به گزارش خبرنگار ایمنا، نوزدهم اردیبهشت ماه به عنوان روز "اسناد ملی و میراث مکتوب" در تقویم نامگذاری شده است. اسناد ملی و میراث مکتوب بخش مهمی از تاریخ ملی هر کشور بوده که فراموش کردن آن برابر با نابودی اطلاعات بسیاری از پیشینه یک تمدن و مملکت است. چرا که گذشتگان درس‌ها و تجربیات خود را در قالب این اسناد برای آیندگان برجا گذاشته‌اند و هر نسل باید هوشیارانه با مراجعه به این میراث به پژوهش و برنامه ریزی برای آینده بپردازد.
مسعود کثیری، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی اصفهان در گفت وگو با خبرنگار ایمنا درباره اهمیت اسناد و میراث مکتوب گفت: میراث مکتوب، اسناد و نسخ قدیمی در واقع ابزار کار پژوهشگران و مورخان است، همانطور که یک کارگر ساختمان با آجر کار می‌کند پژوهشگران و مورخین هم با این اسناد سر و کار دارند. بنابراین هر محصولی که از یک پژوهشگر به عنوان علوم انسانی به جامعه عرضه می‌شود نتیجه مراجعه به همین اسناد، مدارک و شواهد است.
وی اسناد و مدارک قدیمی را مبنایی برای برنامه ریزی و مطالعات آینده دانست و اظهار کرد: اسناد و مدارکی در زمینه‌های مختلف در طول تاریخ وجود دارد که می‌توانند مبنای مطالعات برای برنامه ریزی‌های آینده باشند. این اسناد صرفا برای ارضا کردن حس کنجکاوی نیستند بلکه می‌توانند یک کمک کننده قوی برای برنامه ریزی مدیران ارشد باشند.
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی اصفهان با بیان این نکته که "مبنای همه مطالعات آینده‌نگر بررسی شواهد گذشته است" تاکید کرد: هر اتفاقی که رخ می‌دهد یا رخ خواهد داد ریشه‌ای در گذشته دارد. گذشته با آینده پیوستگی دارد. امروز در دنیا می‌گویند مبنای مطالعات آینده نگر گذشته است. بررسی شواهد گذشته در همه حوزه‌ها راهکاری برای برنامه‌ریزی خوب و درست در آینده ارائه خواهد کرد.
کثیری با اشاره به اسناد و مدارک حوزه درمان خاطر نشان کرد: در یک حوزه خاص مثل درمان اگر شواهد گذشته مثل نسخ درمانی و داروهای مصرف شده را مطالعه کنیم می‌توان آمار و زمینه‌های بروز بیماری‌های جوامع را فهمید. برای مثال اگر در طول ۱۰ سال داروهای مصرفی یک جامعه را مطالعه کرد می‌توان تغییراتی ایجاد کرد که پوکی استخوان در جامعه کمتر شود؛ بنابراین مصرف بسیاری داروها کاهش پیدا می‌کند و میلیاردها دلاری که صرف واردات دارو می‌شود نیز صرفه‌جویی خواهد شد.
به ملتی واکنشگر تبدیل شده‌ایم
مطالب اسناد و مدارک پیشین بسیاری مشکلات و حتی اختلافات جامعه امروز را حل خواهند کرد. در گذشته تحقیقات، پژوهشها و مذاکرات بسیاری شده است که اسناد آن در گنجینه ها خاک می‌خورد. به عنوان مثال حوزه آبریز و حقآبه زاینده رود چند سالی است که به بحثی داغ تبدیل شده و حتی چند استان را درگیر اختلافات کرده است؛ این در حالی است که تمام اطلاعات مربوط به زاینده رود در مرکز اسناد موجود است و حتی بر اساس گفته‌ها کپی این اسناد برای دو استاندار اخیر اصفهان ارسال شده است.
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی اصفهان درباره اینکه چرا این اسناد نزد مسئولان اعتبار ندارد و به آن ها توجهی نمی شود گفت: تبدیل به یک ملت واکنشگر شده‌ایم. به جای اینکه آینده را پیش بینی کنیم و حدس بزنیم چه اتفاقی در آینده خواهد افتاد منتظریم که اتفاقی رخ دهد و در برابر آن واکنش نشان دهیم. این در حالی است که دنیا از مرحله پیش بینی آینده هم گذشته و برنامه ها به سمتی رفته است که آینده را آنگونه که می‌خواهند خواهند ساخت.
کثیری با اشاره به سیل اخیر در کشور تصریح کرد: در سیل اخیر به جای پیش بینی، مطالعه و پژوهش، همه منتظر ماندند سیل بیاید و در برابر آن واکنش نشان دهند. اینجاست که پایه مطالعات گذشته و رجوع به اسناد گذشتگان می‌تواند کمک کننده باشد. آیا خشکسالی که در چند سال اخیر تجربه کردیم بار اول است که اتفاق می‌افتد، اگر این گونه نیست قبلا چه راهکارهایی وجود داشته است. پاسخ تمام این سئوالات در اسناد و میراث مکتوب کشور موجود است.
وی افزود: از اینکه به تجربیات گذشته مراجعه کنیم خود را بی‌نیاز می‌دانیم و تصور می‌کنیم که همه کارها را خود باید انجام دهیم. این باور عمومی باید شکل گیرد که هیچ ملتی و هیچ قومی بی نیاز از تجربیات گذشتگان نیست.
سند بی ارزش نداریم
رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی اصفهان خاطر نشان کرد: مرکز اسناد و کتابخانه ملی در تلاش است تا اسناد و مدارک را از گوشه خانه‌ها و مکان‌های پر خطر نجات دهد. در این مرکز اسناد و مدارک را تحت شرایط مطلوب ضدعفونی و در شرایط خاص نگهداری می‌شوند. این اسناد در اختیار تمام پژوهشگران قرار خواهد گرفت و هیچ محدودیتی برای دسترسی به اسناد و مدارک وجود ندارد.
کثیری در پایان تاکید کرد: مردم اگر در خانه‌های خود اسناد و مدارکی دارند هرچند که در نظرشان این اسناد بی ارزش باشد، بدانند که از نقطه نظر ما این سندها ارزشمند هستند. از همه خواهشمندیم اسنادشان را به مرکز اسناد بیاورند و بسته به انتخاب خودشان می‌توانیم اسناد را از افراد خریداری کنیم یا آموزش نگهداری به آنان دهیم و یا حتی اسناد را به عنوان امانت قبول خواهیم کرد. مردم این مرکز را از خود بدانند و اسم اسناد ملی رنگ واقعیت بگیرد.
در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران چهار میلیون جعبه اسناد پیش آرشیوی و ۷۰۰ هزار پرونده آرشیوی در زمینه‌های مختلف وجود دارد که سرمایه ملی ایران زمین است. این میراث مکتوب هم پا به پای میراث ملموس و ناملموس ایران بخش مهمی از تاریخ این سرزمین هستند که سرنخ‌های زیادی در خود جای داده‌اند.
گزارش از: یزدان روحانی_ خبرنگار فرهنگ و هنر ایمنا
نظر شما