به گزارش خبرنگار ایمنا، نور یکی از عناصر غیر کالبدی منظر شهری است که تاثیر بسزایی در کیفیت فضا، جذابیت و سرزندگی شهر و آرامش شهروندان دارد به همین دلیل سالهاست که توجه مدیران شهری را به خود جلب کرده تا با کمک طراحان، فضایی مطابق با روحیه شهروندان در شهر ایجاد کنند تا علاوه بر هویت بخشی زندگی را در کوچه‌ها و خیابان‌ها جاری کرده و با ایجاد حس تعلق، باعث سر ذوق آمدن مردم شود.
البته استفاده از رنگ و نور در بافت‌های سنتی و مدرن سالهاست که به عنوان پای ثابت زیباسازی شهری مورد استفاده سیاست‌گذاران قرار گرفته و نورپردازی شهری بستری برای تجلی هنر شهروندان و شکل‌گیری هویت شهری شده است. حال باید توجه داشت که افزایش زیبایی بصری شهر، بهره‌گیری از دانش و تجربه کارشناسان و حاکم بودن نگاه زیست محیطی، برگ برنده نورپردازی‌های شهری در اصفهان است.
فن و هنر اصفهانی در خدمت نورپردازی
اصفهان شهری است که از همه آنچه برای تاباندن نور نیاز دارد بهره می‌برد، در واقع هم بافت تاریخی آن برای حفظ شکوه خود و هم بافت مدرن برای تلفیق شدن در دل ساخت شهری نیاز به نورپردازی دارد و البته جلوه شب‌های اصفهان با بازتاب نور بر زاینده‌رود معنا می‌شود.
حال سوال اینجاست که این نورپردازی‌ها چگونه باید به عنوان عنصری در زیباسازی شهر معنا شود؛ فن و هنری می‌خواهد که به اعتقاد حمیدرضا نیلی، کارشناس ارشد معماری و طراحی شهری، جلوه بناهای شهری در شب وابسته به این هنر تخصصی است. وی می‌گوید: رونق خیابان‌ها به استقبال شهروندان از آن است حال در این راستا باید انگیره‌ای برای جذب مردم در آن وجود داشته باشد و باعث رضایت و احساس امنیت شود.
این کارشناس ارشد معماری و طراحی شهری با بیان اینکه فضای شهری باید به گونه‌ای ایجاد شود که تعلق خاطر در شهروند ایجاد کرده و باعث انس او با محیط شود، می‌افزاید: این انس با فضا به وسیله تمهیداتی ایجاد می‌شود که یکی از آن روشنایی و نورپردازی است؛ روشنایی برای امنیت شهروندان مهم خواهد بود و نورپردازی به عنوان امری تخصصی به زیباسازی شهر کمک می‌کند.
وی معتقد است: نورپردازی‌ها باید هوشمندانه انجام شود یعنی قرار نیست به تمامی عناصر نور تابانده شود بلکه باید کیفیت در نورپردازی بناها مورد توجه قرار گرفته و شهروند همانگونه که در روز بناها را حس کرده و از آن لذت می‌برد، در شب نیز این لذت را تجربه کند.
نیلی ادامه می‌دهد: هویت نورپردازی و هویت بنا با یکدیگر در تناسب کامل قرار دارند بنابراین نوع طرح و رنگ نور با توجه به موضعی انتخاب می‌شود که قرار است به آن نور تابانده شود و به همین جهت طرح نورپردازی فضاهای سنتی و مدرن با یکدیگر متفاوت خواهد بود.
وی اظهار می‌کند: وظیفه نورپردازی شهری را بیشتر نگه داشتن شهروند در فضای شهری و در دوره زمانی مناسب می‌داند به حدی که شلوغی و خلوتی جمعیت به طور یکپارچه حفظ شود.
این کارشناس طراحی شهری با بیان اینکه هدفمند بودن نورپردازی‌ها عامل مهمی در مقبولیت آن‌ها نزد شهروندان است تا حس کنند تمامی این اجزا متعلق به فضای شهری است؛ اضافه می‌کند: می‌توان بر روی مبلمان شهری یا المان‌های نوری به عنوان عنصر الحاقی فضاهای شهری تمرکز کرد به شرطی که این المان‌ها نقش و رسالتی مشخص داشته و مدیریت شهری و طراحان هردو مشرف به آن باشند.
بایدهای نورپردازی شهری
محمد مسعود، کارشناس حوزه شهرسازی و استاد دانشگاه هنر اصفهان با اشاره به نقش بدیهی نورپردازی شهری در افزایش نشاط اجتماعی و خشنودی شهروندان از حضور در فضا می‌گوید: در طراحی هوشمندانه نورپردازی‌ها باید منبع نور تا حد امکان پنهان مانده، اما نور مشخص باشد مثلا طراحی نورپردازی در سی‌وسه پل باعث دیده شدن نور می‌شود، اما منبع نور را نمی‌بینیم.
وی مصرف انرژی کمتر برای تامین نور و انتخاب روش‌های مقرون به صرفه را دو عامل یک طراحی خوب در نورپردازی می‌داند و می‌افزاید: هرچه مصرف انرژی و گرمایش منبع نور بیشتر باشد، آسیبی که به درختان می‌زند بیشتر خواهد بود به همین دلیل لامپ‌های ریزتر می‌توانند جایگزین‌های مناسبی برای لامپ‌های پرمصرف باشند و امروز در اکثر کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این کارشناس حوزه شهرسازی با بیان اینکه نورپردازی‌های شهری نباید به گونه‌ای باشد که به زندگی و آرامش پرندگان در لابه لای درختان آسیب وارد کند، اظهار می‌کند: نورپردازی یک رویه هنری و آمیخته شده با فن است؛ اولویت‌های شهرها و شهروندان باید مراحلی را طی کند و از مبحث روشنایی شهری به‌طور صرف جدا شود و رو به موضوعات زیباشناختی و اثرات آن بر سرزندگی فضای شهری بیاورند.
بهره‌گیری از نورها
مسعود زیست شبانه را سبب ساز ارتقاء ظرفیت شهری می‌داند به شرطی که مباحث فنی، انرژی و اثرات مورد توجه در نورپردازی‌ها مدنظر قرار گیرد و می گوید: بعضی نورپردازی‌ها با هزینه‌های چشمگیری انجام می‌شود، اما من فلسفه آن را نمی‌فهمم چون اگر برای زیباسازی انجام می‌شود، زیبایی خاصی در آن دیده نمی‌شود بنابراین پیش از هر چیزی باید تجربه استفاده از نورها در شهر با دیدگاه هنری عجین شود.
وی با اشاره به نورپردازی درختان می‌گوید: نورهایی که بر طبیعت تابانده می‌شوند باید از رنگدانه‌ها و پوشش گیاهی و طبیعی گرفته شده و در تضاد با آن نباشد چراکه اگر غیر از این باشد در زیبایی بخشیدن به محیط موفق نخواهند بود.
استاد دانشگاه هنر اصفهان ادامه می‌دهد: نورپردازی در المان‌های سه بعدی و ساختمان‌های شهری دارای طیف خاص خود بوده و با نورپردازی در محیط طبیعت متفاوت است و رسیدن به موفقیت در این زمینه نیازمند شناخت کافی از مکان‌هایی است که به آن نور تابانده می‌شود.
اصفهان، عرصه نورپردازی‌های تجربه شده
نمونه آنچه گفته شد، با نگاهی زیست محیطی و با هدف زیبا ساختن شهر به معنای واقعی در اندیشه زیباسازی شهر اصفهان حاکم است؛ حسن موذنی، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر اصفهان با اشاره به بررسی‌های کارشناسی که برای نورپردازی‌های شهری انجام شده، می‌گوید: سال گذشته با حضور کارشناسان جلساتی را تشکیل داده و با آنان مشورت کردیم و قسمت‌هایی از شهر را در اختیار آنان گذاشتیم تا طرح‌های نورپردازی مناسب را برای آن اتخاذ کنند.
وی می‌افزاید: با توصیه‌های زیست محیطی که داده شد، نورها در ساعت‌های خاصی تابانده می‌شوند و منابع نور به گونه‌ای تعبیه شده‌اند که آسیبی به طبیعت وارد نکند.
مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر اصفهان ادامه می‌دهد: روند علمی و اصلاح رویه نورپردازی در شهر اصفهان به نحوی است که اگر پیش از این نیز نورپردازی‌های غیراصولی انجام شده و منابع نوری به زیبایی بصری شهر آسیب زده، به تدریج تغییر خواهد کرد.
وی با بیان اینکه روند نورپردازی در حاشیه زاینده‌رود از مرحله طراحی تا اجرا چندین ماه به طول انجامید، ادامه می‌دهد: میادین اصلی شهر و ساختمان‌های شهری مقاصد بعدی نورپردازی شهری در سال ۹۸ خواهد بود.
موذنی اظهار کرد: برای زیباسازی شهر تاریخی اصفهان و همچنین ایجاد رغبت در شهروندان از هیچ تلاشی فروگذار نخواهیم کرد چراکه نورپردازی تاثیر بسزایی در روحیه مردم خواهد داشت و در این راستا از کارشناسان این حوزه بیش از پیش بهره خواهیم گرفت.
نظر شما