به گزارش خبرنگار ایمنا، به طبیعت می‌رویم تا خستگی و روزمرگی‌های این زندگی ماشینی را از تن به در کنیم (به ویژه در تابستان)، اما باید بدانیم که در دل این طبیعت زیبا موجودات میکروسکوپی خطرناکی پنهان شده‌اند که ممکن است، خاطره‌ای بد از سفر به دل طبیعت را برای ما به جا بگذارد، گاهی نیز در مکان‌هایی مانند دامداری‌ها و کشتارگاه مشغول کار هستیم و هر روز احتمال دارد، در تماس با موارد و منابع آلوده و بیماری‌زایی قرار داشته باشیم که از آن بی‌خبریم، یکی از این موجودات میکرسکوپی که ممکن است مشکلات جدی را برای انسان به وجود آورد، نوعی باکتری است که منجر به بیماری لپتوسپیروز یا همان "برکه" می‌شود، این بیماری مشترک بین انسان و دام است، برای اطلاع از خطرات، علائم، درمان و پیشگیری از بیماری "لپتوسپیروز" گفت‌وگویی با بهروز عطایی، متخصص بیماری‌های عفونی و رییس مرکز تحقیقات عفونی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام داده‌ایم، که در ادامه می‌خوانید...
بیماری برکه یا لپتوسپیروز چیست؟
بیماری "لپتوسپیروز" یا بیماری برکه یکی از بیماری‌های مشترک انسان و دام است که عامل ایجاد کننده آن باکتری گرم منفی فنری شکل و متحرک از راسته اسپیروکتال است، مخازن عمده این بیماری در طبیعت را پستانداران تشکیل می‌دهند و انسان نیز به مدت کوتاه و با مقدار کم پس از ابتلا به بیماری برکه یا شالیزار، ممکن است باکتری ایجاد کننده بیماری را از طریق ادرار دفع کند، انسان میزبان تصادفی این باکتری محسوب می‌شود و پتانسیل آلودگی انسان به این بیماری به نسبت کم است.
علائم بیماری برکه چیست؟
عامل بیماری لپتوسپیروز از پوست سالم عبور نمی‌کند، اما از خراش‌های پوستی (مانند اطراف ناخن‌ها)، مخاط چشم، بینی و دهان به راحتی عبور می‌کند و وارد بدن انسان شده و ایجاد بیماری می‌کند؛ علائم بالینی بیماری برکه از عفونت بدون علامت تا دو شکل بالینی شایع بیماری، شامل بیماری سیستمیک خود محدود شونده که ۹۰ تا ۹۵ درصد موارد بالینی را تشکیل می‌دهد و بیماری شدید "ایکتریک" با مرگ میر بالا ( بین پنج تا ۴۰ درصد) که شامل پنج تا ۱۰ درصد باقیمانده بیماری است، تشکیل می‌شود، در هر دو شکل شایع بیماری، یک دوره نهفتگی یک تا دو هفته ای وجود دارد.
چه کسانی در معرض ابتلا به بیماری برکه یا شالیزار هستند؟
در برخی از مناطق جهان به دنبال حوادث طبیعی مانند طوفان، سیل و ... ممکن است، همه گیری بیماری برکه به علت تماس بیشتر انسان با عوامل خطر مثل آب آلوده، تماس با جوندگان و ... بیشتر شود، همچنین افرادی که از نظر شغلی در تماس با باکتری لپتوسپیرا قرار می‌گیرند، در معرض ابتلا هستند؛ احتمال آلوده شدن افراد در مشاغلی مانند دامداری، کارگران کشتارگاه‌ها، شالیکاران، کشاورزان، افرادی که در دریاچه، رودخانه، کانال‌ها، قنات‌ها شنا و قایقرانی می‌کنند، کارگرانی که در تماس با فاضلاب‌ها و آب‌های آلوده قرار می‌گیرند، بیشتر از سایر افراد است، بقیه افراد در صورت تماس تصادفی یا آشامیدن آب آلوده، تماس با خاک مرطوب و گل‌ولای آلوده، خوردن سبزی و صیفی‌جات آلوده به این باکتری و تماس با حیوانات آلوده به بیماری مبتلا می‌شوند.
مردان بیشتر به برکه مبتلا می‌شوند یا زنان؟
بدیهی است که مردان به علت کار خارج از خانه بیشتر در معرض ابتلا و آلودگی به بیماری شالیزار را دارند و درصد بالایی از مبتلایان را مردان تشکیل می‌دهند، همچنین از نظر حساسیت ابتلا تفاوتی بین دو جنس وجود ندارد.
چند نوع بیماری برکه داریم؟
بیماری برکه یک بیماری دو مرحله ای است که مرحله اول بالینی حدود یک هفته طول می‌کشد و با تب، درد عضلات به خصوص در کمر و ساق پا همراه است، بیماری بعد از یک بهبودی نسبی و افت تب یک تا سه روزه ممکن است، به طور کامل از بین برود که این فرم سبک بیماری است، اما در تعدادی از موارد تب برگشت کرده، حتی شدیدتر از قبل و کلیه، چشم و مغز گرفتار می‌شود، بثورات جلدی به صورت پتشی(خونریزی زیر پوستی) و پورپورای پوستی_مخاطی در موارد شدید این بیماری ایجاد خواهد شد که غالبا با خونریزی بینی همراه است.
در تشخیص بیماری برکه یا شالیزار چه مواردی اهمیت دارد؟
در تشخیص این بیماری سابقه اشتغال بیمار از نظر تماس با حیوانات یا آب‌های آلوده حائز اهمیت است و وجود علائم بالینی این بیماری، و انجام یک سری آزمایش‌های ویژه جهت تایید تشخیص مهم خواهد بود، بر اساس توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت و کمیته فنی کشوری بیماری شالیزار به موارد مشکوک، محتمل و قطعی تقسیم می‌شود که هر کدام با انجام یک سری آزمایش مشخص می‌شود.
درمان این بیماری چیست؟
درمان بیماری لپتوسپیروز در موارد ملایم که بیمار نیاز به بستری ندارد، با تجویز خوراکی آنتی بیوتیک‌ها مانند آزیترومایسین، آموکسی سیلین و ... بهبودی حاصل می‌شود، اما در شکل شدید و موارد نیاز به بستری آنتی‌بیوتیک‌های نسبتا قوی به صورت وریدی به بیمار تزریق خواهد شد.
راهکار پیشگیری از ابتلا به برکه چیست؟
برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری نیاز است تا از تماس مستقیم با حیوانات آلوده، تماس با آب و خاک مرطوب و گل‌ولای آلوده به ادرار حیوانات ناقل جلوگیری شود و این موثرترین راه است، نظافت و ضدعفونی مرتب دامداری‌ها و کشتارگاه‌ها، استفاده از لباس‌های محافظ مثل دستکش، چکمه بلند برای مشاغل در معرض آلودگی توصیه می‌شود، همچنین مبارزه با جوندگان، کاهش جمعیت آن‌ها در اطراف مساکن انسانی بعد از حوادث طبیعی، ضدعفونی کردن منابع بزرگ آب شیرین مانند رودخانه و برکه‌ها نیز موثر خواهد بود، پیشگیری قبل از ابتلا مهم تر از پیشگیری بعد از تماس با آلودگی در این بیماری است و پیشگیری دارویی با آنتی‌بیوتیک‌ها در مورد افرادی که از نظر زمانی تماس محدودی با منابع آلوده دارند، هم تاثیر گذار است.
گفت‌وگو از: فهیمه نظری – خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما