به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان شهرضا، بهار سرآغاز رستن است و نو شدن، شکوفه‌زاران در هر کوی و برزن، نوید پایان حکومت سرما و اختیار منزل گرما را می‌دهند. بلبلان در باغ و دمن، سرمست از نسیم فروردین که چونان نفخه صور بر دل خاک دمیده و برگ مُرده را به کُلَه‌گوشه گل آراییده، نغمه داوودی سر می‌دهند و در دشت، بزمی می‌آرایند به عظمت خلقت. نسیم از گل ژاله بر می‌گیرد و در کام سبزه می‌ریزد و سپیدار، رقص‌کنان هلهله سر می‌دهد تا رستن‌گاه رود، نوروزگاه دَمَن شود.
اما نوروز که میراثی است مانده از عهد جم و ریشه در طلیعه تاریخ پارسیان در این سرزمین اهورایی دارد، تنها به دمیدن گل بر شاخ خشک و نغمه بلبل نامور نگشته است؛ نوروز را به آیین‌هایش که بن‌مایه در نژاد آریایی دارد و از نجابت قومی به صلابت تاریخ بشر سخن می‌گوید نیز می‌شناسند؛ آیین‌هایی که در طی اقران و ازمنه، واسطة‌العقد پیوستن اقوام و مذاهب مختلف ایرانی بوده است.
استان اصفهان در کانون فلات مرکزی ایران واقع است و به مثابه گنجینه‌ای، آثاری گران‌سنگ از میراث گذشتگان در دل خود جای داده است که نوروز نیز، بخشی از آن است. مردم ایران و از آن جمله مردم این استان، نوروز را به شیوه خود گرامی می‌دارند و آدابی دارند که بخشی از آن در سیزدهمین روز از فصل بهار نمود دارد.
نحسی ۱۳
برخی را اعتقاد بر آن است که ریشه آیینی که در سیزدهمین روز نوروز به عنوان "سیزده بدر" برگزار می‌شود، در عقیده به نحسی عدد ۱۳ است؛ برخی از متفکران در راستی این عقیده تردید دارند، اما جالب است بدانیم که در واقع فلسفه نحسی عدد ۱۳ به طرز قرار گیری ستاره‌ها و منظومه خورشیدی باز می‌گردد؛ جمعی از دانشمندان بر این باورند که اجرام آسمانی بسیار بزرگ مانند ماه یا حتی کوه‌های زمین، نوعی فرکانس از خود منتشر می‌کنند که بر بازده و عملکرد مغز جانوران خصوصا انسان مستقیما تاثیر خوب یا بد دارد. گذشته از صحت و سقم این یافته، پنداری که زمینه آیینی این چنین زیبا شده، ستودنی است.
مرتضی مردانیان، محقق فرهنگ عامه و مدرس دانشگاه، می‌گوید: در ایران باستان و تا پیش از حمله اعراب، مردمان در هر ماه یک جشن داشتند که روز برگزاری جشن با عدد ماه در سال تطابق داشته است و بر برخی از آن‌ها نام‌هایی را نیز گذاشته بودند.
وی می‌افزاید: نخستین روز از نخستین ماه سال، بزرگترین عید ایرانیان بوده که به نوروز مشهور بوده و هست، دومین روز از دومین ماه سال، سومین روز از سومین ماه سال و به همین ترتیب تا دوازدهمین روز از دوزدهمین ماه سال، جشن‌هایی وجود داشته که بسته به بضاعت مالی مردم، اقتدار حکومت مرکزی و دوران جنگ یا صلح، مفصل یا ساده برگزار می‌شده است.
محقق فرهنگ عامه می‌گوید: بر اساس آموزه‌های زرتشت، انسان‌ها موظف به شادی هستند و این مسئله به یکی از عقاید دینی آن مردمان تبدیل شده بوده است.
مردانیان تأکید می‌کند: از آداب نوروز، جشن سیزده بدر است، برخی معتقدند در ایران باستان جشن باران خواهی در روز "تیر" از ماه فروردین برگزار می‌شده و امروزه هم برگزاری جشن سیزده به در و روز طبیعت ریشه در همان مراسم کهن دارد و باور به نحسی ۱۳ نوروز خرافه‌ای است که وارد این جشن فرخنده شده است؛ درباره علت و چرایی این جشن سخن‌های فراوان دیگری نز گفته شده، اما حقیقت این است که ریشه و علت انتخاب عدد ۱۳ به درستی مشخص نیست.
وی یادآور می‌شود: اسلام فی‌ذاته با شادی مخالف نیست به همین جهت فرهنگ دیرینه پارسی در تلفیق با احکام اسلام، تمدنی پدید آورد که شادی از ارکان اصلی آن است و نمونه‌های فراوانی از آن را در اشعار شاعران بزرگ ملی مانند سعدی، حافظ و مولوی مشاهده می‌کنیم.
آیین‌های سبزده بدر
وی با بیان اینکه سبزه به آب انداختن از رسوم این روز است، اظهار می کند: مردم در این روز، سبزه سفره هفت سین خود را به آب روان می‌اندازند به این عقیده که این عمل، مریضی و فقر را از خانه خارج می‌کند.
مردانیان تصریح می‌کند: سبزه به آب انداختن، ریشه در سفره هفت سین دارد؛ به بیان دیگر از وقتی که سفره عید با هفت ماده طبیعی که با حرف "سین" آغاز می‌شود، تشکیل شد، سبزه به آب انداختن نیز رایج شد.
وی می‌افزاید: در بعضی از زمان‌ها مردم سفره هفت "خ" یا هفت "ق" می‌انداختند و به نظر می‌رسد، سفره هفت عید با هفت سین از زمان صفویه رایج شده باشد.
این محقق با بیان اینکه گره زدن سبزه بیشتر در میان دختران مجرد رایج بوده به اعتقاد اینکه این‌کار زمینه ازدواج آنان را فراهم می‌کند، می‌گوید: دختران از گذشته در روز سیزده بدر سبزه گره می‌زند تا بخت آنان باز شود.
مردانیان تصریح می‌کند: حقیقت این است که ایران سرزمین عشاق و دلدادگان بوده و عاشقی، آیینی مقدس در میان مردان و زنان بوده است از سویی شرم و حیا مانع ابراز آن می‌شده است.
وی اظهار کرد: شاید رسم گره زدن سبزه، آیینی بوده تا به این وسیله پیامی به معشوق برسانند، البته افسانه‌ای زرتشتی نیز در این باره نقل شده که بر اساس آن نخستین انسان روی زمین، شخصی به نام کیومرث بوده و دو قلوی پسر و دختری داشته و نخستین ازدواج زمین بین آن‌ها انجام شده و چون در آن زمان عقد نکاحی وجود نداشته، این زوج به نشانه ازدواج، شاخه گیاه مورد را به هم گره زدند و دستان را به هم قفل کردند و این رسم در میان ایرانیان باستان هم رواج پیدا کرده است.
بازی‌های سیزده بدر
هفت‌سنگ، خروس گیری، گُل یا پوچ، نو بیار کباب ببر، طناب‌کشی، گو قلم پا، لی لی، الختر، خروس جنگی، شاه و وزیری، یه قل دو قل و سوارکاری، بازی‌های سنتی است که مردم مناطق مختلف استان در کنار بازی‌هایی چون والیبال و فوتبال و شطرنج، در روز سیزده بدر انجام می‌دهند.
نظر شما