از پهبادهای ترکی تا برادری پاپ و شیخ‌الازهر

به گزارش خبرنگار ایمنا، جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن بیش از ۶۰۰۰ کیلومتر مرز زمینی و ۲۷۰۰ کیلومتر مرز آبی با ۱۵ کشور همسایه است که با افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، ترکیه، عراق و ارمنستان دارای مرز خاکی و با قزاقستان، روسیه، عمان، قطر، امارات، بحرین، عربستان و کویت دارای مرز آبی است. تعدد همسایگان در کنار مسائل امنیتی و سیاسی متنوع آنها تأثیرات مستقیم بر امنیت و ثبات منطقه و مناسبات این کشورها با جمهوری اسلامی ایران دارد.

خبرگزاری ایمنا بر اساس رسالت خبررسانی و آگاهی بخشی در نظر دارد آخرین تحولات سیاسی منطقه را به‌ صورت هفتگی در اختیار مخاطبین خود قرار دهد؛ بر این اساس مهمترین تحولات سیاسی کشورهای همسایه را  می‌توانید در روزهای پنجشنبه هر هفته در ایمنا دیپلماتیک مطالعه کنید:

حاشیه های نشست طالبان و سیاستمداران افغان در مسکو 

عبدالله عبدالله روز دوشنبه- ۱۵ بهمن- با اعلام اینکه «بدبین نیستم، اگرچه حالت دیگری را ترجیح می‌دادم» در گفت‌وگویی تلویزیونی اعلام کرد: من ترجیح می‌دادم تا گفت‌وگوهای مسکو قالب دیگری داشته باشند، اما اگر حتی یک شانس واقعی برای مذاکرات صلح داشته باشند، همچنان قدم مثبتی به سوی یک توافق است پس من یک ارزیابی بدبینانه ارائه نمی‌دهم.

روز سه شنبه ۱۶ بهمن ماه- نیز در حاشیه کنفرانس افغان‌ها در مسکو نشستی غیر علنی برگزار شد که حامد کرزای، رییس جمهوری سابق افغانستان ریاست آن را بر عهده داشت. پس از جلسه کرزای گفت: این یک نشست خوب بود و ما بعداً در یک نشست رسمی هم شرکت می‌کنیم.

کنفرانس مذکور با حضور سیاستمداران افغان و طالبان درباره سازش در این کشور در روزهای سه شنبه و چهارشنبه در مسکو در حال برگزاری است. این در حالی است که؛ غلام محمد جلال، یکی از سازمان دهندگان این نشست گفته است: هیچ  نماینده رسمی از دولت کابل در این نشست شرکت ندارد. مقام‌های رسمی دولت کابل در این نشست حضور ندارند. حدود ۹۰ نفر که ۱۰ تا ۱۲ تن از آنها از طالبان هستند در این نشست در مسکو حضور دارند.

اشرف غنی از حامیان بین‌المللی حکومتش خواسته تا در مساله صلح افغانستان عجله نکنند و بگذارند در این زمینه خواست افغان‌ها در نظر گرفته شود و در تازه‌ترین اظهارات خود در رابطه با مذاکرات صلح گفته که او و نیروهای امنیتی این کشور تا زمانی که یک قطره خون در بدن داشته باشند "صلح گذرا" را نمی‌پذیرند.

وزارت خارجه روسیه اعلام کرد؛ این کنفرانس از سوی اتباع افغان ساکن روسیه برگزار شده و بخشی از فرمت مسکو برای روند مذاکرات صلح در افغانستان نیست.

سفر امیر قطر به کویت و وساطت امیر کویت 

روز دوشنبه ۱۵- بهمن- امیر قطر و هیئت همراه او طی یک سفر رسمی وارد کویت شدند و مسؤولان ارشد کویت در فرودگاه از آنها استقبال کردند. خبرگزاری رسمی کویت اعلام کرد؛ روز سه شنبه- ۱۶ بهمن ماه- در اقدامی قابل توجه و تنها یک روز پس از سفر تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر به کویت، صباح الأحمد الجابر الصباح، امیر کویت پیامی برای سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان فرستاد. این خبرگزاری هیچ اشاره‌ای به مضمون این پیام نکرده است.

عربستان، امارات، بحرین و مصر از تاریخ پنجم ژوئن ۲۰۱۷ روابط خود با قطر را قطع و با طرح ادعای "حمایت دوحه از تروریسم"، تحریم‌هایی را علیه این کشور اعمال کرده‌اند در مقابل دوحه نیز این اتهام را رد و این چهار کشور عربی را به تلاش برای کنترل بر تصمیمات ملی این کشور متهم کرده است. کویت نیز از آغاز بحران نقش میانجی را ایفا کرده است.

پیشنهاد انصارالله؛ آزادی ۲۰۰ اسیر از هر دو طرف

روز سه‌شنبه- ۱۶ بهمن- دور جدید مذاکرات دوجانبه بین طرفین درگیری در یمن، تحت نظارت سازمان ملل و مشارکت صلیب سرخ برای اجرای توافق تبادل اسیران آغاز شد. عبدالقادر المرتضی، مسؤول کمیته امور اسیران در جنبش انصارالله گفت، اسیران عربستان تنها در صورت آزادی همه اسرای یمنی آزاد خواهند شد.

 وی افزود: عربستان اولین و آخرین مسؤول درباره سرنوشت همه اسیران یمنی چه در داخل یمن و چه خارج از آن است.

المرتضی ادامه داد: سرنوشت اسیران سعودی کاملاً با سرنوشت اسرای یمنی مرتبط است و آزادی اسرای سعودی در گرو آزادی همه اسرای یمنی است چه اسرایی که در یمن هستند یا در عربستان و یا امارات قرار دارند.

مارتین گریفیث فرستاده سازمان ملل به یمن در افتتاحیه این دور از مذاکرات گفت: آمده‌ام تا بخشی از موانع در مسیر توافقنامه سوئد را بردارم.

حمایت هشت کشور عربی از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب 

احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب روز سه شنبه ۱۶ بهمن ماه- اعلام کرد: بازگشت سوریه به اتحادیه عرب باید با توافق همه اعضا این اتحادیه انجام گیرد و تا به حال مصالحه‌ای در این باره ایجاد نشده است. با این وجود یک منبع مطلع در بروکسل اعلام کرد: هشت کشور نگاه مثبتی به بازگشت سوریه به اتحادیه عرب دارند.

بر اساس گزارشها، لبنان، عراق، الجزایر، تونس، مصر، سودان، بحرین و امارات متحده عربی هشت کشوری هستند که از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب حمایت می‌کنند.

دیدار معاون لاوروف، عمار حکیم و نخست‌وزیر عراق

دفتر عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی و رئیس ائتلاف اصلاح و سازندگی عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که روز سه شنبه ۱۶ بهمن-حکیم با "میخائیل بوگدانف"، معاون وزیرخارجه روسیه و فرستاده رئیس جمهوری این کشور در دفتر خود در بغداد دیدار کرد. در این دیدار حکیم نسبت به سفر رئیس جمهوری این کشور به عراق ابراز امیدواری کرد.

عمار حکیم در این دیدار خواستار مشارکت کشورش در نشست سه جانبه ترکیه، ایران و روسیه درباره سوریه شد و بر تداوم تلاش‌ها برای مقابله با تروریسم تاکید کرد.

رهبر جریان حکمت ملی عراق در دیدار با بوگدانف با اشاره به اهمیت هماهنگی مداوم و تبادل اطلاعات و همچنین افزایش آمادگی نظامی و امنیتی میان دو طرف بر ضرورت گسترش روابط دوجانبه میان عراق و روسیه تاکید کرد و ادامه داد: عراق نقطه آغازی برای تهدید کشورهای همسایه نخواهد بود و می‌خواهد که به عرصه‌ای برای نزدیکی دیدگاه‌ها تبدیل شود.

سند برادری انسانی میان واتیکان و الازهر

روز دوشنبه ۱۵ بهمن سند برادری انسانی با حضور رهبر کاتولیک‌های جهان و شیخ الازهر در ابوظبی امضا شد. احمد الطیب، شیخ الازهر گفت: بحران جهان در این روزها این است که وجدان انسانی وجود ندارد. دین از تمامی گروه‌های تروریستی مبرا است. امضای این سند در ابوظبی ترغیبی برای تلاش‌های امارات جهت اشاعه فرهنگ گذشت و تسامح است.

احمد الطیب خاطرنشان کرد: سند برادری انسانی ندایی به وجدان انسان است تا خشونت و رادیکالیسم کورکورانه کنار گذاشته شود.

پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان که این هفته برای نخستین بار به منطقه خلیج فارس سفر کرده است، روز دوشنبه در امارات خواستار پایان جنگ در یمن و سوریه شد و گفت: پیامدهای جنگ در یمن و سایر نقاط خاورمیانه پیش روی ماست.

وی پس از دیدار با رهبران امارات که همراه با عربستان درگیر جنگ یمن است در یک سخنرانی گفت: هیچ چیزی نمی‌توانیم خلق کنیم به جز بدبختی، تسلیحات هیچ چیزی به بار نخواهند آورد جز مرگ... پیامدهای سرنوشت‌ساز آن پیش روی ماست. من به یمن، سوریه، عراق و لیبی می‌اندیشم.

سفر پاپ به عربستان و امارات در شرایطی صورت گرفت که انتقادات زیادی به این سفر وارد شد؛  امیل نخله، مقام سابق سازمان سیا می‌گوید، دیدار پاپ از امارات در حالی که ابوظبی در جنگ یمن شرکت دارد، قابل توجیه نیست.

او به روزنامه آمریکایی "نشنال کاتولیک ریپورتر" گفت: وقتی امارات همچنان در جنایات انسانی یمن شرکت دارد، دیدار پاپ از امارات گزینه مناسبی نیست. اگر او مساله یمن را در دیدارش مطرح نکند، بخش زیادی از اعتبارش در خاورمیانه را از دست خواهد داد.

نه محکم مقامات عراقی به زیر نظر گرفتن ایران توسط ترامپ

حیدر العبادی نخست‌وزیر سابق عراق روز دوشنبه- ۱۵ بهمن - مخالفت خود را با اظهارات ترامپ درباره نیروهای آمریکایی در عراق اعلام و تأکید کرد که این اظهارات موجب تنش در روابط بغداد و واشنگتن می‌شود.

وی اظهار کرد: صحبت درباره پایگاه‌های آمریکایی و استفاده از آن برای مقابله با کشورهای همجوار با قانون اساسی عراق و توافقنامه‌های امضا شده میان عراق و آمریکا مغایرت دارد و موجب پیچیدگی روابط با کشورهای همجوار می‌شود. چنین اظهاراتی موجب تنش و بحران در روابط بغداد و واشنگتن می‌شود و به حاکمیت و استقلال عراق لطمه می‌زند.

وی تأکید کرد: ما از آمریکا می‌خواهیم در موضع خود و این اظهارات که فضایی منفی ایجاد می‌کند بازنگری کند. از دولت عراق نیز درخواست داریم که بر موضع ثابتمان درباره سوءاستفاده نکردن از خاک عراق علیه کشورهای همسایه تأکید کند.

در پی بالا گرفتن اعتراضات داخلی به سخنان اخیر ترامپ که گفته بود: « نیروهای این کشور برای زیر نظر داشتن ایران در عراق می‌مانند» برهم صالح، رییس جمهور عراق نیز گفت که هدف از حضور نیروهای آمریکایی در عراق آموزش و مشاوره است نه زیر نظر داشتن ایران.

ترکیه پهپادهای نظامی را به قطر تحویل داد

آنکارا روز یکشنبه- ۱۴ بهمن - شش فروند پهپاد مدل بیرقدار TB2و نیز سه ایستگاه کنترل زمینی را بر اساس توافقنامه‌ای که در مارس سال گذشته میان نیروهای مسلح قطر و شرکت هواپیما سازی "بایکار" ترکیه متخصص تولید پهپاد به امضا رسیده بود را به دوحه تحویل داد.

روزنامه "وطن" چاپ ترکیه نوشت: پهپادهای TB2 برای استفاده قطر آماده هستند و تیمی از ارتش قطر دوره آموزش استفاده از این پهپادها را به اتمام رساند. ارتش قطر اولین طرف خارجی است که از این پهپادها استفاده می‌کند پس از قطر ارتش اوکراین استفاده کننده بعدی این پهپادهاست.

این قرارداد تسلیحاتی که شامل شش فروند پهپاد ایستگاه‌های کنترل زمینی، تجهیزات مربوط به این پهپادها و نیز حمایت فنی و لجستیک برای دو سال بود، اولین قراردادی است که در آن ترکیه پهپادهایی را به خارج این کشور صادر می‌کند.

پهپاد بیرقدار TB2 از جمله پهپادهای تاکتیکی است که می‌تواند تا ارتفاع ۲۰ هزار پایی پرواز کرده و تا ۱۵۰ کیلوگرم را حمل کرده و ۲۴ ساعت متوالی پرواز کند. همچنین این پهپاد توانایی انجام عملیات شناسایی در شب، اجرای ماموریت‌های کنترلی، اکتشافی و انهدام فوری اهداف را داشته و می‌توان آن را به راکت‌های نقطه‌زن برای انهدام خودروهای زرهی، استحکامات نظامی و اهداف دریایی مجهز کرد.

فرمان اعدام فعال سیاسی سعودی لغو شد

یک دیپلمات سعودی روز یکشنبه ۱۴ بهمن - اعلام کرد که عربستان نمی‌خواهد اسرا الغمغام، فعال زن عربستانی را اعدام کند و دادستانی کل نمی‌خواهد حکم اعدام اسرا الغمغام را امضا کند و به هیچ وجه برای اجرای آن تلاش نکرده است.

این مسئول افزود: از آغاز این پرونده دادستان عربستان خواهان اعدام الغمغام نشد، بلکه خواهان حکم حبس و جریمه نقدی و مصادره اموال وی شد. خبرگزاری فرانسه جمعه اعلام کرده بود که عربستان مجازات اعدام الغمغام را لغو کرده است. الغمغام از دسامبر ۲۰۱۵ به اتهام تحریک به تجمع و تظاهرات در شرق عربستان به همراه سه فعال زن دیگر بازداشت شده است.

بن‌سلمان مظنون اول پرونده قتل خاشقجی از نظر مخبر ویژه سازمان ملل است

مخبر ویژه سازمان ملل در امور اعدام‌های فراقانونی، عمدی یا بدون محاکمه معتقد است مظنون اول جنایت قتل جمال خاشقجی، محمد بن سلمان است.  یاسین اوکتای، مشاور رییس حزب عدالت و توسعه، حزب حاکم ترکیه گفت: اگنس کالامارد، مخبر ویژه سازمان ملل به ترکیه سفر کرده و علاوه بر دیدار با مقامات ترکیه‌ای با نامزد جمال خاشقجی نیز ملاقات کرده است. او خواستار بازدید از کنسولگری عربستان در استانبول نیز است.

این بازپرس سازمان ملل با یاسین اوکتای در چارچوب تحقیقات در پرونده قتل خاشقجی دیدار کرد. کالامارد روز جمعه ۱۲ بهمن-  به دفتر اصلی حزب عدالت و توسعه در آنکارا رفت. دیدار او با اوکتای یک ساعت و نیم به طول انجامید.به گفته این مقام ترکیه‌ای کالامارد معتقد است متهم اصلی پرونده قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی که دوم اکتبر در سفارت عربستان در استانبول به قتل رسید و هنوز جسدش یافت نشده، محمد بن سلمان ولیعهد سعودی است.

کالامارد از روز دوشنبه در ترکیه است و تحقیقات بین‌المللی را در این خصوص آغاز کرده است. او گزارشی از یافته‌های خود را در ژوئن به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه می‌کند.

گردآوری و تنظیم از: پاتریک ساهاکیان-خبرنگار سیاسی ایمنا