سقوط هفتهزار و ۳۵ واحدی شاخص کل (معادل ۲.۷۷ درصد) در یک روز اگر در یک اقتصاد توسعه یافته و چه بسا در مسیر توسعه رخ دهد به آن به چشم علامتی از یک بحران نگاه شده و تبدیل به تیتر یک رسانهها میگردد.
در پی این رویداد هر کس تلاش نمود این مسئله را به نوعی برای خود و مخاطبانش واکاوی نماید و از میان دلایل ذکر شده بعضی موارد بیشتر به گوش میرسید. کاهش نرخ دلار و نگرانی از تأثیر منفی آن بر سود آوری و ارزش جایگزینی شرکتها، اصلاح قیمتها با توجه به گذر از رقم ۲۵۰ هزار واحد، تسری سیستم مدیریت ریسک کارگزاریها به تمام ساعات معاملاتی و در نتیجه کاهش ورود دستورهای خرید در سامانه معاملات و به تبع آن پائین آمدن نرخهای فروش، عرضه صف خرید پتروشیمی نوری و افزایش عرضه در نمادهای بزرگ، تقسیم سود پائین در بعضی شرکت های بزرگ نظیر ملی صنایع مس و کاهش جذابیت حضور در مجامع برای سهامداران حقوقی و نهایتا ضعفهای سامانه معاملات و اخلال در آن در پی عرضه صفهای خرید در نمادهای اخیرا عرضه شده از جمله دکپسول، سیمرغ و نوری همگی از تحلیلهایی بودند که تلاش در بازنمایی علت سقوط بازار در روز سه شنبه را داشتند.
در هر صورت آتشی که روز سه شنبه در بازار سرمایه افروخته شد تمام آن چه بازار در شش روز معاملاتی قبل در شاخص اندوخته بود را یک روزه در خود سوزاند.
معاملات روز چهارشنبه نیز اگر چه منجر به جبران ۵۲۲ واحد از کاهش روز قبل شد اما با توجه به تعطیلات آخر هفته احتیاط در سمت خرید مشهود بود تا دو روز پایان هفته به بررسی اما و اگرها بگذرد. به نظر میرسد بهرغم تمام دلایل گفته شده برای رخداد روز سه شنبه هنوز سهمهای بنیادی بازار تا رسیدن به ارزشهای ذاتی فاصله داشته و فرصت برای رشد آنها مهیاست.
با نزدیک شدن به پایان فصل برگزاری مجامع شرکتهای با سال مالی ۱۲.۲۹ اکنون بازار کم کم خود را برای تحلیل سود و زیان سه ماهه ابتدای سال ۹۸ آماده میکند تا مسیر حرکت دو ماه پیش رو را تعیین نماید. از جمله تأمین سرمایه نوین با رشد ۵۰ درصد سود خالص نسبت به دوره مشابه در سال گذشته عملکرد خوبی را به نمایش گذاشت که در صورت استمرار همین روند و تحقق سود بیش از ۵۰۰ ریال تا پایان سال میتوان به عنوان یکی از سهام کم ریسک بازار به آن توجه نمود.
شرکت ذوب آهن نیز در سه ماهه ابتدای سال ۴۶ ریال سود به ازای هر سهم محقق نموده است که نسبت به دوره مشابه ۳۵۳درصد رشد داشته است. شیشه و گاز هم با تحقق سود ۳۴۶ ریال به ازای هر سهم در سه ماهه که با رشد ۶۵۶درصد نسبت به مدت مشابه همراه بود سهامداران خود را خوشحال نمود.
رخداد قابل ذکر در ابتدای هفته عرضه اولیه شرکت پتروشیمی نوری بود که با مشارکت ۵۸۱ هزار و ۶۹۳ نفر خریدار، ضمن برجا گذاشتن رکوردی تازه از تعداد سهامداران حاضر در عرضه اولیه با نرخ ۳۱ هزار ۲۵۰ ریال به ازای هر سهم عرضه شد و به هر سهامدار حداکثر ۵۳۳ سهم تخصیص یافت. این عرضه بر اساس اعلام شرکت پتروشیمی خلیج فارس منجر به شناسایی ۷۲۱ میلیارد تومان سود توسط این شرکت گردید.
سهم پتروشیمی نوری سه روز پس از عرضه اولیه به تعادل رسید. تحلیل بعضی از کارشناسان مبنی بر بالا بودن قیمت عرضه اولیه به همراه ارزش بازار بالای شرکت که نیازمند حجم سنگین منابع مالی جهت به حرکت درآوردن سهم است، همزمان با روز قرمز رنگ تابلوی معاملات از عوامل به تعادل رسیدن سریع این عرضه برخلاف چند عرضه پیشین بود. با اینحال با توجه به مجمع پیش رو و احتمال تقسیم سود مناسب توسط این شرکت قیمتهای جاری برای یک سرمایهگذاری میان مدت مناسب به نظر می رسد.
مدیران بازار در این روزها برای جلوگیری از تأثیرگذاری تعداد بالای معاملات شرکتهای تازه عرضه شده بر روند کار سامانه معاملات از روش بدیع قرار دادن این نمادها در حالت مجاز- محفوظ و انتقال معاملات آنها به بعد از ساعت عادی معاملات بازار (به مدت یک ربع تا نیم ساعت) استفاده می نمایند.
این روش ضمن به رخ کشیدن کمبود ظرفیت سامانه معاملات برای پذیرش تعداد بالای معاملات همزمان در این سامانه، فرآیند تصمیم گیری خریداران و فروشندگان را نیز دچار اختلال می نماید. یکی از عوامل تأثیرگذار بر تصمیم خریداران و فروشندگان بررسی وضعیت دستورهای خرید و فروش وارد شده توسط سایرین و حجم و ارزش معاملات است که در روش مورد استفاده توسط مدیریت بازار این امکان از فعالان سلب شده و آنها باید دل به دریا زده سفارش خود را با قیمت تجمیع شده سایر سفارشها همراه کنند.
مشاهده تعداد معاملات در دیگر نمادی که در این هفته به تعادل رسید یعنی دکپسول طی روزهای سه شنبه و چهارشنبه به وضوح نمایانگر عدم تمایل سهامداران به ورود سفارش در شرایط مجاز محفوظ است. در حالی که روز چهارشنبه و در روند طبیعی بازار بیش از ۲۵.۵ میلیون سهم شرکت (کمی کمتر از ۱۳درصد کل شرکت) در دامنه قیمت ۱۳هزار و۴۹۰ تا ۱۴هزار و۹۱۰ ریال مورد معامله قرار گرفت در روز پیش از آن و با تدبیر مدبرین بازار مبنی بر قراردادن سهم در حالت مجاز محفوظ تنها ۱۷۳ نفر حاضر به خرید ۱۶۲ هزار سهم شرکت شدند.
از دیگر شگفتی های مدیریتی بازار در این هفته رونمایی از قرائت جدیدی از دستورالعمل رفع گره معاملاتی پیرامون سهم نوش مازندران در روز دوشنبه بود. این شرکت تولیدکننده کنسانتره پرتغال که روند معاملات آن به کلی بی توجه به تغییرات بازار سرمایه بوده مدتهاست با انباشت درخواست خرید بدون عرضه بعضا حتی یک سهم همراه بوده است. این وضعیت منجر به نمایش رقم ۱۸۷ میلیارد ریال مقابل عنوان ارزش بازار در صفحه معاملاتی شرکت شده است. رقمی که به مراتب از ارزش ذاتی یک شرکت تولیدی سود ده در بازار سرمایه پائین تر است. دستورالعمل رفع گره معاملاتی چند سال پیش برای به تعادل رسیدن سهام در شرایطی که طی ده جلسه معاملاتی بهرغم داشتن صف خرید با اهمیت به طور متوسط کمتر از پنج درصد حجم مبنا معامله شده باشند به تصویب رسید و بر اساس آن در زمانی که چنین وضعیتی برای سهام پیش بیاید طی حداکثر ده جلسه معاملاتی تأثیر حجم مبنا بر محاسبه قیمت پایانی حذف می شود. با اینحال ناظر بازار ابتدا اعلام به گشایش نماد بدون محدودیت نوسان قیمت نمود و سپس با محدودیت نوسان ۱۰۰ درصد اقدام به سفارش گیری از سهام کرده و پس از دو بار سفارش گیری و بهرغم عرضه بیش از یک درصد از سهام شرکت توسط سهامدار حقوقی در نرخ ۱۰۰ درصد بالاتر از قیمت پایانی ناظر مجدد اقدام به برقراری حالت نوسان محدود نمود تا گره معاملاتی سهام کماکان برقرار باشد و بازار اطمینان یابد حداقل دو برابر قیمت فعلی عرضه جدی برای سهم وجود ندارد.
اینکه چرا سهمی در طول ۳۳ ماه گذشته که بیش از ۷۵۰ روز جلسه معاملات در بازار شکل گرفته است تنها ۳۶ روز و به میزان بسیار جزئی مورد معامله قرار گرفته است محل پرسش جدی است. اگر سهامداران عمده در شرکتی این چنین تا این حد به سهام خود علاقمند هستند که ترجیح میدهند هیچ عرضه ای در بازار صورت نگیرد چه لزومی به اطلاق عنوان سهامی عام و برخورداری از مزایای حضور در بازار سرمایه برای این شرکت است؟
تعارض بین منافع سهامداران جزء و هیئت مدیره شرکتها در این هفته نیز باعث به چالش کشیده شدن مجامع برخی شرکتها نظیر پتروشیمی کرمانشاه، ملی صنایع مس و بیمه البرز شد و باز هم لزوم چاره اندیشی برای حفظ منافع سهامداران خرد در شرکت ها را به یادآورد.
افزایش نرخ سوخت مورد استفاده در شرکت های پتروشیمی، توافق تازه فولاد سازان و تولید کنندگان سنگ آهن در خصوص فرمول قیمت گذاری سنگ آهن، اعلام صادرات کلینکر توسط شرکت سیمان خوزستان به شرکت آسیاب سیمان العماره عراق، اظهار نظر مدیرعامل فولاد مبارکه در خصوص بهره برداری از کارخانه تولید الکترود اردکان تا سال آینده، کاهش قیمت سکه، طلا و تخلیه حباب آن همزمان با کاهش نرخ دلار، برگزاری جلسه در سازمان بورس جهت بررسی پیشنهادات فعالان بازار در خصوص نحوه ادامه فعالیت بازار پایه فرابورس، تلاش ناکام دولت جهت فروش بلوک سهم های پالایشگاه لاوان و بیمه البرز، تصویب دو فوریت طرح حذف سود و جرایم مضاعف بانکی در مجلس، توقف انتشار آمار صادرات و ورادات روزانه توسط گمرک در کنار سایر اخبار ریز و درشت در این هفته بر تصمیمات سرمایه گذاران اثر گذار بود.
دوری از هیجان و توجه به ارزش ذاتی سهام مورد معامله در زمان خرید یا فروش توصیه همیشگی برای موفقیت در بازار سرمایه است.
قابل توجه است که این نوشته حاوی هیچ توصیه ای برای هر گونه تصمیم سرمایه گذاری شامل خرید و فروش نیست و صرفا بیان رویدادهای مرتبط با بازار سرمایه و نظر شخصی نگارنده و مسئولیت هر گونه تصمیم بر عهده سرمایه گذاران است.
** کارشناسی ارشد مدیریت مالی و تحلیلگر بازار سرمایه و بورس
نظر شما