صنایع دستی در پیچ و خم چالش‌ها

به گزارش خبرنگار ایمنا، اما مدت هاست که صنایع دستی در این شهر جهانی با چالش های متعددی روبه رو است و مهم‌ترین آن شاید بازاریابی داخلی و به ویژه خارجی است که حل این معضل رفع سایر مشکلات را نیز همراه خواهد داشت. در عین حال ورود محصولات خارجی و فروش آن با عنوان صنایع دستی و هنرهای سنتی داخلی، ایران را به یکی از اصلی‌ترین بازارهای خرید این تولیدات بدلی تبدیل کرده است. همچنین کم‌توجهی دولت به این مقوله صنایع دستی و مشکلات مربوط به تأمین مواد اولیه، بازاریابی و فروش محصول،  شناسایی نکردن بازارهای هدف، سته بندی های نامناسب، نداشتن برند مشخص، نبود بخش خصوصی توانمند در زمینه صادرات، نبود استراتژی‌های حمایتی از صنعتگران و البته ضعف فرهنگ‌سازی بین مردم و در عین حال تغییر مداوم قیمت ها از مهم ترین عواملی است که گریبانگیر  شهر جهانی صنایع دستی است.

بر این اساس جعفر جعفرصالحی، معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان اصفهان و عباس شیردل، رییس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان دیدگاه های خود درباره مهم ترین مباحث و چالش های امروز صنایع دستی اصفهان ارائه کرده اند.

ضرورت تولید با هدف صنایع دستی

جعفر جعفرصالحی، معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان اصفهان مهم ترین موضوع در زمینۀ صنایع دستی را حوزۀ فروش می داند و می گوید: در واقع یکی از دغدغه های عمدۀ هنرمندان صنایع دستی فروش آثارشان است علاوه بر آن مدتی قبل برخی تولید کنندگان با مشکل تهیه مواد اولیه مواجه بودند که خوشبختانه با صحبت هایی که انجام شد افرادی که در زمینه برنج و مس واسطه بودند از موضع خود پایین آمدند و قیمت ها به بازار اصلی نزدیک شد که کمک به تولیدکنندگان است.

وی می افزاید: موضوع دیگر در زمینه صنعت پارچه و لعاب است که در تلاش هستیم در تامین مواد اولیۀ آن ها نیز بدون واسطه اقدام شود، همچنین هنرمندان باید به موضوع بسته بندی آثار خود توجه ویژه ای داشته باشند.

جعفرصالحی با اشاره به تولید با هدف تصریح می کند: یکی از عمده مباحث در زمینه صنایع دستی تولید با هدف است یعنی تولید باید با برنامه باشد نه اینکه تولید کورکورانه انجام شود که برای این موضوع هم کلاس های خاصی را در زمینۀ نیازسنجی پیش بینی کردیم و یک بانک اطلاعاتی برای شناخت علایق و سلایق ایجاد کردیم که هر یک از علاقمندان به این حوزه می توانند به واحد بازرگانی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مراجعه کنند و اطلاعات لازم را از بازارهای هدف و بر طبق آن چیزی که الان موجود است داشته باشند.

توجه به نیاز بازار در تولید صنایع دستی

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان اصفهان یکی از راه های فروش آثار هنرمندان صنایع دستی را شرکت در نمایشگاه های داخلی و خارجی دانسته و تصریح می کند: همیشه بحث فروش یکی از دغدغه های اصلی هنرمندان است، اخیراً برخی شرکت ها در بحث فروش صنایع دستی کار می کنند اما  هنرمندان هم یک مقدار باید از موضوع تولید بدون هدف دست بردارند، در برخی مواقع هنرمندان و درواقع هر فردی باید یکسری هزینه ها را مثلا در زمینه طراحی سایت، بسته بندی مناسب، استفاده از کارشناسان و بازاریابانی برای شناخت بازار انجام دهد و اول بازار را بشناسند. اینکه بنشینیم و همه اش بگوییم دولت باید انجام دهد که درست نیست، دولت سیاست های کلان را مدیریت می کند، بخش مشکلات بزرگ هنرمندان مانند بحث گمرک در زمینه صنایع دستی و یا مسئلۀ بیمه و صدور مجوز قانونی را پیگیری می کند اما نمی تواند در زمینه بازار اقدام کند چرا که دولت در این زمینه تصدی گر نیست و صرفا یک چارچوب، اصول و قواعد تعیین می کند.

وی ادامه می دهد: هنرمندان در بحث فروش آثار خود باید یاد بگیرند که بر اساس نیاز بازار و نیاز مشتری ها عمل کنند که البته لازمۀ این کار هزینه است. شاید موضوع را تولیدکننده نتواند انجام دهد اما اخیرا افراد جوانی به این موضوع وارد شده اند که به صورت عمده کار می کنند و نمونه های موفق آن ها در اصفهان زیاد است و برندهای شاخصی هم مثلا در زمینه فیروزه کوبی، خاتم و یا قلمکار دارند که می توانند برای سایرین بهترین الگو باشند.

تغییر ثانیه ای قیمت مواد اولیه 

عباس شیردل رییس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان نیز به مهم ترین مشکلات موجود در زمینه صنایع دستی اشاره کرده و تصریح می کند: کمبود مواد اولیه و قوانین در زمینه تجارت یعنی چه از نظر صادرات و واردات و این که به روز نیستند ازجمله مشکلات موجود در حوزه صنایع دستی است.

وی ادامه می دهد: متغیر بودن قیمت ارز یکی از مهم ترین معضلاتی است که در همه موارد ازجمله صنایع دستی چالش جدی ایجاد کرده و درواقع همه چیز درجامعه ما به چالش تبدیل شده و چالشی بدتر از این وجود ندارد که الان هیچ چیزی در جای خود نیست. قیمت مواد اولیه در صنایع دستی ثانیه ای حرکت می کند و هیچ تاجری نمی تواند قیمتی که امروز می دهد را فردا هم عرضه کند.

شیردل تاکید می کند: وقتی شرایط اقتصادی مردم در جامعه آنقدر خراب است بنابراین در سبد کالای مردم اولین و ابتدایی ترین چیزها خوراک و پوشاک و مسکن است، اگر چیزی اضافه آمد هم معمولا سرمایه گذاری می کنند. در بازار ایران فقط یکسری از خانواده ها توانایی مالی برای خرید صنایع دستی دارند که البته اگر فرهنگ خرید صنایع دستی داشته باشند، نسبت به خرید اقدام می کنند.

رییس اتحادیه صنایع دستی استان درخصوص شرکت در نمایشگاه های بین المللی برای عرضه صنایع دستی می گوید: بازارهای بین المللی خیلی هزینه‌بَر شده است و درست است که ارز می آورد اما با توجه به بالارفتن هزینه ها دیگر رفتن به نمایشگاه های خارج از کشور مقرون به صرفه نیست مگر اینکه فردی قراردادهای B2B یا B to B ( مدل تجارت به تجارت )داشته باشد که در مورد آن هم چون در کشور ما قیمت ها ثانیه ای است نمی توانیم در این نوع نیز قراردادهای پایداری داشته باشیم.

به گزراش ایمنا، امروزه صنایع دستی علاوه بر موضوع هنر و هویت ملی به عنوان منبع مهم اقتصادی بشمار می روند و درعین حال می‌تواند در توسعه جوامع محلی، فقرزدایی، ارتقای سطح درآمد، رفاه اجتماعی و بهبود اقتصادی موثر باشد، اما در ایران و البته اصفهان که شهر جهانی صنایع دستی است این صنعت به دلیل برخی موانع و مشکلات از جایگاه واقعی خود فاصله گرفته و از نقش آفرینی در عرصه اقتصادی دور شده است. درحالی که با معرفی، برنامه ریزی منظم و ثبات اقتصادی می توان امید داشت که نه تنها صنایع دستی به سبد کالای مردم وارد شود و جوانان به سمت فراگیری انواعی از صنایع دستی گرایش پیدا کنند بلکه زمینۀ بازاریابی و صادرات آن به بازارهای خارجی نیز فراهم شود.

گزارش از: شیرین مستغاثی، سرویس فرهنگ و هنر ایمنا