتی نظیر زعفران و زیره به این بازار وارد شده بود.
دیگر تحول جدید بازار سرمایه در این هفته نیز ایفای نقش شرکت‌های رتبه‌بندی اعتباری سازمان بورس و اوراق بهادار برای رتبه بندی بازرگانان است. بر این اساس و طبق اطلاعیه‌ای که در پایگاه سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری منتشر شده است ارزیابی شاخص‌های کسب‌وکار- کیفی صرفاً توسط سه مؤسسه رتبه‌بندی دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار امکان‌پذیر بوده و قابل قبول خواهد بود. شرکت‌های رتبه بندی اعتباری برهان، "پارس‌کیان" و پایا" پیشتر مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت کرده‌اند. انتظار می‌رود رتبه‌بندی شرکت‌های متقاضی بهره‌مندی از مزایای رتبه‌بندی به افزایش شفافیت، بهبود کارآیی و کاهش تعهدات ایفا نشده در نظام تجاری کشور بینجامد.
قابل توجه است که این نوشته حاوی هیچ توصیه ای برای هر گونه تصمیم سرمایه گذاری شامل خرید و فروش نبوده و صرفا بیان رویدادهای مرتبط با بازار سرمایه و نظر شخصی نگارنده است بنابراین مسئولیت هرگونه تصمیم بر عهده سرمایه گذاران خواهد بود.
** کارشناس ارشد مدیریت مالی، تحلیل گر بازار سرمایه و بورس
نظر شما