به گزارش خبرنگار ایمنا باردار شدن و سپری کردن بدون خطر دوران بارداری از نگرانی‌های مادران به ویژه مادران جوانی که برای اولین بار باردار می‌شوند، است و شاید این نگرانی از نداشتن تجربه و آگاهی نسبت به شرایط و مراقبت‌های لازم در حاملگی نشآت می‌گیرد، نباید فراموش کنیم که زایمان زودرس عوارض خطرناکی برای مادر و نوزاد دارد و ممکن است نوزاد زنده نماند، از این رو سوالات زیادی مانند اینکه نشانه‌ها، عوارض، درمان و پیشگیری از این عارضه چیست، ذهن مادران باردار و جوان را مشغول می‌کند و داشتن آگاهی نسبت به این موضوع می‌تواند کمک بزرگی برای مادران باردار باشد.
فاطمه بحرینی، متخصص زنان و زایمان در ارتباط با زایمان زودرس به خبرنگار ایمنا می‌گوید: حاملگی طبیعی ۴۰ هفته به طول می‌انجامد و اگر زایمان قبل از شروع هفته ۳۷ ام اتفاق بیافتد، به این معنا است که مادر باردار دچار زایمان زودرس شده است.
او با اشاره به اینکه پیشگیری از زایمان زودرس مرتبط با عوامل ایجاد کننده آن است و اگر بتوانیم علل زایمان زودرس زایمان را برطرف کنیم، معمولا از اتفاق افتادن زایمان زود رس هم جلوگیری می‌شود، اظهار کرد: زایمان های زودرس در چهاردسته قرار می‌گیرند که دسته اول خود به خودی صورت می‌گیرد و کیسه آب جنین هم سالم است، نوعی دیگر آن همراه با پارگی کیسه آب و دسته سوم زایمان زودرس به علت مشکلات مادر یا جنین است و دسته آخر مادرانی هستند که به خاطر چند قلویی زایمان زودرس دارند.
این متخصص زنان و زایمان ادامه می‌دهد: زایمان زودرس به علت چند قلویی از کمترین احتمال به نسبت بقیه موارد برخوردار است و موارد دیگر درصد احتمال برابری دارند، یعنی حدود ۳۰ درصد که زایمان زودرس دارند، به طور خودبه خودی، ۳۰ درصد هم ممکن است، به علت پارگی کیسه آب و ۳۰ درصد نیز به خاطر مشکلات مادر و جنین است و تنها ۱۰ درصد از افراد در دسته آخر قرار دارند.
او تصریح می‌کند: سن حاملگی (اینکه فرد در هفته چندم حاملگی قرار دارد) عاملی مهمی در تعیین میزان خطرات زایمان است و به طور مثال عوارض نارسی جنین در هفته های پایین‌تر حاملگی بیشتر خواهد بود، اگر مادر بارداری در ۲۸ هفتگی زایمان کند، عوارض زایمان برای جنین بیشتر است تا زمانی که مادری در ۳۶ هفتگی زایمان می کند.
علل زایمان زودرس
بحرینی توجه به علت‌های زایمان زودرس را مهم می‌داند و خاطر نشان می‌کند: اتساع بیش از حد رحم، استرس داشتن مادر، عفونت‌های مادری، پارگی زودرس کیسه آب، چاغی بیش از حد، تهدید به سقط در ابتدای حاملگی و عوامل مربوط به شیوه زندگی فرد از جمله علت‌های زایمان زودرس است.
او اضافه می‌کند: پارگی کیسه آب می‌تواند به خاطر وضعیت اجتماعی، اقتصادی پایین مادر، لاغری بیش از حد مادر، داشتن کمبودهای تغذیه‌ای، استعمال دخانیات، سابقه پارگی کیسه آب در بارداری‌های قبلی و برخی علت های ناشناخته که نمی‌دانیم، رخ دهد.
این متخصص زنان و زایمان توضیح می‌دهد: عوامل مربوط به شیوه زندگی از جمله استعمال دخانیات، وزن گیری نامناسب مادر در دوران بارداری، مصرف داروهای غیر مجاز، وزن گیری بیش از حد مادر در حاملگی، عوامل مادری(مانند سن کم یا زیاد مادر، فقر،قد کوتاه، کمبود ویتامین "c")، مشکلات روحی و روانی( مثل افسردگی، استرس مزمن، سو استفاده فیزیکی و آسیب مادر(مثل کتک‌کاری)،ساعات کار طولانی و کار فیزیکی طاقت‌فرسا است.
او با تاکید اینکه داشتن سابقه زایمان زودرس در خانواده از جمله عوامل ژنتیکی محسوب می‌شود، می‌گوید: ناهنجاری‌های مادرزادی مربوط به جنین، بیماری‌های دهان و دندان، داشتن سابقه زایمان زودرس، فاصله بین حاملگی‌ها در یک فرد که این فاصله نباید کمتر از ۱۸ ماه و بیشتر از ۵۹ ماه باشد، چرا که در این صورت احتمال زایمان زودرس بیشتر می‌شود، نیز از دیگر علل این عارضه است.
درمان عارضه زایمان زودرس
بحرینی با بیان اینکه علائم غیر اختصاصی هم در زایمان طبیعی و هم در زایمان زود رس دیده می‌شود، افزود: برخی نشانه‌ها مثل درد کمر، خروج عفونت، ترشح و گرفتگی‌های عضلات شکمی و کمر جزء علائم غیر اختصاصی است و زمانی که در فرد مشاهده می‌شود، باید بررسی کنیم که این نشانه‌ها مربوط به زایمان زورس است یا نه، بررسی برخی از علائم اختصاصی نیز توسط پزشک حائز اهمیت خواهد بود.
او ادامه داد: زمانی که پزشک با توجه به شرایط موجود تشخیص و یا احتمال بدهد که فرد در معرض زایمان زودرس است، می‌توان با استفاده از روش دوختن دهانه رحم، تجویز دارو برای متوقف شدن دردهای زایمان زورس و همچنین داروهای کورتون‌دار مانند بتامتازون برای تسریع تکامل ریه جنین که باید از ۲۸ هفتگی به بعد تزریق شود، دادن داروهایی که پیشگیری کند از مشکلات مغزی در نوزادان نارس، مصرف داروهای ضد میکروبی، استراحت در بستر و استراحت لگنی و حذف عوامل خطر از وقوع این عارضه پیشگیری کند.
آمار زایمان‌های زودرس اصفهان
همچنین نادیا رحیمی، مسئول واحد سلامت مادران در حوزه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه آمار مربوط به زایمان زودرس در استان اصفهان مربوط به مواردی است که به واحدهای بهداشتی استان مراجعه کرده اند، اظهار کرد: حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد از مادران باردار به واحدهای بهداشتی مراجعه کردند.
او اضافه کرد: در شهرستان های بزرگ که بخش خصوصی فعال‌تر است، برخی مادران باردار ممکن است فقط به بخش خصوصی مراجعه کنند و خدماتی از واحدهای بهداشتی دریافت نکنند که در این صورت آماری از آن‌ها در دست نداریم.
رحیمی با توضیح اینکه آمار مربوط به سال ۹۶ طبق اطلاعات موجود در سامانه الکترونیک یکپارچه وزارت بهداشت است، می‌گوید: آمار زایمان زودرس که بارداری مادر قبل از هفته ۳۷ خاتمه پیدا کرده و منجر به تولد نوزاد نارس شده، در استان حدود ۷.۳ و این آمار در سال ۹۷ حدود ۷.۱ بوده است، اگر مادری انقباضات زایمان زودرس را تجربه کند، اما جلوی پیشرفت انقباضات با تجویز و توصیه های پزشکی گرفته شود و مادر بارداری خود را به طور کامل سپری کند، دیگر در آمار مربوط به زایمان زودرس جا ندارد.
او خاطر نشان می‌کند: آمار در این زمینه از سال ۹۶ تا کنون تغییر محسوسی نداشته و علت زایمان زودرس در بیشتر موارد ناشناخته است، اما در عین حال موارد زیادی مانند مصرف سیگار و الکل، رژیم غذایی نامناسب، عدم کنترل عوارض دوران بارداری( دیابت، فشار خون و انواع عفونت‌ها) و بارداری در سنین نامناسب ( زیر ۱۸ سال و بالای ۴۰ سال) می‌تواند در بروز آن نقش داشته باشد.
مسئول واحد سلامت مادران در حوزه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح می‌کند: زایمان زودرس منجر به تولد نوزاد نارس می‌شود که سیستم بهداشت و درمان و خانواده‌ها را درگیر هزینه‌های مراقبت می‌کند، بنابراین بهتر است بارداری در سنین مناسب اتفاق بیافتد و همچنین انجام مراقبت‌های قبل و حین بارداری، کنترل به موقع عوارض بارداری برای پیشگیری از خطرات بعدی انجام شود تا امکان تولد نوزاد سالم از مادر سالم را بیشتر کند.
نظر شما