پژمان میرکریمی زراسوند درمورد کمک های عراق به مردم مناطق سیل‌زده ایران و به ویژه حضور نیروهای حشد الشعبی در ایران به خبرنگار ایمنا گفت: ریشه بسیاری از مشکلات کنونی ایران در توافقات گذشته با عراق پنهان است، اگر معاهدات و توافقات قبلی بین المللی جامع و پیشگیر بود از احتمال بروز اختلافات جدید در رابطه ایران و عراق به شدت کاسته می شد.
وی اظهار کرد: در مورد علل بالا بودن خسارات سیل در استان خوزستان نیز دلایل مختلفی وجود دارد که شاید به وضوح یکی از مهمترین آنها به توافقات بین ایران و عراق بازمی گردد؛ اینکه بگویم اروند رود در وضعیت کنونی اش توان تخلیه سیلاب را ندارد، سخن گزافی نیست، زیرا به علت لایروبی نشدن در بیش از چندین دهه متمادی بستر این رودخانه آنچنان بالا آمده که تا حد زیادی با جلگه خوزستان همسطح شده و این خطری بود که در خلال سه دهه بعد از جنگ بارها و بارها توسط کارشناسان محیط زیست تذکر داده شده بود.
میرکریمی زراسوند گفت: برای پاسخ به این سوال که چرا لایروبی اروندرود تا کنون انجام نشده و باعث به وجود آمدن چنین مشکلات زیست محیطی در منطقه خوزستان شده، باید به عهدنامه‌های بین دو دولت ایران و عراق با تعمق بیشتر نگریست و با شفافیت و صراحت بیشتری گفت‌وگو کرد.
لایروبی اروندرود نه برای ایران اولویت بود نه برای عراق
این تحلیلگر مسائل حقوق بین الملل افزود: ایران و عراق در طول تاریخ معاهدات زیادی برای رفع مشکلات مرزی خود امضا کرده اند. از جمله آن عهدنامه ۱۹۳۷ است که بر اساس ماده پنج آن طرفین متعهد به نگهداری و بهبود کشتیرانی در رودخانه اروند شده اند که دلالت بر تعهد دو کشور بر لایروبی و محافطت و نگهداری از اروندرود به عنوان یک رودخانه مرزی دارد.
وی افزود: عهدنامه ۱۹۷۵ الجزایر از دیگر معاهدات موجود بین دو دولت است که در آن توافق کرده اند مرزهای آبی خود را بر اساس خط تالوگ تعیین کنند؛ ویژگی مهم این معاهده این است که در آن برای نخستین بار حاکمیت مشترک ایران و عراق بر اروند رود از سوی دو کشور پذیرفته شده، هرچند علیرغم مالکیت دو دولت ایران و عراق هر دو دولت از لایروبی اروند رود خودداری کرده اند و این امر باعث بروز مشکلات جدی زیست محیطی در منطقه شده است.
میرکریمی زراسوند گفت: سه سال بعد از انعقاد قرارداد۱۹۷۵حکومت پهلوی سقوط کرد و در این دوره لایروبی اروند رود انجام نشد، بعد از آن نیز به دلیل جنگ هشت ساله تحمیلی لایروبی اروند رود غیرممکن شد و به علت غرق شدن شناورها در اروندرود و وقایع ناشی از جنگ تردد در کارون و اروندرود در عمل متوقف شد و این امر خود موجبات کاهش عمق این شریان آبی مهم را به وجود آورده است.
وی در ادامه گفت: قطعنامه ۵۹۸ امیدها را برای لایروبی و احیای کشتیرانی در کارون و اروند تا حد زیادی زنده کرد، اما وجود خط العقر رودخانه اروند به عنوان نقطه مرزی ایران و عراق همچنان باعث شده هیچ یک از دو کشور ایران و عراق تمایلی به لایروبی اروند نشان ندهند، زیرا اینگونه استنباط می شد که با توجه به تعهدات و توافقات بین المللی و نیز به لحاظ مسائل زیست محیطی دو کشور باید با یکدیگر و به طور مشترک اقدام به لایروبی اروند رود کنند.
این تحلیلگر مسائل حقوق بین الملل افزود: درگیری عراق در جنگهای متمادی و متوالی موجب شد تا لایروبی اروند رود به عنوان اولویت نخست این کشور تلقی نشود، از طرفی لایروبی اروند برای ایران هم اولویتی مهم در طرح های ملی‌اش نبود و به این دلایل هیچ یک از دو کشور اقدام به لایروبی نکرده و به طور عملی و آشکار گل و لای موجود در بستر رودخانه آنقدر افزایش یافت تا بستر آن به طور قابل ملاحظه ای بالا آمد و به سطح جلگه خوزستان نزدیک شد.
میرکریمی زاسوند گفت: به این ترتیب شاهد کاهش عمق اروند رود هستیم که سبب شد در هنگام سیل، این رودخانه توان تخلیه سیلابها در هدایت به طرف خلیج فارس را نداشته باشد و تخیله سیلاب با سرعت کم اتفاق بیفتد.
حضور حشد الشعبی در ایران نمادین است
این تحلیلگر حقوق بین الملل ابراز عقیده کرد: در رابطه با نیروهای حشد الشعبی که گفته می شود در این چند روز برای کمک به سیل زدگان در قالب کاروان هدایای مردم عراق وارد خوزستان شده اند، باید گفت ای کاش این نیروها با لایروبی اروند حسن نیت خود را در کمک به سیل زدگان خوزستان نشان می دادند.
وی افزود: با توجه به این که دولتهای ایران و عراق دارای مناسبات بسیار راهبردی و ایدئولوژیکی هستند و نیز با توجه به حضور میلیونی نیروهای ارتش، سپاه، بسیج و جوانان خودجوش ایرانی که برای کمک به خوزستان و لرستان آمده اند، به نظر می رسد حضور چند صد نفری از نیروهای حشدالشعبی عراق بیشتر جنبه نمادین دارد.
میرکریمی زراسوند تأکید کرد: اگر نیروهای نظامی عراق به ویژه حشدالشعبی و دولت عراق قصد جلوگیری از ورود سیلاب به عراق و یا کمک به سیل زدگان ایرانی دارند بهتر است هرچه زودتر با کمک ایران به پاکسازی ولایروبی رودخانه مرزی اروند رود اقدام کنند تا در موقع تکرار بارندگی‌های سیل آسا و جاری شدن سیلاب و نیز در سایر موارد همچون کشتی رانی تجاری، این رودخانه مرزی کارکرد واقعی و حیاتبخش خود را داشته باشد و باعث رونق شهرهای بندری ایران و عراق شود.
نظر شما