به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از مهم‌ترین نمادهای پیشرفت و توسعه در هر کشور، شهرها و نما و منظر آن‌ها است. شهرها معرف پیشینه تاریخی، فرهنگ، آداب و رسوم مردم هر کشور است و به همین دلیل مدیران شهری می‌کوشند تا جایی که امکان دارد با استفاده از الگوهای شهرسازی، فرهنگ و تمدن خود را به دیگران معرفی و جاذبه‌هایی برای علاقه‌مندان ایجاد کنند. در این میان شیوه شهرسازی ایرانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و با توجه به مؤلفه‌هایی همچون توجه به فضا، القای روحیه آرامش و تفکیک و سازماندهی منظم محلات، الگویی مناسب برای شهرسازی امروزی است.
برای بررسی مزیت‌های شهرسازی ایرانی و جایگاه آن در ساختار امروز شهرها با "شیرین صادقی" کارشناس ارشد شهرسازی گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
مهم‌ترین مؤلفه‌های شهرسازی اصیل ایرانی چیست؟
در شهرسازی پایدار به نیازهای روحی، مادی و اجتماعی شهروندان توجه می‌شود و با رعایت رعایت هارمونی بین سازها و نیازهای شهروندان، محیطی زیبا و آرام فراهم می‌شود. در شهرسازی اصیل ایرانی که همه این ویژگی‌ها را دارد تا حد زیادی به ساختار نظام‌مند اماکن، حفظ فضاها و استراحتگاه‌ها و پرهیز از ایجاد گره‌های شهری توجه می‌شود.
یکی از نمونه‌های عالی شهرسازی ایرانی در میدان نقش جهان اصفهان و بازار اطراف آن و خیابان چهارباغ آن وجود دارد. این نظم‌بخشی شهری تا حدی کارآمد و مفید ایجاد شده که حتی تا امروز هم کاربرد دارد.
تا چه اندازه در شهرسازی مدرن به معماری اصیل ایرانی توجه می‌شود؟
متأسفانه یکی از مهم‌ترین اصولی که در شهرسازی مدرن ایرانی فراموش شده که به آن توجه نمی‌شود، نظم بصری محیط شهری است. اگر به معماری سنتی ایران و به‌ویژه شهرهای بزرگی مانند اصفهان یا تبریز یا کرمان قدیم نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که بافت شهری تا چه اندازه همگون و هماهنگ بوده است. حتی در این شهرها محلات با تفکیک منظمی از هم جدا می‌شدند و در بسیاری موارد ساکنان هر محله لباس مخصوص خود را داشتند؛ یعنی صوفیان با لباس مخصوص خود در محله صوفیان و اقلیت‌های مذهبی با لباس مخصوص خود در محله یهودیان یا ارامنه یا زرتشتیان زندگی می‌کردند.
چرا شهرها با مشکل آلودگی بصری مواجه شده است؟
سیما و منظر شهری امروزه تا حد زیادی دست‌خوش تغییرات زودگذر متأثر از نیازهای زودگذر شده است، بدین معنا که مثلا ممکن است در مناسبتی نیاز به نصب بنر احساس شود و بلافاصله این اقدام انجام می‌شود بدون توجه به اینکه به هارمونی فضای محیطی و رنگ‌بندی توجه شود.
انبوهی از تابلوهای تبلیغاتی آلودگی بصری زیادی ایجاد کرده است. ساختمان‌ها بدون توجه به تقارن فضای شهری و نیاز هر منطقه کوتاه و بلند ساخته شده و دورنمایی بدفرم برای شهرها ایجاد کرده است.
علت بی توجهی به اصول معماری اصیل ایرانی چیست؟
به نظر من غفلت از اصول شهرسازی ایرانی که برگرفته از فرهنگ اصیل و تاریخ کهن ایرانی است، نتیجه ناآگاهی برخی مدیران شهری، قوانین ناکارآمد و شتاب‌زدگی بیهوده اداری در ساخت و سازها است. معماران سنتی در ساختمان‌سازی به فراموشی سپرده شده‌اند و انبوه‌سازان گمان می‌کنند اگر تنها مصالح ساختمانی از جنس مرغوب باشد دیگر همه چیز تمام است در حالی که اینگونه نیست و رعایت فرهنگ بومی در ساخت و ساز شهری مهم‌ترین اصل محسوب می‌شود.
برخی رعایت اصول معماری کهن را به معنای واپس‌گرایی می‌دانند، نظر شما در این‌باره چیست؟
رعایت مؤلفه‌های معماری سنتی در ساخت و سازهای جدید به معنای واپس‌گرایی نیست، بلکه باید تأکید کنیم که می‌توان سازه‌هایی همانند آنچه در گذشته وجود داشته را در حال حاضر با مصالح امروزی ساخت. از این گذشته وقتی به شهرهایی مانند اصفهان یا تبریز برویم می‌بینیم که با مصالحی که ۴۰۰ یا ۵۰۰ سال قبل وجود داشته، بناهایی ساخته شده که تا به امروز استوار مانده است.
پس می‌توان نتیجه گرفت که رعایت موازین شهرسازی سنتی و حتی در بعضی موارد استفاده از مصالح سنتی در ساخت و سازهایی که تحت نظارت مهندسان آگاه انجام می‌شود، علاوه بر خلق سازه‌هایی ماندگار و مستحکم به تغییر نما و منظر شهری متناسب با الگوهای معماری کهن ایرانی منجر خواهد شد.
توجه به اصول معماری کهن ایرانی چه ارتباطی با پایداری شهرها دارد؟
پایداری شهری به معنی ایجاد شرایطی است که شهروندان بتوانند به سادگی امرار معاش کنند و سرمایه آن‌ها حفظ شود. وقتی معماری سنتی در شهری حفظ و اصول اصیل در ساخت و سازهای نوین آن رعایت شود، علاقه‌های قومیتی و احساسات ناسیونالیستی افراد تحریک می‌شود و کمتر اقدام به مهاجرت می‌کنند. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران به فعالیت در شهری که دارای ساختار اصیل و جهت‌یافته باشد علاقه بیشتری دارند.
ساختاربندی منظم معماری شهری بر مبنای معماری کهن و موازین ساخت و ساز اصیل هر شهر زمینه جذب گردشگران و در نتیجه رونق اقتصادی را فراهم می‌کند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که رعایت اصول معماری اصیل ایرانی در شهرسازی و پرهیز از بی‌نظمی در ارتباط مستقیم با پایداری شهری است.
نظر شما