جابه‌جایی به عنوان خدمت؛ جدیدترین اپلیکیشن حمل و نقل

مدیران شرکت‌های حمل‌ونقل عمومی همواره دنبال روش‌های جدیدی برای تسهیل رفت‌وآمد شهروندان هستند تا بتوانند نیازهای مسافرتی افراد را بیش‌ از پیش برآورده کنند. در این‌ بین روش‌های مبتنی بر فناوری با استقبال ویژه‌ای روبرو شده است زیرا با پیشرفت‌های چشمگیر امروزی روش‌های سنتی در حال کنار گذاشته شدن هستند.

به گزارش ایمنا، از سال ۲۰۰۰ تاکنون، طیف وسیعی از فناوری‌ها در راستای هوشمند شدن سیستمهای حملونقل عمومی مورداستفاده قرارگرفته اما واقعیت اینجاست که فناوریهای مرتبط با حوزه حملونقل هنوز نتوانستهاند همپای تغییرات پیشرونده‌ای که بهصورت روزانه در «دنیای سرعت» امروزی شکل میگیرد، پیشرفتی همسو را از خود نشان دهند. الهه سیف‌الدین در مطلبی با عنوان «جابه‌جایی به عنوان خدمت؛ جدیدترین اپلیکیشن حمل و نقل» مروری بر شیوه‌های حمل و نقل شهری داشته و تاریخچه ورود فناوری به این حوزه را در نقش تسهیل‌گر بررسی کرده است. این مطلب پیش‌تر در شماره پنجم نشریه الکترونیک «شهرگاه»؛ که مجله‌ای الکترونیک در حوزه مدیریت شهری‌ست، منتشر شده است. این جستار را در ادامه می‌خوانید:

فرض کنید شرکتی وجود داشته باشد که با تمامی شرکتهای اتوبوسرانی شهری، تاکسیرانی، خطوط مترو، تراموا یا ایستگاه‌های دوچرخه و ... پیوسته باشد و زمان دقیق گذر هر یک از این وسایل از نقطه‌نقطه شهر و ایستگاههای مختلف را داشته باشد.

شما برنامهریزی سفرهای روزانه خود را از طریق یک اپ تلفن هوشمند به این شرکت میسپارید و این شرکت ترکیبی از این خطوط را برای رسیدن شما از مبدأ به مقصد برنامهریزی و جای شمارا در هریک از آن‌ها در لحظه مقرر رزرو میکند و برنامه سفر را بهطوریکه شما با کمترین زمان ممکن با هزینهای که از پیش تعیین کردهاید با تعویض تعداد موردنیازی از انواع مختلف جابه‌جایی.

این بهروزترین شیوه حملونقل شهری است که تنها در معدودی از شهرهای اروپایی از حدود سال ۲۰۱۶ در یک مقیاس پایین در حال آزمون خطاست. به این شیوه MaaS و یا جابه‌جایی بهعنوان خدمت گفته میشود. اﻣـﺮوزه ﻣﺴﺎئل و ﻣﺸﮑﻼت خاص صنعت حملونقل نظیر افزایش استفاده از سوختهای فسیلی، آلودگی، اثرات زیانبار زیستی، ترافیک، اتلاف وقت و انرژی درﮐـﻼن ﺷـﻬﺮﻫﺎی دﻧـﯿﺎ ﺑـﻪ ﯾـﮏ دغدغه ﺟﺪی تبدیلشده اﺳﺖ.

در سراسر جهان، مدیران شرکتهای حملونقل عمومی همواره به دنبال روشهای جدیدی برای تسهیل رفتوآمد شهروندان هستند تا بتوانند نیازهای مسافرتی افراد را بیشازپیش برآورده کنند. دراین‌بین، روشهای مبتنی بر فناوری با استقبال ویژهای روبرو شده است چراکه با پیشرفتهای چشمگیر، متدهای سنتی کمکم در حال کنار گذاشته شدن از میدان رقابت هستند.

از سال ۲۰۰۰ تاکنون، طیف وسیعی از فناوری‌ها در راستای هوشمند شدن سیستمهای حملونقل عمومی مورداستفاده قرارگرفته اما واقعیت اینجاست که فناوریهای مرتبط با حوزه حملونقل هنوز نتوانستهاند همپای تغییرات پیشرونده‌ای که بهصورت روزانه در «دنیای سرعت» امروزی شکل میگیرد، پیشرفتی همسو را از خود نشان دهند.

کشور انگلستان از پیشگامان هوشمند سازی حملونقل شناخته میشود. در اوایل سال ۲۰۰۳ بود که برای نخستین بار بحث استفاده از کارتهای مسافرتی Oyster در انگلستان به میان آمد که برای  تسهیل تردد در شهر و رفع مشکلات مرتبط با حملونقل تدارک دیدهشده بود و در نوع خود فناوری بسیار نوینی بهحساب میآمد.

باگذشت زمان و ورود تلفنهای همراه هوشمند و فناوریهای مدرن، سیستمهای حملونقل تحت تغییرات بنیادی زیرساختی قرار گرفت که مهمترین آنها ابداع شرکت switchtransit بود که نوع کاملا جدید و تکاملیافتهای از خدمات حملونقل را برای مسافران و حتی محمولهها ارائه کرد.

 Mobility-as-a-Service (MaaS) یا آنچه میتوان آن را تحت عنوان «سامانه خدمات حملونقل پویا- منعطف» تعبیر کرد، مدرنترین اپلیکیشن سفرهای درونشهری است که بر اساس فناوریهای روز طراحیشده است. اگر بخواهیم تعبیر دقیقی از این سامانه داشته باشیم میتوانیم «مشتری مداری محض» این سیستم را بهعنوان رویکرد اصلی طراحی این برنامه عنوان کنیم.

درواقع اساس برنامهریزی اپلیکیشن رفع بی کم‌وکاست تمامی نیازهای حملونقلی یک مسافر از ابتدا تا انتهای سفرش است؛ حال چه این سفر پنج دقیقه باشد چه ۱۰۰ ساعت! البته لازم به ذکر است که این برنامه تنها برای مسافران انسانی طراحی نشده بلکه از طریق آن نیز میتوان سفر هر نوع محموله را کاملاً مدیریت کرد.

خب حال روش کار این فناوری چیست؟ تصور کنید که شما قصد حرکت از نقطه A (منزل) تا نقطه B (محل کارتان) را دارید. در شهر شما نیز انواع سیستمها و شرکتهای خدماتی حملونقل وجود دارد و شما هرروز بنابر موقعیتتان، از بین آنها وسیله موردنظرتان را برای رسیدن به مقصد انتخاب میکنید.

با بهکارگیری «خدمات حملونقل پویا»، شما از ابتدا تا انتهای سفرتان را بر اساس هزینه، بهترین مسیر مناسب، وسیله نقلیه موردنظر و سلیقه خودتان برنامهریزی میکنید. درواقع شما بهعنوان مسافر با مشخص کردن مسیر ابتدایی و انتهاییتان، بهترین گزینه پیش رو را از سیستم دریافت خواهید کرد.

روش کار این سامانه به زبان بسیار ساده است اما تصور کنید که اگر قرار باشد سیستمی نظیر حملونقل که میتوان بهعنوان ابر سیستم از آن یادکرد چه مراحل سختی را باید از هماهنگیهای پیچیده درونسازمانی تا برقراری ارتباط با سایر ساختارهای اداری برونسازمانی پشت سر بگذراند تا تبدیل به یک واحد یکپارچه شود.

حال منظور از یکپارچگی چیست؟ روشهای بسیار مختلفی برای جابجایی از یک نقطهبهنقطهای دیگر وجود دارد؛ پیادهروی، استفاده از دوچرخه، موتور، خودروی شخصی، تاکسی، اتوبوس، مترو و قایق وسایل نقلیهای هستند که برای مسافرت درون و برونشهری مورداستفاده قرار میگیرند و هر شخص بنابر مبدأ و مقصد تعیین‌شده، سلیقه شخصی، هزینه و همچنین زمان در نظر گرفته‌شده، از یک و یا مجموع این وسایل بهره میبرد. در طیف وسیع حملونقل، یکسو تمام وسایل نقلیه قرار دارند و در سوی دیگر، این مکان عبور آنها است که مهم تلقی میشود؛ یعنی خیابان و جاده و کوچه و ... بحث پرداخت هزینهها نیز مسئلهای است که این دو طرف را به هم پیوند میدهد.


هلسینکی نخستین شهری است که سیستم MaaS را ابداع کرد 

خب برای درک یکپارچگی از یک مثال ساده بومی استفاده میکنیم. برای مثال شما قصد دارید از یک شهرستان در حومه اصفهان به مرکز اداری شهر در خیابان ۲۲ بهمن وارد شوید. ابتدا باید از منزل بهصورت پیاده، یا دوچرخه، ماشین و ... خود را به نزدیکترین ایستگاه اتوبوس یا تاکسی برسانید.

پس از سوارشدن در وسیله نقلیه موردنظر و گذشت چند ساعت به ترمینال کاوه میرسید. اینجا دوباره شما به چند گزینه حملونقل برمیخورید که انتخاب از بین آنها به گزینههای متفاوتی بستگی دارد. پس از گزینش وسیله موردنظر و طی چند مسیر مختلف که اغلب پرترافیک هستند به مقصد موردنظرتان میرسید.

خب گفتن این مسیر در کلام تنها چند خط ناقابل بود اما از انتخاب گرفته تا رسیدن به هدف مؤلفههای بسیاری دخیل بودند. از ترافیک و تعلل در انتخاب وسیله موردنظر گرفته تا تأخیرهایی که برای کرایه رخ میدهند.

در صورت یکپارچگی سیستم حملونقل، شما در ابتدا هزینه ماهانهای را که میزان آن بستگی به نیازهای مسافرتی شما دارد، پرداخت میکنید. مسیر مبدأ و مقصدتان را با کمک اپلیکیشن خدمات پویا مشخص میکنید. اینجا دیگر این سامانه است که با استفاده از دادههای هوشمندی که بهصورت کاملا هماهنگ از سازمانهای مرتبط نظیر تاکسیرانی، اتوبوسرانی، ترمینال، پلیس، کنترل ترافیک و ... دریافت میکند و با در اختیار گذاشتن اطلاعاتی نظیر در دسترس بودن، بهترین مسیر، سرعت جابجایی و هزینه، شمارا بهطور سلسله وار و البته بدون حتی یکلحظه تأخیر و معطلی به تمام وسایل نقلیه انتخابی هدایت میکند.

 اما این تنها مزیت خدمات پویا نیست؛ بلکه شما حتی میتوانید صندلیتان را در هریک از وسایل نقلیهای که قرار است در طول سفر از آن بهره ببرید، رزرو کنید! در ضمن دیگر مشکل پرداخت کرایه و ایستادن در صف شارژ کارتهای حملونقل و ... با این سامانه یک خیال است.

خب همانطور که متوجه شدید این سامانه کاملاً هوشمند و البته منعطف است که تمامی نیازهای مسافرتی کاربران را با هر سلیقهای برطرف میکند؛ اما این تنها مسافران نیستند که از این سیستم بهره میبرند بلکه ماهیت این سیستم علاوه برجذب رضایت شهروندان، صرفهجویی در هزینههای اداره شهر و مهمتر از همه کاهش آلودگی هوا و ترافیک است.

مزیتهای این سامانه مثل روز روشن است اما اگر عمیق به موضوع نگاه کنیم با حجم عظیمی از یکپارچگیهایی روبهرو میشویم که در صورت عدم موفقیت یکی از ارکان زنجیره، کارایی سیستم ممکن است زیر سؤال برود.

 سازمان اتوبوسرانی، تاکسیرانی، ایستگاههای دوچرخه، مترو، قطار، پارکینگها، بانکها، کنترل ترافیک و جاده و مراکز پشتیبانی همگی باید ارتباط کاملاً مهندسیشدهای را با یکدیگر داشته باشند تا کاربران نهایت استفاده را از این سیستم ببرند.

مشکلی که در رابطه با سیستم خدمات پویا در سراسر دنیا وجود دارد، سیاست مدیران شهری برای محرمانه ماندن اطلاعات حملونقل شهری است. حتی در کشوری مانند آمریکا نیز تنها ۳۰ درصد از آژانسهای حملونقل، دادههای خود را در اختیار عموم قرار میدهند؛ اما شهرهایی مانند هلسینکی بهعنوان مبدع این فناوری و ملبورن، بیرمنگام، بریزبن، هانوفر، سیدنی و لندن توانستهاند این طرح را با موفقیت به اجرا درآورند و از مزایای آن بهره ببرند.

بر اساس نتایج تحقیقات هرچند استقبال از این سیستم در سراسر دنیا در مقایسه با روشهای سنتی محدود است اما برآوردها نشان میدهد که تا سال ۲۰۳۰، سود حاصل از این سامانه، یک تریلیون دلار خواهد بود.

بر اساس گزارشهای جهانی، شهرنشینی بهسرعت در حال پیشرفت است و هم‌زمان با این رشد، نیاز مردم بهسرعت در جابجایی نیز افزایش پیدا میکند.پس با بهکارگیری سامانههایی نظیر  «Mobility-as-a-Service (MaaS)»  میتوان تا حدی همپای پیشرفت جهانی سرعت گرفت.

کد خبر 381987

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.