به گزارش خبرگزاری ایمنا، شهر نائین دارای رشته قناتهای متعددی است که تعداد زیادی از آنها هنوز کارایی خود را از دست ندادهاند. در گذشته پایابها، در میانه راه قناتها، جهت دسترسی ساکنین به آبهای قنات احداث میشده است. پایاب تاریخی محمدیه، یکی از این آثار است که در حال حاضر در حال مرمت است و عکسها ، واکنش متخصصین و فعالان میراث فرهنگی را نسبت به مرمت غیر اصولی و مخفی کردن دیوار تاریخی در پشت دیوار جدید، در فضای مجازی به دنبال داشته است.
حرمت گذاری مرمت به خصلت تاریخی
برندی، نظریه پرداز مرمت معتقد است: در هر مرمت ابتدا باید اهداف، ویژگیها و شرایط آن را بررسی کرد و به شناخت کافی دست یافت. برندی با تأکید بر اولویت جنبه زیباشناختی در مرمت یک اثر هنری، توجه لازم به اهمیت تاریخی آن را نیز از نظر دور نگه نمیدارد و بر این مبنا، هدف مرمت را بازتثبیت یگانگی بالقوه اثر، بدون افتادن در دام بدل سازی های هنری یا تاریخی و بدون حذف همه آثار گذشته تعریف میکند.
او برای حرمت گذاری مرمت به خصلت تاریخی، آن را در رابطه با زمان تعریف میکند تا بتواند در جایگاه یک رویداد تاریخی مورد تأکید قرار گیرد، زیرا "مرمت" کاری انسانی ست و باید بخشی از روند انتقال اثر به آینده باشد.
تاکید بر اصول اخلاقی و منشورهای مرمتی
امیر حسین دهباشی، کارشناس ارشد مرمت در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: ظاهراً مرمتگران در حال دفن دیوار قدیمی در پشت دیوار جدید هستند، که این سیاست درست و منطبق با اصول اخلاقی مرمت و منشورهای بین المللی نیست.
وی ادامه داد: اسم این کار را میتوانیم نادرست نمایی در مرمت بنامیم. اگر به هر دلیل مجبور به الحاق فضا یا عنصری شویم، باید سیاستی را در پیش بگیریم که اولاً حداکثر برگشت پذیری را برخوردار باشد، و ثانیا هویت آن فضا را تحت تأثیر قرار ندهد و اصطلاحاً جداره تاریخی را پنهان و تحقیر نکند.
وی با اشاره به لزوم شناخت و توجه به کارکرد این فضا گفت: ملات ماسه سیمان در فضایی که در مجاورت با رطوبت باشد، انتخاب مناسبی نیست، بنابرین باید به این مسئله توجه شود.
دهباشی با تاکید بر نادرست بودن پنهان کردن دیوار کهنهتر و قدمتدار در پشت دیوار جدید، گفت: اگر الزامی به کشیدن این دیوار باشد به هر دلیل بهتر بود با استفاده از یک فاصله یا ابزار حائل (مانند فوم) بین دیوار نو و کهنه انقطاع ایجاد میشد، که دو دیوار بهم پیوند نخورند و از لحاظ سازهای مجزا ازهم باشند و شیره ملات باعث چسبیدن و لطمه وارد نمودن به دیوار قدمت دارتر نشود. باید دیوار قدمت دارتر حفاظت میشد تا نسل بعدی، که عالمتر و عاقلتر از نسل ما خواهند بود، وقتی تصمیم به برچیدن این دیوار میگیرند، دیوار قدمتدار با کمترین خسارت ممکن خود را نمایان کند.
این کارشناس نوسازی و بهسازی بافت فرسوده، با تاکید بر اصول اخلاقی و منشورهای مرمتی، اینگونه رفتارها را نا صحیح عنوان و اظهار کرد: متاسفانه در حال حاضر کیفیت مرمتها بسیار نازل، نظارت بسیار ضعیف و اشراف بر اصول مداخله و نظارت تقریباً در پایینترین سطح قرار دارد. که باید فکری به حال آن کرد. در غیر این صورت در مقابل نسل بعدی خجل و سر افکنده خواهیم شد.
مرمتهای سلیقهای در بناهای تاریخی هویت آنها را از بین میبرد
پاول فیلیپو معتقد است: " کمبود، وقفهای در تداوم شکل هنری موضوع و ضربآهنگ آن است. تنها هدف مرمت باید کاهش اختلال ایجاد شده باشد، به گونهای که مداخله مرمتی بی ابهام تشخیص داده شود."
شکرالله علیزاده، کارشناس ارشد مرمت، در مورد مرمت غیر اصولی که این روزها بسیار شاهد آن هستیم به خبرنگار ایمنا گفت: مرمت غیر اصولی یعنی تخریب؛ الحاق و مداخله باز همان مفهوم تخریب را دارد. ما حق نداریم در اصل یک اثر تاریخی چه با الحاق چه با حذف، مداخله کنیم.
وی در مورد استفاده از مواد و مصالحی مانند سیمان که برگشت ناپذیر است، معتقد است: "برای مرمت یک بنای تاریخی، باید از مصالح بوم آورد استفاده کرد. در یک بنایی که گل و خشت بکار رفته، چگونه میخواهیم با ملات سیمان آن را حفط کنیم؟ به عقیده بنده، بناهای تاریخی از هرنوعش را باید با مصالحی همگون مرمت کرد."
وی افزود: باید دید هدف از ساختن این دیوار چه بوده و اگر هدف زیباسازی است، همین زیبا سازی را با خشت و گل هم میتوان انجام داد. متاسفانه مرمتهای سلیقهای در بناهای تاریخی هویت آنها را از بین میبرد. هر مرمتی باید براساس طرح مرمت انجام پذیرد.
وی با تاکید بر قضاوت در مورد مرمت صحیح بر اساس شناخت کامل، اظهار کرد: در این تصویر نوسازی مشاهده میشود.
این کارشناس ارشد مرمت در خصوص سؤال خبرنگار ایمنا درباره اینکه با ایجاد یک دیوار با این ضخامت در دوطرف، حدود ۵۰ سانتی متر از عرض این فضای معماری کم میشود، آیا اصل این کار صحیح است؟ گفت: اگر بجای دیواری که در حال حاضر شاید برای زیباسازی اینگونه احداث کردهاند، دیواری از خشت و گل یا آجر و گل وجود داشته و دچار آسیب شدید شده است، بهتر بود با همان مصالح سنتی بازسازی شود. ولی اگر این دیوار نوساز الحاقی است، ایجاد آن با هر نوع مصالحی، کار درستی نیست.
وی افزود: امیدوارم مرمت بناهای تاریخی به صورت اصولی و توسط افراد دلسوز و علاقمند به این ارزشهای فرهنگی انجام بگیرد. آثار تاریخی هویت ماست و باید در حفظ و حفاظت از آنها کوشا باشیم.
نظر شما