برجام در اغما / حسرت دلواپسان از فرصت‌سوزی قراردادهای نفتی

تصمیم اخیر شورای عالی امنیت ملی و اعلام مواضع رئیس جمهور در موضوع برجام، توقف قانونی برخی اقدامات ایران درباره برجام، واکنش‌های جهانی و سفر همزمان «پمپئو» و «ظریف» به روسیه و حمایت قاطع ستاد کل نیروهای مسلح از تصمیم دولت، مهمترین عناوین روزنامه‌های امروز پنجشنبه -۱۹ اردیبهشت‌ماه- است.

به گزارش ایمنا، ایران در سالروز خروج امریکا از برجام برای سایر شرکای این توافق یک پیام جدی فرستاد و روی دیگر برجام را نمایان کرد. مقامات بلندپایه کشورمان روز گذشته بعد از رصد یک دوره تحولات پرتنش میان تهران و واشنگتن اجرای یکی از تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای را متوقف کردند؛ اقدامی که پرهیز از آن می‌توانست به تشدید فشارها بر ایران بینجامد و به همین دلیل عبور بی تفاوت از کنار آن غیرممکن بود.

همین حساسیت بود که سبب شد ایران در بحبوحه افزایش تحرکات جناح تندروی امریکا و شرکای منطقه‌ای این کشور نسبت به آنچه در حال رخ دادن بود اعلام موضع کند و در شرایطی که ضروری می‌نمود سه کشور اروپایی در کنار چین و روسیه برای تأمین منافع اقتصادی ایران گام‌های بیشتری بردارند یک هشدار عملی و علنی بفرستد.

اینچنین بود که روز گذشته شورای عالی امنیت ملی ایران با اعلام اینکه جمهوری اسلامی در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند یک گام از اجرای تعهدات خود عقب نشست. رئیس جمهوری ایران همزمان با این تحول راه امروز ایران را نه راه جنگ بلکه گشوده نگه داشتن مسیر دیپلماسی توصیف کرد. با این حال روحانی دستیابی به این هدف را منوط به اجرای شرط مهمی کرد که اگر ایران در خلال ۶۰ روز آینده منافع اقتصادی و بانکی خود را تحقق نیافته ببیند گام بعدی‌اش را در چارچوب کاهش تعهداتش محکم‌تر برمی‌دارد.  

روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با اشاره به تصمیم اخیر شورای عالی امنیت ملی و اعلام مواضع  برجامی رئیس جمهور در تیتر یک نوشت: «روی دیگر برجام» روزنامه ایران در ادامه به بیان محورهای مهم سخنان روحانی در جلسه هیئت دولت پرداخت. حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان روز گذشته در جلسه هیئت دولت اظهار کرد:  اگر بخواهند از این اقدام ما بهانه‌جویی کنند و پرونده ایران را به شورای امنیت برگردانند با اقدام بسیار قاطعی روبه‌رو خواهند شد و این اقدام قاطع را نیز در این نامه برای پنج کشور توضیح دادم.

وی افزود:  برجام نیاز به یک جراحی دارد و قرص‌های مسکن یکساله کافی نبوده، اقدام امروز ما جراحی برای نجات برجام است نه برای نابودی برجام و معتقدیم اگر ملت و نظام ما یکپارچه در این مسیر حرکت کند دنیا پیام ملت ایران را بخوبی دریافت می‌کند.

راهی که امروز انتخاب کردیم راه جنگ نیست راه دیپلماسی است؛ به عنوان کسی که در این مسأله آشنایی دارم و به عنوان نماینده ملت ایران به ملت ایران عرض می‌کنم راه امروز راه درگیری و جنگ با دنیا نیست باز هم راه دیپلماسی است؛ «دیپلماسی با یک زبان جدید و با منطق جدید».

دکتر روحانی تصریح کرد: در چارچوب برجام آماده مذاکره هستیم نه یک کلمه کم و نه یک کلمه اضافه. برجام همان برجام است و تغییر نمی‌کند اما حاضریم برای اجرایی شدن بهتر آن و اجرای تعهدات شما و شکل اجرای تعهدات پای میز مذاکره بنشینیم.

 پذیرای میلیون‌ها مهاجر بودیم و هستیم. ما بزرگترین سنگر مبارزه با مواد مخدر بودیم. این اقدامات میلیاردها دلار مخارج دارد و با شرایطی که امریکا به وجود آورده، قادر به پرداخت این مخارج نیستیم. نمی‌شود برجامی باشد و هزینه‌اش را ما پرداخت کنیم. وظیفه دارید و اگر این روند ادامه پیدا کند آن همکاری‌ها تعطیل خواهد شد.

 وی خاطر نشان کرد: امروز میز مذاکره را ترک نکردیم بلکه با زبان حقوقی با شما سخن می‌گوییم که دیروز بیشتر با زبان دوستانه و سیاسی با شما حرف می‌زدیم. ما امروز روی دیگر سکه برجام را به دنیا نشان دادیم.

روزنامه آفتاب یزد سرمقاله امروز خود را به یادداشتی از محمد علی صادقی کارشناس انرژی اختصاص داد و در تیتر یک نوشت:«فرصتی که از دست رفت» صادقی در یادداشت خود با اشاره به مخالفت دواپسان با سرمایه گذاری شرکت‌های خارجی در صنعت نفت کشور به بهانه‌های مختلف در زمان برجام افزود: ما یک دشمن خارجی آشکار داریم که امریکاست و به هرنحوی قصد ضربه زدن به کشور ما را دارد و عده‌ای هم دشمن داخلی داریم که به علت ندانم‌کاری دشمن را تحریک می‌کنند.

در موضوع فرصت سوزی قراردادهای نفتی در زمان برجام هم وضع به همین منوال است. برخی که آن زمان تریبون داشتند و از آنها به عنوان دلواپس یاد می‌شد از ابتدایی که توافق برجام حاصل شد بهانه‌گیری‌ها را آغاز کردند. در واقع حرفها و اظهارات آنها زمینه ساز ضعف داخلی شد و درست زمانی که کشور باید از منافع حاصل از برجام نهایت استفاده را می‌برد، عده‌ای متحجر بر خلاف منافع ملی وارد عمل شدند و مخالفت خود را با سرمایه گذاری شرکت‌های خارجی در صنعت نفت کشور به بهانه‌های مختلف ابراز کردند.

در آن مقطع تمام انرژی‌ که ظریف و روحانی برای تحقق برجام صرف کردند چند برابر آن را صرف اقناع نیروهای داخلی دلواپس کرده بودند تا آنها را مجاب کنند که برجام فرصتی برای بهره برداری در راستای منافع ملی است اما تندروها در مسیر تضعیف برجام مشکلاتی را ایجاد کردند که نشان می‌داد آنها اصل برجام را نشانه گرفته‌اند. این اقدام در واقع تضعیف صنعت نفت کشور را همراه داشت. این در حالی بود که صدها ساعت مذاکره برای تحقق برجام و لابی‌های مختلف برای بهره برداری از عواید آن به نفع کشور صورت گرفته بود اما مخالفان قراردادهای نفتی زمینه‌ای را ایجاد کردند تا حرف رانت‌خواران و دکل خواران به‌بار بنشیند و این افراد همانگونه که در دولت قبل حضور داشتند و خسارات زیادی هم به بار آوردند از دست نیافتن به عواید برجام خوشحال باشند.

اگر در زمان پسا برجام از فرصت قراردادهای نفتی استفاده می‌شد شرکت‌های خارجی به‌خاطر منافع خود به سختی می‌توانستند زیرقول و قرارهای خود بزنند و این فرصت خوب از دست رفت اما از اکنون باید برنامه ریزی کرد که مخالفان و دلواپسان کنترل شوند و تریبونها از این افراد که در جهت خلاف منافع ملی گام برمی‌دارند گرفته شود تا فرصت‌های بعدی برای توسعه از دست نرود.

روزنامه ابتکار در صفحه نخست امروز خود با اشاره به موضوع برجام در تیتر یک نوشت: «اقدام متقابل در برابر خروج آمریکا از برجام» روزنامه ابتکار در ادامه افزود: بیش از یک دهه مذاکره برای اعتمادسازی پیرامون صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران که به برجام منتهی شد سرانجام با خروج آمریکا از آن وضعیت مبهمی در سرنوشت آن ایجاد شده و موجودیت این توافق به شکل جدی زیر سئوال رفته است. دولت ایران در حالی به تعهدات خود در برجام طی سه سال اخیر پایبند بوده است و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گویای این پایبندی است که دولت آمریکا ضمن نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، تحریم‌های شدیدتری را علیه ایران اعمال کرد. از سوی دیگر طرف اروپایی نیز در برابر اقدامات غیرقانونی آمریکا جز لفاظی‌های همیشگی اقدام تاثیرگذاری انجام نداده است و حتی تحت تاثیر فشارهای آمریکا فقط کمتر از یک درصد تعهدات برجامی خود را نسبت به ایران انجام داده است و به نوعی در حال خرید زمان است تا مشاهده کند آیا فشارهای آمریکا ایران را به تسلیم وادار می‌کند یا خیر؟ بالاتر از آن در زمینه ایجاد سیستم‌های مبادلات مالی از جمله اس‌پی‌وی و اینستکس اروپا اقدام عملیِ مثبتی نداشته است.

روزنامه دنیای اقتصاد صفحه نخست امروز خود را به هشدار صندوق بین المللی پول به نوسان شدید بازار املاک اختصاص داد و در تیتر یک نوشت: «ضربه‌گیر جهانی رکود مسکن» روزنامه دنیای اقتصاد در ادامه توضیح داد: روند رشد قیمت مسکن در کشورهای مختلف جهان به مرز هشدار رسیده است. صندوق بین‌المللی پول در گزارشی با موضوع بررسی ثبات مالی جهانی ریسک‌های مرتبط با افت شدید و ناگهانی قیمت مسکن را تحلیل کرده است. نتایج این بررسی با تمرکز بر اوضاع بازار مسکن در ۳۲ کشور دارای اقتصادهای پیشرفته و نوظهور نشان می‌دهد طی پنج سال اخیر قیمت مسکن در بسیاری کشورها افزایش قابل‌توجهی پیدا کرده است به‌طوری‌که بانک‌های مرکزی در این کشورها درباره تبعات تورم ملکی بر سایر بخش‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت هشدارهایی داده‌اند. این گزارش مهم‌ترین ریسک‌های سه سال آینده در بازار مسکن را شامل چهار فاکتور شتاب پایین رشد قیمت، ارزش‌گذاری املاک بیش از حد واقعی آن، رشد اضافی اعتبارات و همچنین محدودتر شدن شرایط مالی سمت تقاضا معرفی می‌کند. یافته‌های صندوق درباره وضعیت فعلی بازار مسکن کشورهای مختلف حاکی است از آنجا که قیمت‌ها به مرز خطر رسیده، ریسک دوره رکود مسکن برای اقتصاد کشورها افزایش پیدا کرده است. برای کنترل این ریسک لازم است شرایط برای «فرود آرام قیمت‌ها» فراهم شود. برای این منظور چهار سیاست احتیاطی پیشنهاد شده است که مهمترین آن استفاده از انعطاف تسهیلات مسکن و مالیات‌های ملکی است.

روزنامه مردم سالاری صفحه نخست امروز خود را به انتشار مطلب حمایت قاطعانه ستادکل نیروهای مسلح از اقدام دولت جمهوری اسلامی ایران برای کاهش دادن به تعهدات هسته‌ای خود در قالب توافقنامه برجام اختصاص داد و در تیتر نوشت:«حمایت قاطع ستاد کل نیروهای مسلح  از تصمیم دولت برای کاهش تعهدات برجامی ایران» در متن این بیانیه آمده است: ستادکل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ضمن حمایت و پشتیبانی از این تصمیم، به ملت شریف و انقلابی ایران اطمینان می دهد که با تکیه بر اقتدار نظام و توان داخلی، تقویت و استحکام درونی قدرت و توجه بیش از پیش به اقتصادی مقاومتی از این گردنه سخت نیز عبور خواهیم کرد و بار دیگر دشمن را در دستیابی به اهداف ظالمانه ناکام خواهیم ساخت.

در پایان ضمن تاکید بر لزوم حفظ هوشیاری آحاد جامعه در مقابل عملیات روانی دشمن، آمادگی کامل و مقتدرانه نیروهای مسلح برای حفاظت از کیان جمهوری اسلامی ایران را اعلام نموده و به دشمنان هشدار می دهیم هرگونه تحرک احتمالی آنها با پاسخ پشیمان کننده ملت و فرزندان انقلابی آنها در نیروهای مسلح مواجه خواهند شد.

روزنامه همدلی در صفحه نخست امروز خود به بررسی توقف قانونی برخی اقدامات ایران درباره برجام، واکنش‌های جهانی و سفر همزمان «پمپئو» و «ظریف» به روسیه پرداخت و در تیتر یک نوشت: «دیدار در مسکو» روزنامه همدلی در ادامه توضیح داد: یک‌ سال از خروج غیر دیپلماتیک و خارج از عرف بین‌المللی دولت نامتعارف «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا از برجام سپری شد. جمهوری اسلامی در این مدت ضمن پایبندی بر تمامی مفاد این توافقنامه که قطعنامه سازمان ملل را نیز در تایید دارد تلاش کرد تا با همکاری طرف‌های اروپایی این توافق را حفظ کند.

در این بازه زمانی نه‌ تنها طرف‌های اروپایی نتوانستند گام مفیدی در غیاب هم‌پیمان استراتژیک خود بردارند بلکه آمریکا نیز بر تشدید فشارهای سیاسی و اقتصادی نسبت به جمهوری اسلامی پای فشرد و حل این مناقشه را دشوارتر از پیش کرد.

از روز نخست البته مشخص بود که اروپایی‌ها و حتی چین و روسیه با خروج آمریکا و اعمال تحریم‌های یکجانبه‌اش نمی‌توانند در برقرار ماندن برجام کار خاصی انجام دهند چرا که تحریم‌های اقتصادی آمریکا بر شرکت‌هایی که می‌خواهند با ایران معامله داشته باشند آنچنان سنگین و زیان‌آور است که ریسک تجارت با ایران را غیرممکن می‌کند.

گفتنی است که ایالت کالیفرنیای آمریکا پنجمین اقتصاد برتر دنیاست یعنی جلوتر از انگلستان، فرانسه، ایتالیا و روسیه. حال در چنین شرایطی تحریم‌های اقتصادی کل ایالات متحده می‌تواند برای بسیاری کشورها کمرشکن باشد اما شکی نیست که تنها راه برون رفت از این بحران دیپلماسی آن‌هم به‌صورت بی‌واسطه است و جمهوری اسلامی باز هم می‌تواند در روند گفت‌وگوهای دیپلماتیک از آب کره بگیرد و تنها راه گفت‌وگوهای مستقیم با دولت آمریکاست.

کد خبر 375403

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.