الگوبرداری پهلوی اول از ترکیه ناقص بود

یک پژوهشگر روابط سیاسی خاورمیانه گفت: الگو برداری پهلوی اول از ترکیه در دیدار وی با آتاتورک در این کشور اشتباه بود، زیرا تفاوت های این دو کشور در این الگو برداری در نظر گرفته نشد و همین امر موجب شکست خوردن بسیاری از طرح های سلطنت در ایران شد.

مهناز اعراب زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه یکی از راه‌های برقراری توسعه زودهنگام در کشورها، استفاده از الگوی اقتصادی – سیاسی کشورهای موفق جهان است، اظهار کرد: کشورهایی در استفاده از این الگو موفق هستند که از کشورهایی با ظرفیت های مشابه خودشان الگو برداری کرده و آن را به صورت کامل با ظرفیت های بومی خود منطبق کنند.

وی افزود: در این میان سیاستمداران و دولتمردانی هستند که به دنبال اجرای تمام و کمال الگوی اقتصادی و سیاسی کشورهای موفق جهان در کشور خود هستند و ظرفیت های بومی و دانشی کشور خود را فراموش می کنند و با ایجاد یک انقلاب قصد دارند همه مشکلات را از سر راه توسعه کشور در ابعاد مختلف بردارند.

این پژوهشگر مسائل سیاسی خاورمیانه خاطر نشان کرد: اغلب سیاستمدارانی که به دنبال الگو برداری از کشورهای دیگر و اجرای آن در کشور خود هستند و از نسخه های بومی پیشرفت استقبال نمی کنند، افرادی هستند که از احزاب چپ گرای یک کشور به قدرت رسیده‌اند و پیشرفت و توسعه را در ایجاد روابط با کشور های دیگر و الگو برداری از آنها می بینند.

اعراب زاده ادامه داد: کشورهای بسیار زیادی در طول تاریخ سعی کرده اند تا با استفاده از مدل و الگوی پیشرفت دیگر کشور ها به یک پیشرفت قابل توجه و بدون برنامه ریزی دست پیدا کنند و کشور ما نیز در مقطع حکومت پهلوی اول و سلطنت رضاخان این مدل را تجربه کرده است.

وی اضافه کرد: پهلوی اول سواد چندانی نداشت و از همین رو نمی توانست مدل یا الگوی ویژه‌ای برای توسعه و پیشرفت کشور ابداع کند که خلاقانه و مناسب با بافت و بستر فرهنگی اجتماعی جامعه ایرانی باشد. اما به رغم بی سوادی رضا خان، درباره روش های حکومت داری و سیاستگذاری کلان، افرادی در کنار او بودند که از سواد سیاسی خوبی بهره مند بودند و برخی از آنها نیز برای پیشرفت و توسعه کشور دغدغه داشتند.

این کارشناس مسائل سیاسی خاورمیانه، تصریح کرد: دیدار رسمی رضاخان در زمان تصدی سلطنت ایران با آتاتورک در ترکیه، نقطه آغاز الگو برداری ایران از سند پیشرفت و توسعه آتاتورک در ترکیه بود که بدون در نظر گرفتن ظرفیت های داخلی و بومی سازی صورت گرفت. در حقیقت اجرای الگوی پیشرفت ترکیه در ایران موجب توسعه عمرانی و صنعتی کشور بدون در نظر گرفتن موارد خاص شد و جامعه را از لحاظ فرهنگی و اجتماعی دچار سرخوردگی کرد که هنوز تبعات آن ادامه دارد.

اعراب زاده افزود: رضاخان در خردادماه سال ۱۳۱۳ شمسی همراه جمعی از کارشناسان نظامی به ترکیه سفر کرد و علت الگو برداری غلط ایران از ترکیه نیز همین بود که در این سفر، رضاخان را کارشناسان نظامی همراهی می کردند، نه کارشناسان اجتماعی زیرا همه کارشناسان نظامی توسعه و پیشرفت کشور را در طرح های عمرانی و صنعتی بدون پشتوانه می دیدند و توجهی به ظرفیت ها و ویژگی های اجتماعی و فرهنگی ایران نداشتند.

وی یادآور شد: پهلوی اول نخستین کسی بود که به عنوان یکی از رهبران جهان به قدرت رسیدن آتاتورک در ترکیه را تبریک گفت و هدایایی را برای وی فرستاد؛ به همین جهت زمینه های نزدیکی و همکاری دو کشور پیش از سفر رضا خان به ترکیه فراهم شده بود.

این کارشناس مسائل خاورمیانه و استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: آتاتورک با زرنگی کامل به جای اینکه راه های پیشرفت و توسعه را به رضا خان نشان بدهد، او را به دیدن نتایج طی شدن راه پیشرفت و توسعه در کشورش برد تا شاید بازار کار صنعتی و اقتصادی مناسبی برای مردمش در ایران به وجود بیاید و پهلوی اول در اثر روحیه درونگرایی خود، بدون پرسش از راه های توسعه، راه هایی را برای پیشرفت عمرانی و صنعتی ابداع کرد و مردم را به تبعیت از آنها مجبور ساخت.

اعراب زاده افزود: در کل الگو برداری پهلوی اول از ترکیه در دیدار وی با آتاتورک در این کشور اشتباه بود، زیرا تفاوت های این دو کشور در این الگو برداری در نظر گرفته نشد و همین امر موجب شکست خوردن بسیاری از طرح های سلطنت رضا خان شد.

کد خبر 386196

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.