به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان شهرضا، بسیاری خانواده‌ها تصور می‌کنند که قلیان هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و ضرر آن از سیگار بسیار کمتر است. این تصور اشتباه که در بسیاری مواقع با هشدارهای پزشکی و ارایه آمار مرگ و میرهای ناشی از بروز سکته‌های قلبی و مغزی در نتیجه مصرف دخانیات نیز اصلاح نمی‌شود و سالانه شمار زیادی را به کام مرگ می‌کشاند.
میهمانی که بزم‌آرای دورهمی‌های شبانه و محافل دوستانه می‌شود، در حقیقت قاتل خاموشی است که با حلقه دود خاکستری خود در کمین سلامت افراد است.
تصورات غلط
«وقتی دور هم جمع می‌شویم، کار بهتری به ذهنمان نمی‌آید که بکنیم؛ تازه... قلیان کشیدن که ضرر ندارد، برخی دوستان وقتی با خانواده به پارک می‌روند، دسته‌جمعی قلیان می‌کشند. هفته‌ای دو یا سه بار به قهوه‌خانه یا پارک می‌رویم، بچه‌های دیگه هم هستند، اگه حراست یا مسئولان دانشگاه بفهمند خیلی گیر می‌دهند، ولی ما عادت کردیم.» این‌ها بخشی از حرف‌های حسین، دانشجوی سال دوم مهندسی برق است،
رضا صفایی دانشجوی رشته کامپیوتر می‌گوید: هر چی باشه از علّاف گشتن تو خیابونا بهتره، حالا کار دیگه‌ای که نمی‌کنیم تفریحی هم که نداریم البته می‌دونم این حرفا همش توجیه، اما واقعا بعضی وقتا کاری جز این نداریم.
رویا دانش‌آموز سال سوم متوسطه می‌گوید: خیلی از همکلاسی‌های من سیگار و قلیان می‌کشند، مخصوصا روزهای امتحان، شاید پدرها و مادرهایشان خبر ندارند، شاید هم می‌دانند و سکوت می‌کنند، ولی اگر کسی تربیت خانوادگی درستی داشته باشه سیگار و قلیان نمی‌کشه، بعضیا انگار براشون هیچی مهم نیست حتی دختر بودنشون.
محمدرضا یزدانی از نگرانی‌های پدرانه خود می گوید: من یک پسر ۲۵ ساله و یک دختر ۲۰ ساله دارم، واقعا نگران رفتارهای آن‌ها هستم. جوانان فکر می‌کنند بیشتر از پدر و مادر خود می‌دانند و همین آن‌ها را به کام دوستی‌های ناباب و کارهای غلطی مثل مصرف قلیان و سیگار می‌کشد.
حسین سالک، صاحب یک سوپرمارکت می‌گوید: من سال هاست سوپری دارم و الان مشتری سیگار و به خصوص تنباکو، جوانان و نوجوانان هستند همه کسانی که این چیزها را می‌خرند و می‌فروشند و می‌کشند می‌دانیم که بسیار ضرر دارد، اما هم سودش خوبه و هم مردم می‌خرند دیگه، چاره‌ای نیست.
ولی‌الله مردانی، معلم کلاس ابتدایی می‌گوید: کار از این حرف‌ها گذشته که بخواهیم با هشدارهای سلامت نسل جوان و نوجوان را از مصرف قلیان و سیگار منع کنیم، باید از تجربیات کشورهای پیشرفته استفاده کنیم، رفتار مردم و تفکرات غلط باید به شیوه اصولی و با استفاده از روانشناسان کارآمد اصلاح بشه، همه فقط از آموزش و پرورش انتظار معجزه دارند، معلمی که هزار مشکل معیشتی داره به خدا داره ایثار می‌کنه و از چیزی کم نمی‌گذاره، ولی بقیه ادارات هم باید یه کاری بکنند، وقتی محصل اول ابتدایی سیگار می‌کشه، یعنی خیلی ها باید یه حرکاتی انجام بدند نه فقط آموزش و پرورش.
تأثیر بعضی ناهنجاری‌ها بر افزایش مصرف مواد مخدر
مجتبی میرفخرایی، کارشناس علوم اجتماعی در این باره می‌گوید: مطالعه تاریخ بشر نشان می‌دهد که انسان‌ها از گذشته‌های دور، برای گذران اوقات بیکاری و فراغت، کارهایی مانند افروختن آتش، شکار، پخت و پز، تمرین تیراندازی، سوارکاری و ماشین‌سواری انجام می‌دادند.
وی تأکید می‌کند: با گذشت زمان و توسعه فن‌آوری‌های نوین، هم تفریحات و سرگرمی‌ها به جزء جدانشدنی زندگی انسانی تبدیل شد و هم ابزار و ادوات و شیوه‌های زیادی برای انجام آن ابداع شد.
این کارشناس علوم اجتماعی تصریح می‌کند: پس از جنگ جهانی دوم، برخی روانشناسان یکی از علل افزایش خشونت‌هایی که منجر به بروز جنگ‌ها می‌شود را سرکوب امیال درونی از جمله میل جنسی عنوان کردند و خواستار حذف قید و بندهای اجتماعی شدند.
میرفخرایی خاطرنشان می‌کند: به همان اندازه که سرکوب امیال درونی خطرناک است، رهاسازی و بی‌بند و باری نیز آسیب‌زا است، بنابراین سال‌ها تلاش شد تا تعادلی بین این دو برقرار شود.
وی مصرف مواد مخدر را یکی از خوشایندترین راه‌های گذران اوقات فراغت می‌داند و می‌گوید: علت این مسئله تأثیر مستقیم این مواد بر مغز و ترشح ماده دوپامین است، اعتیاد به این مواد پیش از مصرف در بدن فرد وجود دارد، اما ساز و کار تأمین آن به روش طبیعی نیز در وجود او خلق شده است و نیازی به محرک بیرونی نیست.
کارشناس علوم اجتماعی یادآور می‌شود: مصرف قلیان و سیگار به عنوان شایع‌ترین مواد مخدر را نمی‌توان به صفر رساند، اما ممکن است با آموزش و آگاه‌سازی و ارایه تفریحات جایگزین مصرف آن را کاهش داد، چنانچه بسیاری از کشورهای جهان در این زمینه موفق بوده‌اند.
میرفخرایی تأکید می‌کند: جوانی جامعه ایرانی و بیکاری گسترده و تفکرات غلطی که از قدیم وجود داشته که مثلا مصرف سیگار را نشانه مردانگی می‌داند، زمینه‌هایی هستند که به مصرف مواد مخدر دامن می‌زنند.
اگه ما نفروشیم دیگه کسی قلیان نمی‌کشه؟
اما سوی دیگر این ماجرا فروشندگان قلیان هستند؛ مرتضی که قهوه خانه ای در بهترین نقطه شهر دارد می‌گوید: اگه یک شب به قهوه خانه من سر بزنی می بینی چه تعداد جوان اینجا میان یعنی تفریحشون شده اینجا حتی توی مشتری های ما ورزشکار هم هستند و این برام خیلی جالبه که با روحیه ورزشکاری اهل دودند.
مسلم باباجانی که سال‌هاست شاگرد یکی از قهوه خانه‌های شهر است می‌گوید: اینجا کار خلافی نمی‌کنیم، در برای همه بازه، مصرف سیگار و قلیان ضرر داره، اما بعضیا ضررش را هم قبول کردند و دوست دارند اینطوری خوش بگذروند؛ اگه یه روزی بگند قلیان نفروشید جمعش می‌کنیم.
وی ادامه می‌دهد: انگار هر روز جوانان بیشتر به سمت قلیان کشیده می‌شوند انگار کسی از ضررش نمی‌داند شایدم خودشان را توجیه می‌کنند.
باید فرهنگسازی کنیم
این سخنان در حالی است که حجت‌الله تنهایی، رییس شبکه بهداشت و درمان شهرضا می‌گوید: در فرایند مصرف سیگار و قلیان با دو نوع دود مواجه هستیم، دود دسته اول ناشی از اثر مصرف این مواد بر بدن فرد مصرف‌کننده و دود دسته دوم، ناشی از تأثیر دود مصرف‌کننده آن بر دیگران است.
وی ادامه می‌دهد: اختلال در عملکرد، عوارض تنفسی، کاهش امید به زندگی و افزایش مرگ‌های ناگهانی از نتایج در معرض دود قلیان و سیگار قرار گرفتن است.
رییس شبکه بهداشت و درمان شهرضا خاطرنشان می‌کند: ۷۰ تا ۹۰ درصد افرادی که در معرض دود دسته دوم قرار می‌گیرند، جوانان و نوجوانان هستند که این مسئله احتمال اعتیاد آنان را افزایش می‌دهد.
تنهایی می‌گوید: هر گونه تشویق و تبلیغ و حمایت برای مصرف سیگار و قلیان، اقدامی علیه سلامت عمومی است، زیرا اساسا هیچ نوع دود بی‌ضرری وجود ندارد.
وی اضافه می‌کند: قصد داریم دستورالعمل مقابله با دود دسته دوم را در شهرضا اجرا کنیم و این کار با محوریت آموزش گروه‌های هدف انجام می‌شود.
رییس شبکه بهداشت و درمان شهرضا تصریح می‌کند: مسئولان بهداشت و درمان شهرستان قول داده‌اند که با همکاری دیگر مسئولان، ۳۰ درصد از مصرف دخانیات را کاهش دهند و برای رسیدن به این هدف، از اجرای طرح "قلیان‌ها را گلدان کنیم" آغاز شد.
تنهایی اضافه می‌کند: تا پایان امسال باید ۲۰ درصد از شاغلان صنوف مختلف، ۱۰۰ درصد رابطان بهداشت محیط و کاشناسان اداره صنعت، ۳۰ درصد از مردان ۳۰ تا ۵۹ سال، ۲۰ درصد از کارمندان، ۳۰ درصد از مربیان بهزیستی، ۱۰۰ درصد دانش‌آموزان و رابطان بهداشت شهرضا درخصوص مضرات دود دسته دوم آموزش ببینند.
وی خاطرنشان می‌کند: لازم است صدور پروانه کسب برای واحدهای صنفی همراه با گرفتن تعهد محضری مبنی بر عرضه نکردن قلیان باشد.
رییس شبکه بهداشت و درمان شهرضا تأکید کرد: در صورت مشاهده موارد عرضه قلیان به صورت غیرمجاز و خارج از مجاری قانونی، قاطعانه با متخلفان برخورد و قلیان‌ها جمع‌آوری می‌شود.
تنهایی با بیان اینکه سالانه ۱۶۰ هزار نفر در ایران بر اثر مصرف دخانیات جانشان را از دست می‌دهند یادآور می‌شود: باید شهرضا را به شهری بدون قلیان تبدیل کنیم، زیرا ارزش جان یک انسان با هیچ چیز قابل مقایسه نیست.
بسیاری، هشدارها را جدی نمی‌گیرند
ولی‌الله مدرس‌زاده، متخصص بیماری‌های قلبی نیز تصریح می‌کند: دود قلیان مجموعه‌ای از مواد سرطان‌زا که از سوختن ذغال ایجاد می‌شود و عامل اصلی بروز سرطان ریه، بیماری‌های قلبی و عروقی، دهان، حنجره، مری، معده، لوزالمعده، مثانه، کبد و روده بزرگ هستند را وارد بدن می‌کند؛ اما متاسفانه زمانی این هشدارها را جدی می‌گیریم که خود یا عزیزانمان به این بیماری‌ها مبتلا شویم.
وی اضافه می‌کند: اطرافیان مصرف‌کنندگان قلیان نیز در طولانی مدت مبتلا به انواع سرطان‌ها، بیماری قلبی و عروقی و تنفسی خواهند شد؛ در حالی که یک ساعت در معرض دود قلیان ماندن معادل مصرف شش تا هشت نخ سیگار است و دود حاصل از مصرف این ماده مخدر که ترکیبی از مواد دخانی و سوختی است، خطر جدی برای اطرافیان خصوصاً کودکان محسوب می‌شود.
متخصص بیماری‌های قلبی می‌گوید: قلیان همه چهار هزار ماده سمی و ۷۰ ماده سرطان‌زا موجود در سیگار را داراست و مونوکسید کربن بیشتری را تولید می‌کند و زنانی که در طول دوران بارداری خود، مصرف کننده قلیان بوده یا در معرض دود قلیان اطرافیان قرار گرفته اند، وزن نوزادشان در هنگام تولد کمتر از حد طبیعی است.
گزارش از: عباس صادقی، خبرنگار سرویس شهرستان ایمنا
نظر شما