سید احمد حسینی‌نیا در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهارکرد: چالش امروز در طراحی سیستم‌های شهری این است که چگونه می‌توان یک پیچیدگی کارکردی و ارگانیک، همانند پیچیدگی کارکردی در شهرهای سنتی و ماقبل برنامهریزی، ایجاد کرد.
وی افزود: شیوه برنامهریزی مدرنیستی بر اساس اصل تفکیک کاربری‌های زمین در شهر، موجب از بین بردن و پاک‌سازی بسیاری از کارکردهای پیچیده شهری و هم‌افزا شده است.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان با بیان اینکه رسیدن به درک نوین از سیستم‌های شهری در سطحی بنیادی‌تر به وضعیت پسامدرنیته باز می‌گردد، گفت: جهانی شدن، ظهور تکنولوژی‌های ارتباطات و اطلاعات از راه دور، چندفرهنگ‌گرایی، شکل گرفتن شبکه شهری جهانی، افول دولت رفاه، جنبش‌های اجتماعی و طرفداران محیط‌زیست، ظهور مداوم انواع فضاهای شهریِ مجازی و شهرگرایی در عصر تغییر اقلیم، سیستم‌های شهری را به شدت پیچیده‌تر و فرّارتر از گذشته ساخته است و مدیریت آن را از دست برنامه‌ریزان متمرکز و از کنترل نظریه برنامهریزی کلاسیک خارج ساخته است.
وی با اشاره به رویکرد سیستمی در شهرها، ادامه داد: رویکرد سیستمی، سیستم را مجموعه‌ای از اجزای مرتبط و وابسته به هم تعریف می‌کند که مجموعه یکپارچه‌ای را به وجود می‌آورد؛ طبق نگرش سیستمی، سازمان‌های مختلف به تنهایی فعالیت نمی‌کنند، بلکه بقای آنها اغلب به داشتن ارتباط متقابل و موفق با محیط بیرونی بستگی دارد که شامل شرایط اقتصادی، بازار جهانی، فعالیت‌های سیاسی، پیشرفت‌های فناورانه و سنت‌های اجتماعی و ... میشود.
حسینی‌نیا گفت: امروزه نگرش‌های سیستمی، روش‌های نو و جامعی برای بررسی، تحلیل و تبیین برنامه‌ها در دو سطح خرد و کلان در عرصه‌های تصمیم‌گیری به شمار می‌روند و در طبقه‌بندی فنون برنامهریزی راهبردی جای گرفته‌اند.
وی تصریح کرد: در چارچوب نگرش سیستمی، درک اجزای درهم پیچیده برنامه‌ها به‌طور یکپارچه و در ارتباط با هدف واحد برنامه ها میسر می شود و راهبردهای سیستمی موجب میشود برنامه‌های راهبردی مانند مجموعه‌ای از اجزای درهم‌پیچیده در نظر گرفته شوند.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان با بیان اینکه سیستم‌های شهری با توجه به پیچیدگی بسیار، برنامهریزی، بیشتر بر توانایی‌ها و قابلیت‌های محدود خود در دستیابی به حفظ و بهبود محیطی و کیفیت فضایی واقف شده است، افزود: گذر از عقلانیت فنی به عقلانیت ارتباطی و تحلیل قدرت در نظریه برنامهریزی نیز تاییدکننده این موضوع است.
وی ادامه داد: امروز، برنامه ریزی شهری با موقعیت عقلانیت فنی بر پایه ثبات، یکنواختی، تساوی و قطعیت از یک سو و موقعیت‌های عقلانیت ارتباطی با ویژگی‌های نایکنواختی، ناهمگنی، غیرخطی، آشوب، انشعابی، عدم قطعیت، عدم قابلیت پیش‌بینی، هم‌افزایی و ... از سوی دیگر در مقابل است؛ به دنبال چنین تحولاتی، مدل‌سازی سیستم‌های شهری نیز وارد پارادایم جدیدی شده است و مدل‌های کلاسیک در رویکردهای اکولوژی شهری، فیزیک اجتماعی و رفتاری، جای خود را به مدل‌های جدید مانند اتوماسیون سلولی، عامل- بنیان، شبکه عصبی مصنوعی، منطق فازی و ... داده است.
حسینی‌نیا اظهارکرد: با وجود تحولات گسترده در سیستم‌ها شهری بسیاری از مطالعات سیستم‌های شهری در ایران، هنوز در چارچوب سیستم‌های بسته و یا حداکثر بازخوردی انجام میشود و در موارد نادر استفاده از مدل‌های جدید، کماکان در چارچوب همان نگرش‌های کلاسیک، درک و تفسیر می‌شوند.
وی افزود: چنین رویکردهایی تا رسیدن به یک درک مؤثر از ماهیت و شیوه عملکرد پویایی‌های سیستم‌های شهری بسیار انحراف دارد، به طوری که شهرهای امروزی را نمی‌توان با مدل‌های تقلیل‌گرا و تک بعدی در گفتمان شهر فوردیسم و اقتصاد رشدگرا درک کرد و ماهیت سیستم پیچیده شهر پسا فوردیسم را آشکار ساخت.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان ادامه داد: از سویی، در بررسی سیستم سکونتگاهی در کشور آنچه در عمل اتفاق میافتد، سطح‌بندی سکونتگاه‌ها براساس جمعیت و خدماتشان است و کمتر ارتباطات میان شهرها مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی تاکید کرد: کم‌توجهی به ارتباطات شهری در تحلیل سیستم سکونتگاهی کشور می‌تواند به دلیل نبود اطلاعات جریانی میان شهرها و نبود مدلی جامع برای در نظر گرفتن انواع ارتباطات میان شهرها مبتنی بر تحلیل جریان‌ها باشد، در حالی که درک صحیح سازمان فضایی و سیستم سکونتگاهی بدون توجه به ارتباطات میان شهرها مقدور نیست.
نظر شما