بازار سرمایه؛ نمایشگر نقدینگی سرگردان و سرگشتگی مردم

بازار سرمایه، این هفته نیمه تعطیل را نیز با صعود پشت سر گذاشت و شاخص کل بورس تهران به آستانه رقم تاریخی ۳۰۰ هزار واحد نزدیک شد، هر چند رسیدن به این عدد نیاز به یک روز مثبت دیگر دارد.

اگرچه معمولا رد کردن مرزهای روانی به عنوان یک چالش برای حرکت صعودی بازار در نظر گرفته می شود اما این روزها عبور پر قدرت از این مرزها به امری متداول و عادی بدل شده است. در اصطلاح اقتصاددانان بورس را دماسنج اقتصاد می خوانند و در اقتصادهای توسعه یافته نتیجه تصمیمات اقتصادی و بعضا تحولات سیاسی را در واکنش بازار رصد می کنند اما امروز به نظر می رسد بازار سرمایه ما بیشتر نمایشگر نقدینگی سرگردان و سرگشتگی مردم و فعالان اقتصادی شده است. پیش‌تر نیز در مورد فرصت سوزی که در این موقعیت تاریخی با انفعال مدیران بازار و تصمیم گیران تیم اقتصادی دولت و قانونگذاران مجلس رخ می دهد، صحبت کرده ایم.

در این هفته انتشار اخباری در خصوص نامه دیوان محاسبات به مجلس شورای اسلامی در خصوص ضرورت تجدید ارزیابی خودروسازان بهانه ای برای افزایش قیمت سهام دو شرکت بزرگ خودروساز یعنی ایران خودرو و سایپا شد به نحوی که سهام شرکت ایران خودرو که بیشترین تأثیرپذیری را از این خبر دارد در سه روز معاملاتی این هفته بیش از ۱۱ درصد افزایش قیمت معامله شد و از سوی دیگر شاخص گروه خودرو نیز در این سه روز با افزایش هشت درصدی مواجه بود که در مقایسه با رشد حدود سه درصدی شاخص کل قابل تأمل است.

به این ترتیب ارزش بازار شرکت ایران خودرو از مرز ۱۰ هزار میلیارد تومان گذشت. این در حالی است که شرکت ایران خودرو با سرمایه ثبتی ۱۵۳۰ میلیارد تومان زیان انباشته ای بالغ بر ۹۸۰۰ میلیارد تومان را با خود یدک می کشد و در سال مالی گذشته به ازای هر سهم پنج هزار و ۵۵۳ ریال زیان ساخته است. در سه ماهه ابتدای امسال نیز این روند زیان دهی ادامه داشته و زیان هر سهم در مدت مذکور ۱۱۵۹ ریال بوده است. بازی عرضه قطره چکانی و تلاش برای افزایش نرخ خودروهای این شرکت نیز با دستگیری مدیرعامل سابق، پایان یافته تلقی می‌شود و در شرایط فعلی افقی از سودآوری برای این شرکت و سایر تولید کنندگان اصلی خودرو در کشور مشاهده نمی‌شود. در چنین شرایطی افزایش مستمر قیمت سهام این شرکت ها، فریاد بلند ناکارآمدی بازار سرمایه در تعیین ارزش دارایی های مالی است. در شرایط فعلی و بر اساس صورت‌های مالی سه ماهه توجیه پذیری قیمت‌های فعلی ایران خودرو مشروط به افزایش سرمایه حداقل ۱۲۰۰ درصدی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها یعنی چیزی بیش از ۱۸ هزار میلیارد تومان افزایش سرمایه است تا قیمت تئوریک بازگشایی سهام با ارزش دفتری بعد از افزایش سرمایه برابری کند که نبود شفافیت در خصوص چند و چون این رویداد باعث تصمیمات کورکورانه سرمایه گذاران گشته است. وضعیت سایر نمادهای خودرویی که بعضا در گذشته اقدام به تجدید ارزیابی دارایی‌ها کرده اند نیز بهتر از این نیست.

دیگر شرکتی که چند وقتی است مرز ارزش بازار ۱۰ هزار میلیارد تومان را رد کرده است، شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی است. نزدیکی ارزش بازار ایران خودرو و کشتیرانی از جمله طنزهای بازار ماست. کشتیرانی اگر چه در دوره شش ماهه موفق نشده بیش تر از ۹۹ ریال به ازای هر سهم در صورت‌های مالی تلفیقی سودآوری داشته باشد اما ارزش دفتری دارایی های گروه در این مدت با جهشی شگفت آور از ۹ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان در پایان خردادماه ۱۳۹۷ به بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان در پایان آذر ماه همان سال رسیده است.

علت اصلی این جهش در دو عامل تحویل گرفتن ۱۰ فروند شناور و تسعیر دارایی های خارجی نهفته است. بر اساس صورت‌های مالی تلفیقی این شرکت تحویل شناورهای مذکور پنج هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان به دارایی های ثابت شرکت اضافه کرده است. نکته قابل بررسی اینجاست که تعداد مجموع کشتی‌های باری شرکت بالغ بر ۱۳۹ فروند است که با در نظر گرفتن نسبت ظرفیت موجود به ظرفیت کشتی‌های اضافه شده جدید در می یابیم در صورت به روز رسانی ارزش دارایی های شرکت رقمی بین ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان به بهای دفتری دارایی‌ها اضافه خواهد شد. اگر چه به واسطه مشکلات ناشی از تحریم‌ها و کاهش مبادلات تجاری کشور در حال حاضر ظرفیت سودآوری این مجموعه به شدت کاسته شده است اما با در نظر گرفتن افق بلند مدت انتظار می رود سهام شرکت کشتیرانی چه از منظر سودآوری و چه از منظر تطابق با ارزش جایگزینی به جایگاه خود برسد و می توان آن را در زمره سهام مطمئن بازار به حساب آورد.

دیگر رویداد این هفته در حاشیه بازار برگزاری مجمع عادی به طور فوق العاده شرکت کپسول ژلاتین ایران در روز چهارشنبه بود. اگر چه مواد مربوط به انتخاب عضو مستقل هیئت مدیره بر اساس ابلاغ سازمان بورس از انتهای شهریور ماه الزام آور می شود و پیش از اجرای آن سازمان باید اساسنامه نمونه جدید را به شرکت‌ها ابلاغ و آنها در مجامع فوق العاده خود آن را به تصویب رسانند با این‌حال سهامداران جزء، از سهامدران عمده درخواست نمودند که در اجرای این امر پیشرو بوده و یکی از کرسی های هیئت مدیره را به نماینده سهامداران حقیقی جزء، اختصاص دهد. اگر چه این امر مورد موافقت نمایندگان شرکت های وابسته به تأمین اجتماعی قرار نگرفت اما نفس مطالبه گری سهامداران حقیقی به عنوان امری مبارک تلقی می شود.

انتظار می رود سازمان بورس نیز با تسریع در ابلاغ اساسنامه نمونه با در نظر گرفتن الزامات دستورالعمل مورد بحث زمینه ساز اجرای ابلاغیه پیشین خود باشد. به ویژه در شرکت‌هایی نظیر کپسول ژلاتین که سهامدار عمده خود مشتری محصولات شرکت است و از طرفی با تقسیم سود بالا فرصت رشد سودآوری را از شرکت سلب می کند، حضور نماینده سهامداران اقلیت می تواند به شفافیت و ارتقای کیفیت تصمیم گیری این شرکت‌ها کمک کند.

شرکت های پالایش نفت، گروه دیگری که در این هفته مورد اقبال بازار پول بود. انتظار بازار در مورد این شرکت‌ها، این است که با توجه به افزایش حاشیه پالایش (موسوم به کرک اسپرد) در تابستان گزارش سه ماهه دوم آنها بهتر از گزارش سه ماهه اول باشد و در نتیجه سود خوبی در گزارش‌های شش ماهه اعلام کنند. در این گروه به نظر برخی تحلیلگران نمادهای شبریز و شبندر از کمترین نسبت قیمت به درآمد (پی بر ای) تحلیلی بین همگروهان خود برخوردار هستند و شاوان نیز با توجه به مجوز صادرات در برخی محصولات حاکمیتی مورد استقبال بازار است. همچنین انتشار خبر انعقاد قرارداد احداث واحد گوگرد سازی جدید پالایشگاه تبریز از دیگر اخبار مهم این هفته در این گروه بود.

در این هفته شرکت گلتاش طی اطلاعیه هر گونه افزایش سرمایه از هر محل متصوری را رد کرده و برآوردهای غیرکارشناسی از سود هر سهم این شرکت در بازار را نیز زیر سئوال برد و در چهار بند اطلاعیه تلاش نمود سرمایه گذاران را متوجه غیرقابل قبول بودن قیمت‌های معاملاتی نماید. این تلاش که با عرضه همزمان سهامداران عمده شرکت همراه شد تا پایان روز چهارشنبه نتوانست اشتهای خرید این سهم را در بازار کاهش دهد به نحوی که به‌رغم معامله ۱۶ میلیون از سهام این شرکت در طول سه روز کاری این هفته در پایان معاملات چهارشنبه همچنان تقاضای خرید در سقف قیمتی شرکت وجود داشت. نکته جالب در خصوص ارزش بازار این شرکت، آنکه اکنون با ارزش بازار ۲۲۰۰۰ میلیارد ریالی ارزشی به مراتب بالاتر از شرکت مادر خود یعنی هلدینگ مدیریت صنعت شوینده توسعه صنایع بهشهر پیدا کرده است. شوینده که تنها یکی از دارایی های آن مالکیت مستقیم بیش از ۷۷ درصد از سهام گلتاش است، ارزش بازاری بالغ بر ۱۳۰۰۰ میلیارد ریال (۴۰درصد پائین تر از گلتاش) دارد.

به نظر می‌رسد در صورتی که ناظر بیرونی بخواهد در خصوص کیفیت معاملات در بازار سرمایه ایران قضاوت نماید معاملات این بازار را رها شده به حال خود و سرشار از آشفتگی و بی منطقی بیابد. فضایی که به وضوح دستکاری در قیمت‌ها صورت می پذیرد و مدیران بازار از مواجهه با آن عاجز شده‌اند. پیش‌تر نیز گفته شده است تنها راه مقابله با این آشفتگی افزایش شفافیت در معاملات به صورت افشای جزئیات خرید و فروش‌های سهامداران حقیقی و حقوقی به صورت شناسه یکتا اختصاص یافته به هر سهامدار (بدون افشای نام) است.

در پایان جا دارد نتایج بررسی یکی از سایت های اقتصادی در خصوص بازدهی بازارهای مختلف از ابتدای شهریور ۹۷ مرور شود. بر اساس این بررسی بورس با بازدهی ۱۰۳ درصد طی یکسال گذشته بهترین عملکرد را داشته است و پس از آن مسکن ۷۵ درصد، سپرده گذاری بلند مدت بانکی ۲۵ درصد، خرید خودروی داخلی ۲۲ درصد، خرید خودروی خارجی چهار درصد و خرید دلار و سکه بدون بازدهی بوده اند.

قابل توجه است که این نوشته حاوی هیچ توصیه ای برای هرگونه تصمیم سرمایه گذاری شامل خرید و فروش نبوده و صرفا بیان رویدادهای مرتبط با بازار سرمایه و نظر شخصی نگارنده است بنابراین مسئولیت هر گونه تصمیم بر عهده سرمایه گذاران خواهد بود.

** کارشناس ارشد مدیریت مالی، تحلیل‌گر بازار سرمایه و بورس

کد خبر 389194

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.