شاهد بودیم که این رکوردزنی‌ها تا جایی پیشرفت که در پایان ساعت بازار در روز چهارشنبه این نماگر در ۲۳۳ هزار و ۳۵۲ واحد جای گرفت. اگرچه رکورد شاخص به ساعت ۱۰:۰۵ همان روز و رقم ۲۳۳ هزار و ۷۹۱ واحد تعلق گرفت.
این در حالیست که در پایان هفته معاملاتی قبل، شاخص کل در عدد ۲۲۶ هزار و ۹۸۳ واحد به کار خود پایان داده بود و با این اوصاف با ثبت رشد ۲.۸ درصدی شاخص کل در طول پنج روز معاملاتی، بسیاری از فعالان بازار، هفته ای رویایی را پشت سر گذاشتند.
پایان این هفته مصادف شده است با آغاز سفر تاریخی نخست وزیر ژاپن به تهران که برای اولین بار پس از انقلاب اتفاق می‌افتد و گفته شده است در تلاش برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا می باشد. این امر سبب تمایل سرمایه گذاران به پذیرش ریسک در بازار سرمایه گردیده و ورود نقدینگی به بازار را در غیاب فرصت‌های کسب بازدهی در بازارهای موازی شدت بخشیده است. اگر چه انتظار نتیجه سریع از این سفر سه روزه و خوشبینی بیش از حد به خروجی آن می تواند نتایج تصمیمات سرمایه گذاران را با تبعات منفی مواجه نماید.
در همین راستا سفر وزیر خارجه آلمان و اظهار امیدواری در خصوص رخداد اولین تبادل مالی در ساز و کار اینستکس بین ایران و اروپا، آزادی تبعه لبنانی-آمریکایی که به اتهام جاسوسی در ایران دستگیر شده بود، اظهار عدم مخالفت آمریکا با مبادله کالاهای غیر تحریمی از طریق اینستکس و اخبار مشابه از سوی دنبال کنندگان تحولات بین الملل به عنوان نشانه های مثبت تأثیرگذار بر بازار سرمایه تلقی شد. در عین حال اقدام آمریکا در تحریم شرکت‌های زیر مجموعه پتروشیمی خلیج فارس اگر چه گامی در راستای افزایش فشار به ایران بود اما سوابق قبلی این تحریم‌ها و آمار منتشر شده توسط گمرک که حکایت از استمرار صادرات محصولات پتروشیمی داشت باعث شد اثر منفی این تحریم‌ها در میان عطش خرید در بازار به سرعت ناپدید گردد.
این هفته حواشی بازار نیز سرشار از اتفاقات ریز و درشت بود. واکنش‌ها به تغییرات مورد نظر سازمان بورس و شرکت فرابورس در بازار پایه که به طرح رنگ‌بندی بازار پایه معروف شده است منجر به عقب نشینی تصمیم گیران از اجرای آن در مقطع فعلی گردیده و پس از برگزاری جلسه ای در محل سازمان بورس با حضور نمایندگان کانون کارگزاران، کانون نهادهای سرمایه گذاری و مدیران ارشد سازمان بورس و شرکت فرابورس (و مطابق معمول بدون حضور نماینده ای از سرمایه گذاران حقیقی که بیشترین پذیرش ریسک به ویژه در بازار پایه را دارند)، قرار بر این شد که فعالان بازار از طریق لینک اعلامی در وبگاه کانون نهادهای سرمایه گذاری نظرات خود را به اطلاع مدیران سازمان بورس برسانند و در صورت لزوم تغییراتی در دستورالعمل مصوب معاملات بازارهای پایه فرابورس صورت پذیرد. این اتفاق در صورت تبدیل شدن به رویه می‌تواند منجر به بهبود ساختار تصمیم گیری در بازار سرمایه بینجامد.
البته اصلاحات مورد نیاز در بازار محدود به طرح رنگ‌بندی نمی‌شود و موارد مختلف از جمله نحوه کشف قیمت در عرضه‌های اولیه و سهمیه بندی آن، نحوه کشف قیمت در زمان بازگشایی نمادها، محدودیت‌های اعمال شده بر معاملات آنلاین در تغییر سرخط معاملاتی زمان کشف قیمت، و موارد بسیار دیگر مورد اعتراض گروه‌های مختلف می باشد که کمتر با پاسخ به هنگام از سوی سازمان بورس همراه می‌شود.
نمونه ناکارآمدی رویه‌های فعلی را در طول این هفته در بازگشایی نماد جدیدترین شرکت عضو فرابورس یعنی شرکت کپسول ژلاتین شاهد بودیم که ابتدا در روز سه شنبه با خرید نزدیک به ۲.۳ میلیون سهم توسط ۷۰ خریدار با رشد ۱۳۵درصدی بازگشایی شد اما در نهایت معاملات آن مورد تأیید قرار نگرفت و سپس دو روز بعد از آن علی‌رغم رویه چندین ساله در خصوص بازگشایی سهام پس از برگزاری مجمع به صورت بدون محدودیت نوسان قیمت که در اطلاعیه بازگشایی نیز بدان تأکید شده بود و همچنین آمادگی خریداران و فروشندگان برای معامله بیش از هفت میلیون سهم در قیمت ۱۴۵۰۰ ریال نهایتا با دامنه محدود نوسان قیمت در نرخ ۶۱۹۲ ریال بازگشایی شد که منجر به تشکیل صف خرید ۹۸ میلیون سهمی (نزدیک به ۵۰ درصد از کل سهام شرکت) گردید که به تنهایی ناکارایی روش کشف قیمت فعلی در عرضه‌های اولیه را به تصویر می‌کشد.
مدیران سازمان بورس و فرابورس و تأمین اجتماعی باید پاسخگو باشند سهامی که با دو واسطه متعلق به میلیون‌ها بیمه شده تأمین اجتماعی و بازنشستگان آن می باشد با قیمت ۵۷۰۰ ریال در بازار عرضه گردیده است در حالی که کمتر از دو هفته بعد خریدارانی احتمالا به قصد ترغیب دارندگان به فروش سهم حاضر به معامله آن در نرخ حدود ۲.۵ برابر قیمت به اصطلاح کشف شده می‌باشند. از سوی دیگر این سوال پابرجاست که چه کسانی از رانت قراردادن اولین دستورهای خرید در زمان تصمیم ناظر بازار جهت بازگشایی سهم با محدودیت دامنه نوسان برخوردار شده اند؟
نمایش طنز مدیریت در بازار سرمایه با قریب به نیم قرن قدمت به اینجا ختم نمی‌شود. در پرده‌ای دیگر از این نمایش در این هفته نماد حق تقدم شرکت سیمان بهبهان مورد گشایش قرار گرفت که در اتفاقی تاریخی این نماد با احتساب مبلغ اسمی سهام به نرخی که بیش از پنج درصد از خود سهام بالاتر بود بازگشایی شد در حالیکه معمولا نرخ حق تقدم بیش از ۱۰۰۰ ریال کمتر از نرخ سهام مرتبط است. این امر نیز ناشی از ممانعت ناظر بازار از کشف قیمت حقیقی در سهام اصلی هفته قبل از آن بود. رخدادی که نظیر آن در هفته جاری برای نماد همراه اول نیز صورت پذیرفت و مورد اعتراض مکرر قرار گرفت.
از دیگر محرک‌های بازار در این ایام می‌توان به فصل مجامع و تقسیم سودهایی اشاره کرد که در پاره ای موارد جذابیت سهام شرکت‌ها را بیشتر می‌نماید. در این خصوص می‌توان به سهام شرکت‌های حاضر در گروه‌های پالایشی، معدنی، فلزی و پتروشیمی اشاره نمود که نسبت p/e آنها به ویژه در شرکت‌هایی که مجامع آنها هنوز برگزار نشده از جذابیت برخوردار است.
همچنین خبرهای جسته و گریخته از افزایش نرخ فروش محصولات در گروه‌های مختلف هنوز موجب ترغیب سرمایه گذاران به خرید سهام در این گروه‌ها می‌شود که از این دسته در هفته ای که گذشت خبرهایی در گروه‌های تولید برق و لاستیک سازان شنیده شد.
در بازارهای موازی، بازار ارز همچنان از جذابیت کافی برای جذب نقدینگی برخوردار نبوده و قیمت دلار در صرافی‌ها نرخ های کمتر از ۱۳۰ هزار ریال را تجربه می‌کند. هیجانات بازار مسکن نیز فروکش کرده و آمار معاملات این بازار نشانی از رونق ندارد به نحوی که آمار معاملات اردیبهشت‌ماه سال جاری در تهران ۳۶.۵ درصد نسبت به زمان مشابه سال قبل کاهش داشته است.
در بازار طلا اگر چه قیمت‌های جهانی نسبت به هفته گذشته از ۱۳۱۱ دلار در هر اونس به ۱۳۳۴ دلار در روز چهارشنبه این هفته رسیده است اما به دلیل کاهش ارزش برابری دلار به ریال در بازار داخل تغییر نرخ محسوسی مشاهده نمی‌شود. به نحوی که قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار در بازار تهران از چهار میلیون و ۱۱۹ هزار ریال در پایان هفته گذشته به چهار میلیون و ۱۱۴ هزار ریال در روز چهارشنبه رسیده است.
در صورت ادامه افزایش نرخ طلای جهانی انتظار می‌رود بازار داخل نیز از این روند تبعیت کند.
در بازار خودرو نیز نشانه‌هایی از کاهش قیمت‌ها به چشم می‌خورد.
بازارهای جهانی نفت و فلزات نیز کماکان در حالت رکودی به سر می‌برند که نشانگر نگرانی از وقوع بحران احتمالی در اقتصادهای بزرگ و چشم انداز مبهم حل و فصل اختلافات تجاری بین اقتصادهای بزرگ است.
سنگ آهن کماکان به دلیل مشکلات ناشی از عرضه یک استثنا به شمار می رود.
ارائه صورت‌های مالی حسابرسی نشده بانک‌های تجارت و صادرات نیز باعث رونق معاملات گروه بانکی در روز آخر هفته شد. نکته با اهمیت در صورت‌های این دو بانک کاهش قابل توجه زیان در سه ماهه چهارم بوده است که عمدتا ناشی از نتیجه مبادلات ارزی بود و بر این اساس سود تسعیر ارز بر اساس میانگین نرخ نیمایی شش ماهه دوم سال گذشته و به نرخ ۸۶ هزار و ۲۷۰ ریال محاسبه شده است. در حال حاضر این نرخ ۱۰۷ هزار ریال می‌باشد. این اطلاعات منجر به تشکیل صف خرید برای نماد بانک ملت که بیشترین تراز مثبت ارزی را دارا بوده و عملکرد عملیاتی مناسبی نیز داشته که در پایان وقت معاملات شده است.
در مجموع بازار در حال حاضر از روند مناسبی برخوردار می‌باشد و در صورت رخ ندادن اتفاقات غیرمنتظره می‌توان انتظار استمرار این روند در آغاز معاملات هفته آتی را داشت.
البته قابل توجه است که این نوشته حاوی هیچ توصیه ای برای هر گونه تصمیم سرمایه گذاری شامل خرید و فروش نمی باشد و صرفا بیان رویدادهای مرتبط با بازار سرمایه و نظر شخصی نگارنده می باشد. مسئولیت هر گونه تصمیم بر عهده سرمایه گذاران می باشد.
** کارشناسی ارشد مدیریت مالی و تحلیل‌گر بازار بورس
نظر شما